Wierzący nie biorą

Liczbę uzależnionych od narkotyków w Polsce można szacować na 25—40 tys. osób. Obowiązuje zasada dobrowolności leczenia. Świadczenia są niezależne od stałego miejsca zamieszkania zażywających narkotyki i są finansowane przez kasy chorych. Z budżetu państwa finansowane są jedynie bezpłatne świadczenia dla osób nieubezpieczonych. Prawo do pomocy mają również osoby uzależnione przebywające w zakładach karnych i poprawczych.

Rozmiary zjawiska narkomanii zależą od wielkości miejscowości, ale również od regionu. Na przykład w miasteczkach Dolnego Śląska narkotyki są bardziej rozpowszechnione niż w niejednym byłym mieście wojewódzkim. W ostatnim czasie wzrosła popularność marihuany i haszyszu, na szerszą skalę pojawiły się amfetamina, heroina oraz środki halucynogenne. Są też sygnały o pojawieniu się, obok kompotu, krystalicznej heroiny. Na polskim rynku funkcjonuje nielegalna produkcja amfetaminy, „polskiej heroiny” oraz odnotowano jedną próbę produkcji LSD (instruktaż wytwarzania zaczerpnięto z Internetu). Dynamicznie wzrasta konsumpcja brązowej heroiny tzw. brown sugar, natomiast znacznie wolniej (z uwagi na cenę) rośnie popyt na kokainę. Zaobserwowano również większą dostępność pochodnej amfetaminy, tzw. extasy.

Uzależnić można się również od leków uspokajających i nasennych. Bez przepisu lekarza po środki tego typu sięga 19 proc. pierwszoklasistów i 21 proc. trzecioklasistów szkół ponadpodstawowych — dotyczy to zwłaszcza dziewcząt. Jednak wśród wszystkich biorących narkotyki dominują mężczyźni (70—80 proc.). Co ciekawe, narkomanów jest znacznie więcej wśród niewierzących — 17,3 proc. oraz wierzących i niepraktykujących — 14,1 niż wśród wierzących i praktykujących — 3,4 proc.

Na mocy Ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii z 15 października 1997 r. w realizacji zadań z zakresu przeciwdziałania narkomanii mogą uczestniczyć stowarzyszenia, organizacje społeczne, fundacje, Kościoły oraz grupy samopomocowe osób uzależnionych i ich rodzin. Takich organizacji jest około 100, a do najbardziej znanych należą: Monar, Katolicki Ruch Antynarkotykowy KARAN, Polskie Towarzystwo Zapobiegania Narkomanii, Towarzystwo Rodzin i Przyjaciół Dzieci Uzależnionych „Powrót z U”.

Od lipca 1993 r. przy Ministerstwie Zdrowia i Opieki Społecznej działa Biuro ds. Narkomanii, które współpracuje z różnymi, także zagranicznymi, ośrodkami zajmującymi się problemem narkomanii. Zdaniem pracowników Biura, w Polsce dominują programy edukacyjne, które w niewielkim stopniu uwzględniają specyfikę lokalną. Konieczne jest stworzenie w każdej gminie co najmniej jednego ośrodka profilaktyki środowiskowej, który będzie integrował pracę prowadzoną na danym terenie przez różne jednostki. Biuro wypracowało też modelową strukturę pomocy narkomanom w całym kraju.

Plan walki z narkomanią zawiera Krajowy Program Przeciwdziałania Narkomanii na lata 1999—2001. Do priorytetów należy utworzenie Centrum Informacji o Narkotykach, Centrum Monitorowania Narkomanii, w których gromadzić się będzie dane na temat zapobiegania, leczenia i rehabilitacji osób uzależnionych, jak również zbiory informacji jawnych, uzyskiwanych przez pion narkotykowy policji. Na realizację Krajowego Programu rząd przeznaczył 9 mln 377 tys. zł.

Oprac. A. W.

opr. mg/mg