Przyjaźń potwierdza się w trudnościach. Majowe „Dialogi” z metropolitą krakowskim

Dialogi rozpoczęły się od prezentacji sondy ulicznej, w której przechodnie odpowiadali na pytania o przyjaźń: przyjaciel to ktoś, kto wspiera, jest obok, ma czas i służy radą. Można z nim porozmawiać, o wszystkim opowiedzieć i zaufać w każdej sytuacji. Przyjaciel nie opuszcza w trudnych chwilach. Wiele respondentów podkreśliło wagę takich cech jak: szczerość, bliskość, empatia. Arcybiskup, komentując nagrany materiał, zauważył ze zdziwieniem, że nikt z pytanych nie zwrócił uwagi na przyjaźń z Chrystusem. Zaznaczył, że doświadczenie własnego „ja” powinno być punktem odniesienia w relacji z bliźnimi. Odwołał się do etymologii słowa przyjaciel, zaznaczając, że jest to ktoś „przy jaźni”, czyli przy umyśle drugiego.

– Możemy to słowo „jaźń” bardziej rozszerzyć. Przyjaźń to bycie bardzo blisko kogoś i dzielenie z nim tego, co własne, osobiste, niekiedy intymne.

Metropolita dodał, że jeżeli mówimy przyjacielowi o najważniejszych rzeczach, to wiemy również, jak bardzo boli, kiedy nasze tajemnice nie zostają dochowane.

– Przyjaźń to bardzo szczególna więź ducha z drugim człowiekiem (…) Swoje prawdziwe potwierdzenie znajduje w sytuacjach trudnych, kiedy okazuje się, kto naprawdę trwa przy nas.

Przyjaźń jest bliskością w tym, co dobre i prawdziwe. Można być zainteresowanym drugą osobą, ale jeśli jest to moralnie złe, wtedy nie ma szans na przetrwanie.

– Czasami możemy być oddaleni od siebie w wymiarze fizycznym, ale jeśli dzielimy wspólne piękne wartości, to czas tego nie zniszczy, ale jest kolejną próbą, potwierdzającą trwałość przyjaźni.

Arcybiskup podkreślił, że Jezus jest prawdziwym przyjacielem, któremu zależy na człowieku.

– Oddał za mnie swoje życie. Chce, abym z Nim szedł tę samą drogą. Będzie rozjaśniał ciemności, poczucie zwątpienia i rozgoryczenia. Chce być towarzyszem drogi w zdążaniu do ostatecznego celu. Dla osób wierzących takie myślenie o Chrystusie jest niezwykle ważne (…) Odnajdywanie bliskości z Chrystusem, pozwala odnaleźć bliskość z bliźnim.

Nawiązując do obecnych w kościele Sióstr Albertynek, metropolita przypomniał postać Adama Chmielowskiego, który zafascynowany Chrystusem, służył najuboższym i odrzuconym. W każdym człowieku zaszczepione jest pragnienie posiadania przyjaciela i potrzeba poczucia bezpieczeństwa. Kończąc katechezę, metropolita zauważył, że największym przekleństwem współczesnego człowieka jest samotność, którą może wypełnić sama świadomość faktu posiadania przyjaciela.

Po krótkiej katechezie, arcybiskup odpowiedział na kilka pytań, nadesłanych drogą internetową, a także wrzuconych do znajdującej się w świątyni skrzynki. Pierwsze z nich dotyczyło sposobu budowania dziecięcej przyjaźni z Chrystusem w przedszkolach, żłobkach i klubach malucha.

– W przedszkolach powinno być nauczanie religii. Zagwarantowanie przestrzeni katechezy w przedszkolach spoczywa na dyrekcji, proboszczach danego miejsca i rodzicach (…) To jest fascynujące, że małe dzieci z wiarą i ufnością potrafią przyjmować słowa Ewangelii.

Drugie pytanie odnosiło się do trwania w przyjaźni z Jezusem w sytuacji, kiedy świat deprecjonuje i wyśmiewa osobiste relacje z Bogiem. Arcybiskup zaznaczył, że Bóg porządkuje życie człowieka, nadając mu sens i wzywa go do tego, by kochał bliźnich Chrystusową miłością.

– To jest doświadczenie chrześcijaństwa od samego początku (…) Żyjemy w epoce kulturowej, w której spotykamy się z wyraźną reakcją pogańską, chcącą nas ośmieszyć. Uważa się, że wolność, a zwłaszcza wolność artystyczna, pozwala na wszystko. Próbuje się poniżyć i wyszydzić wszystko, co chrześcijańskie, nazywając swoje czyny artystyczną wolnością. Trzeba w takich sytuacjach wrócić do samego fundamentu naszej wiary i zastanowić się: dlaczego wierzę? Bez Boga nic nie ma sensu: ani świat, ani życie człowieka. Zwątpienie w Boga sprawia, że wiele osób uważa, że niepotrzebnie mieć dzieci. Spotykamy się z taką filozofią (…) Nie jest to światopogląd ludzi wierzących w Boga, który z miłości stworzył świat i człowieka. Jeżeli odrzuca się takiego Boga, to nic nie ma sensu.

Padło bezpośrednie pytanie do metropolity o jego osobowe zjednoczenie z przyjacielem, którego idea pochodzi z dzieł Karola Wojtyły.

– O tym się nie powinno mówić, bo to się dzieje w kręgu przyjaciół. Mam przyjaciół, z którymi żyję od wielu, wielu lat. Są przyjaźnie, które zupełnie przypadkowo nawiązały się 16 X 1978 roku, kiedy razem przeżywaliśmy wybór Jana Pawła II na Placu św. Piotra. To nas ogromnie złączyło (…) Dzielimy wiele wspaniałych momentów, choć odległość od Poznania jest dość znacząca. Chcę powiedzieć, że są czasem pewne zdarzenia, które wspólnie przeżywane stają się źródłem szczególnej bliskości, ubogacanej dodatkowo przez kolejne doświadczenia.

Pojawiło się zagadnienie posiadania przyjaciela odmiennej płci w relacjach małżeńskich.  Arcybiskup odpowiedział, że taka przyjaźń jest możliwa, o ile nie burzy ona jedności małżeńskiej. Wymaga jednak prawości serca i uczciwości.  Jeden z pytających chciał również wiedzieć, czym różni się przyjaźń od koleżeństwa.

– Zarówno z przyjacielem, jak i z kolegą można iść na piwo lub na mecz (…) Sytuacja trudna jest kryterium, gdzie kończy się koleżeństwo, a zaczyna prawdziwa bliskość.

Następne pytania kierowali do arcybiskupa, zgromadzeni w Kościele wierni. Pierwszy pytający podzielił się swoim świadectwem duchowej przyjaźni z Janem Pawłem II i proboszczem prądnickiej parafii. Chciał także wiedzieć, kiedy metropolita po raz pierwszy spotkał się ze Świętym Papieżem.

– Przyjaźń ze świętymi to ważne zagadnienie. Być może wielu z nas ma swoich umiłowanych świętych. Zachęcam do przyjaźni z własnym Aniołem Stróżem. To na pewno dobry przyjaciel. Taka przyjaźń nabiera kształtów Kościoła w całej jego głębi (…) Z kardynałem Karolem Wojtyłą spotkałem się w 1968 roku. Wtedy Poznań świętował ustanowienie swojego pierwszego hierarchy – biskupa Jordana.

Padło pytanie, skąd bierze się nienawiść do chrześcijan. Arcybiskup podkreślił, że chrześcijanie od początku cierpieli za Chrystusa i z miłości, oddawali za Niego swoje życie.

– Tak było w przypadku samego Chrystusa: nienawiść zawiodła Go na krzyż, a On wisząc na nim, przebaczył swoim prześladowcom (…) To, co przyniósł Chrystus jest tak wspaniałe, że warto się narażać i zginąć, by inni mogli zaznać tej prawdziwej miłości. To logika nie z tego świata. Nienawiść do chrześcijan jest po ludzku niewytłumaczalna. Jak można nienawidzić kogoś, że dobrze żyje i że kocha? (…) Zły duch walczy z uczniami Chrystusa i nie przebiera w środkach. By nie utracić poczucia sensu, trzeba odwołać się do słów Pana Jezusa: „Nie lękajcie się! Jam zwyciężył świat”. My żyjemy inną perspektywą: perspektywą zbawienia.

Pojawiło się pytanie o pomijanie aspektu przyjaźni w związkach damsko-męskich. Metropolita zauważył, że dużą popularnością cieszą się tzw. związki partnerskie. Dodał, że na katolicki model życia małżeńskiego trzeba spojrzeć w kategoriach osoby wierzącej. W tej perspektywie, małżeństwo nie jest cywilnym kontraktem, a sakramentem.

– Miłość małżeńska ma różne kształty i jest w niej miejsce na przyjaźń, czyli na bardzo duchowy wymiar miłości. Jest w niej przestrzeń na piękną, szlachetną i bezinteresowną przyjaźń.

Jeden z pytających chciał wiedzieć, jak nie zmarnować daru przyjaźni, który nawiązuje się pomiędzy ludźmi różnej generacji. Arcybiskup nawiązał do ŚDM w Rzymie w 2000 roku, kiedy młodzi Włosi opuścili słoneczne plaże i przybyli na finał do stolicy.

– Z ludzkiego punktu widzenia nie było tu atrakcji i wielkiego przyciągania. Jan Paweł II był zmęczony wiekiem, cierpieniem i chorobą. Ale oni do niego lgnęli, bo był ich przyjacielem, a nawet ojcem. Wiedzieli, że ich kocha i od nich wymaga. Nie kryje tych wymagań, nie łudzi tanim blichtrem. Wyczuli w nim miłość i prawdę.

Następne pytanie dotyczyło przyjaznego i życzliwego nastawienia do innych, związanego z fundamentem chrześcijańskiej wiary, jakim jest przebaczenie. Arcybiskup przypomniał o orędziu biskupów polskich do biskupów niemieckich i słynnych słowach: „Przebaczamy i prosimy o wybaczenie”. Dodał, że powyższe stwierdzenie, napisane 20 lat po wojnie, budziło oburzenie i nienawiść.

– Kościół modlił się wtedy o nawrócenie ludzkich serc. Podczas uroczystości millenijnych, kilka miesięcy później, Polska była już inna. Zwyciężyła chrześcijańska moralność, gotowość do poświęcenia i wyciągnięcia pierwszemu ręki do pojednania.

Metropolia zaznaczył, że Kraków – miejsce szczególnego działania Bożego Miłosierdzia, jest niezwykłą przestrzenią, gdzie trzeba mówić o wybaczaniu i żyć całą Ewangelią, a nie jej losowo wybranymi fragmentami.

– Albo idziemy za Chrystusem albo wybieramy sobie łatwiejszą drogę!

Ostatnie pytanie odnosiło się do „Przesłania Pana Cogito”. Pytający dociekał, jak możemy przebaczyć w imieniu tych, którzy „zostali zdradzeni o świcie” i już nie żyją? Arcybiskup odpowiedział, że list polskich biskupów pisany był w imieniu żyjącego Ewangelią Kościoła. Nie da się dziś określić, czy idący na śmierć, gotowi byli przebaczyć, ale morderstwo dokonane na Polakach było krzywdą wobec całego polskiego narodu. Fakt ten sprawił, że episkopat miał moralne prawo przebaczyć dokonane zło.

„Dialogi” to cykl tematycznych spotkań arcybiskupa Marka Jędraszewskiego z wiernymi, ale także ze wszystkimi zainteresowanymi. To okazja do rozwiania wątpliwości i lepszego poznania Kościoła oraz jego Pasterza. Spotkania rozpoczynają sondy uliczne na wybrany w danym miesiącu temat, a następnie metropolita odpowiada na pytania – zarówno te, które zostały wcześniej nadesłane i te, które zadawane są na bieżąco. Wszystkie informacje na temat czasu, miejsca i tematyki kolejnych dialogów znaleźć można na stronie dialogi.pl