Międzynarodowa konferencja naukowa „Veritatis Splendor”

Konferencję zorganizowali metropolita krakowski Marek Jędraszewski, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie oraz Instytut Dialogu Międzykulturowego im. Jana Pawła II.

Wydarzenie rozpoczął ks. dr hab. Robert Tyrała, prof. UPJPII, prorektor Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie.

Arcybiskup Marek Jędraszewski, podczas otwarcia konferencji, powitał wszystkich przybyłych gości i podkreślił, że 22 października 1978 roku, podczas Mszy św. inaugurującej papieski pontyfikat, Jan Paweł II wzywał do otwarcia przed Chrystusem drzwi ludzkich serc, systemów politycznych, kulturalnych i ekonomicznych.

– To papieskie wezwanie z Placu św. Piotra sprzed 40 lat znaczyło, że mamy otworzyć się na wolność i na prawdę i to najpierw w wymiarze antropologicznym.

Metropolita krakowski przypomniał, że papież zwracał uwagę na ten fakt już w 1969 roku w książce „Osoba i czyn”. Dowodził w niej, że wolność nie ma charakteru absolutnego, ale jest podporządkowana prawdzie o wartościach, o których mówi każdemu człowiekowi jego dobrze ukształtowane sumienie. Otwarcie się na prawdę i wolność w najgłębszym sensie oznacza otwarcie się na Chrystusa, który jest osobową prawdą i prowadzi nas do życia w pełnej wolności. Arcybiskup zauważył, że w 1993 roku papież napisał w encyklice „Veritas splendor”, że ostatecznej odpowiedzi na każde pytanie człowieka, udziela jedynie Jezus Chrystus.

Arcybiskup Salvatore Pennacchio, Nuncjusz Apostolski w Polsce, mówił, że dziś na nowo, po 40 latach, w sercach wszystkich wierzących, wybrzmiewają słynne słowa: „Habemus papam”.

– Mijający czas coraz bardziej uświadamia nam przykład świętego życia oraz skarb nauczania, zapisany na 85 tysiącach stron, który promieniuje jak blask prawdy.

Kardynał Stanisław Dziwisz, w wykładzie „Jan Paweł II, który zmienił oblicze świata”, zadał zgromadzonym retoryczne pytanie, czy papież zamierzał zmienić świat?

– Kto śledził z bliska pontyfikat Jana Pawła II, zdawał sobie sprawę, że poczuwa się on do odpowiedzialności nie tylko za Kościół, ale za losy całej ludzkości. Tak było od początku i do końca. Oczywiście, Jan Paweł II musiał się uczyć świata, poznawać z bliska jego problemy na wszystkich kontynentach, ale – jak wiemy – był pojętnym uczniem. Wyrósł na prawdziwego duchowego przywódcę świata.

Papieski sekretarz wymienił obszary, które dzięki posłudze Świętego Papieża, zmieniły swoje oblicze. Wśród nich znajdują się: polityka, nauka i kultura, młodzież, praca, cierpienie, miłosierdzie i świętość. Ojciec Święty wniósł niepodważalny wkład w upadek systemu komunistycznego w swojej Ojczyźnie i w krajach Europy Wschodniej.

– Dysponował natomiast słowem prawdy o człowieku, stworzonym przez Boga i powołanym do życia w Bogu na wieki. Nie proponował rewolucji, lecz powrót do prawdy i nawrócenie sumień (…) Ikoną strajku w Stoczni Gdańskiej imienia Lenina w 1980 roku był widok robotników modlących się na kolanach, uczestniczących we Mszy świętej, spowiadających się, a przy nich wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej i duża fotografia Ojca Świętego.

Kardynał przypomniał, że Jan Paweł II miał łatwość w nawiązywaniu kontaktów, a szczególnie bliski był dla niego świat nauki i kultury.

– Jan Paweł II przeszedł do historii jako autor encykliki „Fides et ratio”, w której w sposób mistrzowski starał się uporządkować świat pojęć i wzajemnych relacji między wiarą i rozumem, wychodząc w ten sposób – w imieniu Kościoła – na spotkanie ludzi ceniących rozum i prawdę, zaangażowanych w poszukiwania naukowe w różnych obszarach pracy intelektualnej. Już na samym początku encykliki ujawnił swoje spojrzenie i przekonanie o wzajemnej więzi między rozumem i wiarą.

Papież Polak pociągał za sobą młodzież. Trafiał do ich serc swoją wiarą, autentycznością i tym, że ustawiał im wysoko poprzeczkę.

– Potężne dzieło ewangelizacyjne, jakim jest każdorazowy Światowy Dzień młodzieży, jest jedną z najlepszych inicjatyw apostolskich Jana Pawła II. Dlatego dwa lata temu był on tak bardzo obecny w Krakowie w sercach, w modlitwie i radości młodych ludzi, którzy chcieli spotkać się w jego ojczyźnie.

Jan Paweł II uwrażliwił Kościół na sprawy pracy i zbliżył ją do Chrystusa i Jego Ewangelii. Przez swoje cierpienie i słabość, jakie ukazywał na oczach świata, przywrócił godność i nadzieję wszystkim chorym i cierpiącym. Papież dostrzegał ból i zagubienie człowieka, dlatego głosił światu Boże miłosierdzie.

– Miłosierdzie Boga ma budzić ludzkie miłosierdzie jako dopełnienie sprawiedliwości. Taką drogę miłosiernej miłości wskazywał Jan Paweł II. Taka droga zmienia świat.

Kończąc wykład, kardynał powrócił do początkowego pytania i potwierdził, że Jan Paweł II zmienił i nadal zmienia oblicze świata.

Kardynał Angelo Bagnasco, Arcybiskup Metropolita Genui, przdewodniczący Rady Konferencji Episkopatów Europy w wykładzie „Duszpasterska miłość korzeniem kapłańskiej tożsamości i odpowiedzią na współczesne wyzwania” mówił o zadaniach, jakie stoją przed kapłanami. Swoje rozważania oparł na adhortacji Jana Pawła II „Pastores dabo vobis”. Zaznaczył, że współczesny świat dotknął sekularyzm – „wyrafinowana forma ateizmu praktycznego” i przekonywał, że podtrzymywanie wiary jest jednym z najważniejszych duszpasterskich obowiązków.

– Jeżeli wiara słabnie, chrześcijańskie życie staje się niepłodnym i ciążącym moralizmem, a Kościół sam siebie zatraca, zamienia się w coś innego, w filantropijną biurokrację (…) każde duszpasterstwo albo znajdzie swój fundament w doktrynie, albo pójdzie za sugestiami chwili.

Arcybiskup Genui przekonywał, że wiara nie może się wypalić, ponieważ Chrystus zmartwychwstał i zesłał na nas swojego Ducha, a na dnie ludzkiego serca mieszka tęsknota za nieskończonością. Prelegent opisał również kapłańską tożsamość, która powinna polegać na przebywaniu z Jezusem.

– Kapłańska tożsamość jest rzeczywistością relacyjną, to znaczy w relacji z Chrystusem, Dobrym Pasterzem.

Przebywanie z Jezusem nie polega na uczeniu się zasad, kryteriów i praw, ale jest wewnętrznym kształtowaniem. Arcybiskup przestrzegał przed niewłaściwą motywacją podjęcia kapłańskiej drogi. Jest nią realizacja własnych talentów i aspiracji, a powołanie to kwestia miłości – dar dla innych, niezależnie od tego, czy zostanie odwzajemniony.

– Kryterium pasterskiej miłości nie jest akceptacja ze strony innych, ale wierność depozytowi wiary, strzeżonemu w Kościele. Prawda o Bogu to miłość, a miłość to pragnąć dobra dla drugiego człowieka (…) Nasze czasy wymagają szczególnego aktu pasterskiej miłości: wzbudzania najbardziej radykalnych pytań, które mogą być uśpione w sumieniu, ale nie mogą zostać zabite.

Na zakończenie zauważył, że serce człowieka odczuwa tęsknotę za sprawami wyższymi i szlachetniejszymi, a właśnie o nich mówi Ewangelia, której sługami są kapłani.

– Kapłani nie są ludźmi przeszłości, ale pasterzami przyszłości, a wspólnoty chrześcijańskie, ze swoimi problemami, nie chylą się ku zachodowi, lecz promieniują obiecującym światłem wschodzącego słońca.

Profesor Carl Anderson w prelekcji „Nikomu nie godzi się trwać w bezczynności” mówił o aktualnej roli świeckich katolików w Kościele i w świecie.

– Podstawowym przesłaniem całego pontyfikatu Jana Pawła II było pytanie: „Dlaczego trwasz w bezczynności? Nie bądź tylko widzem. Przyłącz się do mnie!”

Prelegent przekonywał, że w dzisiejszych czasach, laikat pełni niezastąpioną rolę w misji ewangelizacyjnej.

Kardynał Stanisław Ryłko, Archiprezbiter Bazyliki Santa Maria Maggiore w Rzymie, w wykładzie „Światowe Dni Młodzieży jako wkład św. Jana Pawła II w chrześcijańską formację młodych” z całą mocą mówił, że charyzmat Jana Pawła II najpełniej wyraził się w Światowych Dniach Młodzieży.

– Światowe Dni Młodzieży stały się prawdziwymi laboratoriami wiary młodej, radosnej i pełnej entuzjazmu misyjnego.

Kardynał przekonywał, że Jan Paweł II zaufał młodym ludziom i w ich ręce złożył przyszły los Kościoła. Przez cały swój długi pontyfikat był wymagającym przyjacielem dla młodzieży, a troska o ich dobro była kluczowym elementem jego pasterzowania.

– W czasach nieufności wobec młodego pokolenia, miał odwagę zdecydowanie na nich postawić. W kontekście współczesnej kultury, która spycha wiarę do sfery prywatności, Ojciec Święty miał odwagę postawić na wielkie zgromadzenia młodych, które stały się wielkim doświadczeniem powszechności Kościoła i wspólnoty wiary.

Dodał, że papież patrzył na młode pokolenie w perspektywie planu Boga, widząc w nim niezastąpionych apostołów nowej ewangelizacji. Skupił się również na papieskiej wizji wychowania, podkreślając, że jest to dwustronna relacja. Prawdziwy autorytet potwierdza się w bliskości z młodymi i opiera się na towarzyszeniu. Na zakończenie, kardynał życzył, aby młodzi ludzie podjęli duchowe dziedzictwo Świętego Papieża.

– Przygoda wiary młodych trwa nieprzerwanie i przynosi kolejne owoce. Światowe Dni Młodzieży nie przestają fascynować i przyciągać. Życzę, aby pokolenie ŚDM rosło w liczbę i podejmowało twórczo dziedzictwo Jana Pawła II.

Kardynał Angelo Scola, emerytowany arcybiskup Mediolanu, który nie mógł być osobiście na konferencji, przekazał wykład: „Ciągłość nauczania i św. Jana Pawła II i papieża Franciszka o Kościele Ubogich, w którym podkreślił, że zarówno Papież Polak, jak i Ojciec Święty Franciszek głoszą Chrystusa jako istotę Ewangelii, a także niestrudzenie bronią ludzkiej godności.

– Jan Paweł II i papież Franciszek wzywają nas, abyśmy tworzyli Kościół ubogi dla ubogich, za przykład biorąc tajemnicę Chrystusa, dla dobra ludzi.

Profesor George Weigel w nagranej w formie filmowej prelekcji „<<Veritas splendor>>: Dar dla Kościoła i świata” dowodził, że papieska encyklika „Veritas splendor” nie jest adresowana wyłącznie do Kościoła, ale jest propozycją Kościoła dla wolnego społeczeństwa.

Profesor dr hab. Wojciech Nowak skupił się na aktualności papieskiej wizji kultury i nauki wobec zagrożeń transhumanizmu. Zwrócił uwagę na zaburzenia komunikacji pomiędzy młodymi ludźmi, którzy zamiast rozwijać relacje, wpatrzeni są w ekrany swoich smartfonów. Pytał, czy technika będzie w stanie zastąpić człowieka w myśleniu, a on sam nie zwróci się w stronę nieetycznego wykorzystywania swojej wiedzy i umiejętności? Zacytował słowa Jana Pawła II, który mówił, że w dobie intensywnego rozwoju techniki, człowiek musi bronić prawdy o sobie samym.

Ojciec dr Krzysztof Wieliczko, Administrator Fundacji Jana Pawła II, podkreślał, że misją fundacji jest kontynuacja nauczania Papieża Polaka.

– Niezwykłość Fundacji Jana Pawła II polega nie tylko na tym, że skupia się ona na wymiarze stypendialnym, ale również na rozwoju życia religijnego i kulturalnego.

Ksiądz prof. dr hab. Wojciech Zyzak, rektor Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, podsumowując konferencję, zaznaczył, że Jan Paweł II realizował „literę i ducha” Soboru Watykańskiego II.

– Wymiar komunijny i dialogiczny nauczania Jana Pawła II jest wpisany w DNA trzech instytucji, które są organizatorami dzisiejszej konferencji. Jest to Archidiecezja Krakowska w postaci metropolity krakowskiego Marka Jędraszewskiego, Instytut Dialogu Międzykulturowego i Uniwersytet Papieski (…) Ponieważ nie mogę wymienić wszystkich osób, którym należą się podziękowania za organizację tego wydarzenia – wspomnę o jednej – jest nią ks. prof. Robert Tyrała.

Joanna Folfasińska,  Archidiecezja Krakowska/diecezja.pl