Św. Franciszek Salezy: patron dziennikarzy, promotor świętości w każdym stanie życia

24 stycznia Kościół wspomina w liturgii św. Franciszka Salezego (1567-1622), doktora Kościoła, patrona dziennikarzy oraz mediów katolickich. Każdego roku w tym dniu, Ojciec Święty ogłasza swe orędzie na Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu. W tym roku jego temat brzmi: „Sztuczna inteligencja i mądrość serca – dla komunikacji w pełni ludzkiej”. Tekst zostanie ogłoszony najprawdopodobniej w środę w południe.

Franciszek Salezy był wybitnym teologiem, założycielem Zakonu Nawiedzenia Najświętszej Maryi Panny (Sióstr Wizytek), biskupem Genewy, człowiekiem bez reszty oddanym nawracaniu ludzi zagubionych. Został ogłoszony doktorem Kościoła w 1877 r. przez Piusa IX, a Pius XI uznał go w 50 lat później za patrona dziennikarzy i katolickiej prasy. Ponadto ten święty czczony jest jako patron różnych zgromadzeń zakonnych: wizytek, salezjanów i salezjanek i Towarzystwa św. Franciszka Salezego, założonego przez św. Jana Bosko.

Św. Franciszek Salezy urodził się 21 sierpnia 1567 w Sabaudii w Alpach Wysokich na zamku pod Thorenes. Był najstarszym synem spośród 13 rodzeństwa. Głęboko katolickie wychowanie przyszły święty otrzymał w domu.

W roku 1573 jako sześcioletni chłopiec  rozpoczął regularną naukę w kolegium w La Roche-sur-Foron. W dwa lata później był w kolegium w Annecy, gdzie przebywał trzy lata. Kiedy miał 11 lat, zgodnie z ówczesnym zwyczajem otrzymał tonsurę jako znak przynależności do stanu duchownego. Kiedy miał zaledwie 15 lat, udał się do Paryża, by studiować na tamtejszym słynnym uniwersytecie. Dodatkowo w kolegium jezuitów studiował literaturę klasyczną. Kolejne studia Franciszek podjął na Sorbonie. Tam studiował teologię i zagadnienia biblijne. Do rzetelnych studiów biblijnych przygotował się dodatkowo przez naukę języka hebrajskiego i greckiego.

W tym okresie przeżył silny kryzys wiary, pod wpływem protestanckiej doktryny o predestynacji. Franciszek wnioskował stąd, iż jest przeznaczony na potępienie. Jego wewnętrzna walka trwała sześć tygodni. Wyszedł z niej odkrywając w Piśmie Świętym obraz Boga miłosiernego. Pod wpływem tych przeżyć złożył śluby czystości.

Jednak posłuszny woli ojca rozpoczął studia prawnicze, które mogły mu otworzyć drogę do kariery urzędniczej. Tym samym Franciszek z Paryża udał się do Padwy. Studia na tamtejszym uniwersytecie uwieńczył doktoratem. Po ukończeniu studiów udał się do Loreto a następnie pielgrzymował do Rzymu (1592).

Święcenia kapłańskie Franciszek otrzymał w roku 1593 przy niechętnej zgodzie rodziców.

Jako kapłan miał dużą zdolność do nawiązywania kontaktu z ludźmi prostymi, często dalekimi od Kościoła. Ten dar był mu pomocny gdy udał się w charakterze misjonarza do okręgu Chablais, by umocnić w wierze katolików i aby próbować odzyskać dla Chrystusa tych, którzy przeszli na kalwinizm. Na murach i parkanach rozlepiał ulotki – zwięzłe wyjaśnienia prawd wiary. Był świetnym mediatorem, łagodnym, cierpliwym polemistą. Potrafił dyskutować a konflikty rozwiązywać poprzez rozmowę. Nawracał w cierpliwym dialogu. W ten sposób miał pozyskać z powrotem dla Kościoła około 70 tysięcy wiernych, którzy odeszli od katolicyzmu do kalwinizmu.

W 1599 roku został mianowany biskupem pomocniczym, a trzy lata później biskupem Genewy. Nadal kontynuował działalność misyjną i duszpasterską, angażując się też w sprawy życia duchowego kapłanów i wiernych.

  Genewa - widok z wieży katedry św. Piotra
Anokhi De Silva / Unsplash

Franciszek stworzył nowy ideał pobożności – wydobył z ukrycia życie duchowe, wewnętrzne, praktykowane dotąd niemal wyłącznie w klasztorach – aby „wskazywało drogę tym, którzy żyją w świecie”. We współpracy z św. Joanną Franciszką de Chantal założył nową rodzinę zakonną sióstr Nawiedzenia NMP (wizytek).

Zmarł nagle na zawał serca w Lyonie, wracając ze spotkania z królem Francji 28 grudnia 1622 roku. Jego ciało przeniesiono do Annecy, gdzie spoczęło w kościele macierzystym Sióstr Nawiedzenia, serce zaś zatrzymały wizytki w Lyonie. Beatyfikacja odbyła się w roku 1661, a kanonizacja już w roku 1665.

Franciszek Salezy pozostawił po sobie liczne pisma i około tysiąc listów, które wyróżniają się pięknym językiem i stylem. Do dnia dzisiejszego zalicza się je do klasyki literatury francuskiej. Najbardziej znane z nich to: Kontrowersje, Filotea, czyli wprowadzenie do życia pobożnego (1608) i Teotym, czyli traktat o miłości Bożej (1616).

Papież Pius IX św. Franciszka Salezego ogłosił doktorem Kościoła w 1877 r., a Pius XI patronem dziennikarzy i katolickiej prasy (1923). Ponadto ten święty czczony jest jako patron wizytek, salezjanów i salezjanek – Towarzystwa św. Franciszka Salezego, założonego przez św. Jana Bosko. Jak również takich miast jak Annecy, Chabery i Genewy.

Św. Franciszek Salezy w ikonografii przedstawiany jest w stroju biskupim – w rokiecie i mantolecie lub w stroju pontyfikalnym z mitrą na głowie. Jego atrybutami są: gorejąca kula ośmiopłomienna, księga, pióro, serce przeszyte strzałą i otoczone cierniową koroną trzymane w dłoni.