Zwycięskie powstanie. Rozpoczęły się obchody zrywu sprzed 105 lat

Poznańskie uroczystości rozpoczęły się od złożenia kwiatów na Cmentarzu Zasłużonych Wielkopolan. Wieńce złożył marszałek województwa wielkopolskiego Marek Woźniak, a także wojewoda wielkopolski Michał Zieliński, zastępca prezydenta Poznania Mariusz Wiśniewski, delegacje organizacji kombatanckich, harcerze czy przedstawiciele klubu motocyklowego, złożyli kwiaty na mogiłach gen. Stanisława Taczaka i płk. Wincentego Wierzejewskiego. 

Kwiaty złożono także przy tablicach upamiętniających dowódców Powstania Wielkopolskiego, Ignacego Jana Paderewskiego oraz marynarzy Powstańców Wielkopolskich.  

W rozmowie z dziennikarzami marszałek Woźniak pytany o nieobecność w czasie środowych obchodów w Poznaniu premiera czy prezydenta RP zaznaczył, że „wszyscy wysyłają swoich reprezentantów”. - Rozumiem, że to jest bardzo specyficzny czas dla państwa. To jest bardzo duża zmiana, jeśli chodzi o władzę. Myślę, że te bieżące problemy, które towarzyszą wszystkim pełniącym najwyższe funkcje zdecydowanie mają pierwszeństwo nad uroczystościami. Rozumiem to jako osoba, która też przede wszystkim pracuje - powiedział. 

Mszę św. w intencji powstańców wielkopolskich odprawił przewodniczący KEP, metropolita poznański abp Stanisław Gądecki. 

W homilii hierarcha mówił m.in. o pracy organicznej prowadzonej w XIX w. przez walczących z germanizacją Wielkopolan, udziale duchownych w staraniach o zachowanie polskości regionu czy przebiegu Powstania Wielkopolskiego z 1918 r. Zwrócił przy tym uwagę, że gdyby nie zawarcie 16 lutego 1919 r. rozejmu w Trewirze, wojska niemieckie mogłyby z łatwością stłumić powstanie. Dodał, że „ludzki pokój” jest kruchy i nietrwały. - Powinniśmy sobie uświadomić, że pokój, o wiele bardziej niż osiągnięciem człowieka, jest darem Bożym - powiedział. 

Abp Gądecki wskazał także, że podziały i napięcia w społeczeństwie „były, są i zawsze będą”. - Rolą Kościoła jest głoszenie nauki o miłości, przebaczeniu i pojednaniu, a nie komentowanie pojedynczych incydentów - to w rezultacie prowadzi do dalszych podziałów. Kościół nie może być stroną w konflikcie. Kościół winien budować mosty między ludźmi. Módlmy się więc o pokój - zakończył arcybiskup. 

Na poznańskim Starym Rynku działa Muzeum Powstania Wielkopolskiego 1918-1919; wstęp do placówki jest bezpłatny. W muzeum przygotowano m.in. najnowszą wystawę czasową „Wojska Wielkopolskie w fotografii (1918-1920)”. Na zwiedzających czeka fotograf w specjalnym atelier, w którym można na pamiątkę wykonać zdjęcie portretowe m.in. w mundurze powstańczym. Przed wejściem do placówki ustawiono armatę i replikę samolotu Fokker D.VII. Do godz. 17 organizatorzy zapraszają do odwiedzenia obozowiska powstańczego, które działa przed Muzeum Powstania Wielkopolskiego. 

Wielkopolskie Muzeum Niepodległości przygotowało spacer historyczny śladami powstania oraz warsztaty dla dzieci pt. „Historia plasteliną opowiedziana”. 

Specjalną niespodziankę na Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego przygotowało Muzeum Broni Pancernej. Ppłk Tomasz Ogrodniczuk powiedział PAP, że tuż przed Bożym Narodzeniem do muzeum sprowadzony został po zakończonych pracach konserwatorskich i w nowym malowaniu czołg Centurion Mk.5. Środa jest jedynym dniem, gdy będzie można go podziwiać. W muzeum do 6 stycznia trwa przerwa techniczna, instytucja otwiera się wyłącznie ze względu na rocznicę powstania. 

O godz. 16.40 przy pomniku Powstańców Wielkopolskich rozpoczęły się centralne uroczystości i ceremonia złożenia kwiatów. O tej samej godzinie, przyjętej umownie jako czas rozpoczęcia zrywu w 1918 r., autobusy i tramwaje w stolicy regionu zatrzymały się na minutę, a pasażerowie wysłuchali okolicznościowego komunikatu. 

Z kolei o godz. 18.30 na pl. Kolegiackim rozpoczną się „Śpiewanki Powstańcze”, w których weźmie udział około 40 poznańskich artystów - solistów oraz instrumentalistów z Teatru Muzycznego, Teatru Polskiego oraz Chór Poznańczyków, w skład którego wejdzie przede wszystkim chór Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza. Do artystów może dołączyć każdy chętny - uczestnicy wydarzenia dostaną darmowe śpiewniki. 

Na godz. 19 w Auli Uniwersyteckiej w Poznaniu zaplanowano także koncert Filharmonii Poznańskiej pt. „Marsylianka Wielkopolska w 105. rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego”. Uczestnikom wydarzenia zostaną zaprezentowane m.in. pieśni powstańcze Ignacego Jana Paderewskiego i Feliksa Nowowiejskiego oraz kolędy. 

W czwartek uroczystości związane ze 105. rocznicą wybuchu powstania będą obchodzone w Warszawie. 

Od 2021 r. 27 grudnia przypada Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. 

Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. W pierwszym okresie walk, do końca roku, Polakom udało się zdobyć większą część miasta. Ostatecznie zostało ono wyzwolone 6 stycznia 1919 r., kiedy przejęto lotnisko. Do połowy stycznia wyzwolono też większą część regionu. 

Zdobycze powstańców potwierdził rozejm w Trewirze, podpisany przez Niemcy i państwa Ententy 16 lutego 1919 r. W myśl jego ustaleń, front wielkopolski został uznany za front walki państw sprzymierzonych. Ostateczne zwycięstwo przypieczętował podpisany 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski, w którego wyniku do Polski powróciła prawie cała Wielkopolska. 

autorzy: Szymon Kiepel, Rafał Pogrzebny 

Źródło: PAP