Błędna filozofia jako jedno ze źródeł współczesnego kryzysu cywilizacyjnego

Jednym z głównych filozoficznych źródeł dziwnych poglądów jakie są obecnie szerzone, jest idealizm. Nie chodzi tutaj o potoczne rozumienie tego słowa, w którym za idealistę uznajemy osobę, która jest wierna swoim poglądom, nawet jeśli może za to zapłacić wysoką osobistą cenę. Idealizm, o jakim mowa będzie w tym tekście, to pogląd filozoficzny z obszaru epistemologii (teorii poznania) i ontologii (nauki o bycie). W ujściu epistemologicznym głosi on mniej więcej, że przedmioty zewnętrzne konstytuują się we wrażeniach podmiotu poznającego. Idealizm w ujęciu ekstremalnym zakłada, że poznajemy jedynie nasze własne wrażenia i tylko o nich możemy się apodyktycznie wypowiadać. Nie wiemy czy te rzeczy istnieją niezależnie od naszej jaźni.

W ujęciu ontologicznym dochodzi się w idealizmie do wniosku, że także ich istnienie nie wykracza poza jaźń. Jest to zupełnie sprzeczne z podejście naturalnym, które przejawiamy w codziennym życiu. Nie kwestionujemy przecież tego, że inni ludzie, nasz dom, samochód etc. istnieją niezależnie od nas.

Podejście przeciwne od idealizmu to realizm. Ten epistemologiczny zakłada, że poznajemy rzeczy odrębne od naszej jaźni, ontologiczny zaś zakłada ich realne istnienie.

Idealizm (zarówno ten epistemologiczny jak i związany z nim ontologiczny) prowadzić może do skrajnego subiektywizmu. Skoro to moja jaźń jest podstawą istnienia rzeczywistości, która niezależnie od niej nie istnieje, to mówiąc w pewnym skrócie, mogę sobie ten swój świat kształtować tak jak mi się podoba. Jest to niejako świat wyłącznie dla mnie, to ja zatem mogę sobie go zbudować tak jak mi się podoba. W realizmie trzeba się odnosić do rzeczy istniejących samodzielnie, niezależnie od rojeń umysłu, czy pragnień woli. W tym ujęciu świat realny stawia zatem opór, wymaga obiektywizacji. Jeśli jednak pozostaniemy przy podejściu wynikającym z idealizmu, to tutaj pojawia się szereg niebezpieczeństw. Nie ma tu za bardzo przestrzeni na intersubiektywizm, mój świat jest mój i nie mam go za bardzo jak pokazać komuś kto mną nie jest. Za prawdziwe mogę zaś sobie uznać to, co mi się podoba, wszak rzeczywistość jest jedynie strumieniem mojej świadomości. Taka filozofia prowadzi do sytuacji kuriozalnych, ale bardzo dobrze znanych. Oto ktoś może twierdzić, że ma inną płeć niż to wynika z biologii. Tylko opierając się na oświadczeniu domaga się zatem zmiany stosownej dokumentacji, społeczeństwo zaś, mimo obiektywnego faktu istnienia płci biologicznej. ma się na ten postulat zgodzić. To ekspresja podmiotu jest podstawą uprawomocnienia jego roszczeń.

Idealizm, posunięty do skrajności nie jest jedynym źródłem współczesnych błędów i lansowanych na ich podstawie ideologii. Zapewne większość ludzi, którzy są im poddani nie ma nawet świadomości, że to, co im się wmawia ma związek z tym czy innym filozoficznym nurtem. Niemniej konsekwencje są, nawet jeśli sobie tego nie uświadamiamy. Przenikają do kultury, trafiają na uniwersytety, posługują się nimi politycy, artyści etc. Innymi słowy, różnymi kanałami sączy się ludziom do głowy pewne formuły, które po jakimś czasie stają się niezauważalne jak powietrze. Niemniej jednak, chociaż niewidoczne na pierwszy rzut oka, oddziałują na nasze życie. To właśnie stanowi o tym, jak bardzo są groźne. Ktoś może pomyśleć, że takie filozoficzne poglądy jak idealizm są przedmiotem zainteresowania wąskiej grupki naukowców, zajmujących się historią filozofii. Błędnie zatem zakłada się, ze można je spokojnie zignorować. Tymczasem zrozumienie współczesnego kryzysu, degradacji prawdziwych wartości i negowania prawdy obiektywnej wymaga właśnie zrozumienia źródeł. Bez rozeznania skąd to się wszystko wzięło, nie uda się bowiem znaleźć wyjścia z narastających problemów. Trzeba zatem tych źródeł poszukiwać, opisywać je, wyjaśniać i dawać antidotum. Wbrew pozorom zatem, trzeba się zabrać do filozoficznej roboty, ale takiej, która będzie wykonana dobrze, filozofia poszukująca prawdy i demaskująca kłamstwa, to jest coś niezwykle istotnego. Błędów jest bowiem coraz więcej.

Źródło: Nowy Świat 24