Kościoły i związki wyznaniowe przed zmianą europejskiego prawa ochrony danych osobowych

Przygotowania Kościołów mniejszościowych i związków wyznaniowych w Polsce do wdrożenia nowych europejskich przepisów o ochronie danych osobowych omówione zostaną podczas sympozjum "Prawo do prywatności w Kościołach i innych związkach wyznaniowych: od tajemnicy duszpasterskiej do ochrony danych osobowych", które odbędzie się 15 marca w Warszawie. Jego organizatorami są ChAT, Polska Rada Ekumeniczna i Polskie Towarzystwo Prawa Wyznaniowego.

Sympozjum organizowane na Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie ma być okazją do zaprezentowania po raz pierwszy norm prawnych i stanu faktycznego dotyczącego ochrony danych osobowych przez mniejszościowe związki wyznaniowe w Polsce.

Ważny w tym kontekście będzie udział dyskutantów z Kościołów członkowskich Polskiej Rady Ekumenicznej, które podjęły wspólne prace nad przygotowaniem się do zmian prawa unijnego, jak również z Kościoła katolickiego.

W trakcie sympozjum będzie możliwość zgłoszenia wniosków nawiązujących do przyszłych zmian w ustawodawstwie, a dotyczących ochrony tajemnicy spowiedzi (lub tajemnicy duszpasterskiej) oraz konkretyzacji ochrony danych osobowych w kontekście konstytucyjnie chronionych autonomii i niezależności związków wyznaniowych.

W spotkaniu wezmą udział specjaliści prawa wyznaniowego, kościelnego (kanonicznego) oraz administracyjnego (ochrona danych osobowych), duchowni i inni reprezentanci związków wyznaniowych wszystkich religii i konfesji, przedstawiciele administracji publicznej, adwokaci, radcowie prawni oraz religioznawcy.

Zakres autonomii związków wyznaniowych w Polsce w obrocie danymi osobowymi omówi ks. prof. Artur Mezglewski z Uniwersytetu Opolskiego. Dr Michał Hucał z ChAT przedstawi przebieg reformy ochrony danych osobowych w Kościołach mniejszościowych w Polsce, w tym projekt regulacji wewnętrznych i wspólnego organu nadzoru.

Dr Michał Kawecki z Ministerstwa Cyfryzacji wyjaśni z kolei, na czym polegać będzie wdrożenie nowych przepisów unijnych w Kościołach i związkach wyznaniowych. Ks. prof. Dariusz Walencik (Uniwersytet Opolski) przedstawi treść "Dekretu ogólnego Konferencji Episkopatu Polski w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych w Kościele katolickim".

Uczestnicy sympozjum mówić będą także o bardziej szczegółowych zagadnieniach związanych z kościelną ochroną danych osobowych (tajemnica spowiedzi, prawa wyznaniowe osób skazanych, ochrona wolności religijnej w prawie pracy), zarówno w kontekście działań Kościoła katolickiego, jak i innych Kościołów i związków wyznaniowych. Przedstawione też zostaną rozwiązania istniejące od lat w Kościołach europejskich, m.in. w Kościołach ewangelickich w Niemczech.

Organizatorami sympozjum są Chrześcijańska Akademia Teologiczna, Polska Rada Ekumeniczna i Polskie Towarzystwo Prawa Wyznaniowego.

25 maja zacznie obowiązywać rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych.

Do tego czasu państwa unijne mają obowiązek dostosować swoje wewnętrzne prawo w zakresie przetwarzania danych osobowych do tegoż dokumentu. Obowiązek ten spoczywa także na Kościołach i związkach wyznaniowych, przy poszanowaniu wszelkiej ich autonomii.

Kluczowy dla kościelnego przetwarzania danych osobowych jest art. 91 rozporządzenia. Mówi on, że jeśli w państwie członkowskim, w momencie wejścia w życie tegoż dokumentu, Kościoły i związki wyznaniowe stosują szczegółowe zasady przetwarzania danych osobowych, to mogą tak czynić nadal pod warunkiem, że zostaną one dostosowane do rozporządzenia.

Kościoły i związki wyznaniowe mają podlegać w zakresie przetwarzania danych "nadzorowi niezależnego organu nadzorczego", ale może on być organem odrębnym od państwowego, o ile spełnia określone w rozporządzeniu wymagania, a te określa rozdział VI unijnego rozporządzenia, mówiący o zadaniach i uprawnieniach takiego urzędu.

Urząd ten ma m.in. rozpatrywać skargi i prowadzić postępowania dotyczące nieprawidłowego przetwarzania danych osobowych, upowszechniać wiedzę o właściwym stosowaniu unijnych przepisów w tym zakresie, dokonywać przeglądu certyfikatów ochrony danych oraz zawiadamiać administratorów takich danych o podejrzeniu naruszenia przepisów rozporządzenia.

Jeśli Kościoły nie stworzą własnego urzędu, to ich zadania przetwarzania danych osobowych przejmie GIODO jako organ państwowy.

Zdaniem Edyty Bielak-Jomaa, generalnego inspektora ochrony danych osobowych, powołanie takiego kościelnego urzędu jest bardzo ważne, gdyż materia dotycząca ochrony danych w Kościołach jest bardzo skomplikowana.

- Rozporządzenie pozwoliło na powołanie takiego organu. On musi spełniać warunki niezależności określone w rozporządzeniu. Wiem, że Kościół katolicki pracuje nad powołaniem takiego organu. Pytanie, jak dalece zaawansowane są te prace - powiedziała KAI generalna inspektor. - Ważne, aby - jeśli wolą Kościoła katolickiego jest powołanie takiego organu - te prace toczyły się jak najszybciej, gdyż jest już czas, aby został on powołany - dodała Edyta Bielak-Jomaa.

W Sekretariacie Episkopatu Polski powstał zespół, który pracuje nad dostosowaniem wewnątrzkościelnych regulacji do unijnych przepisów. Jego zadaniem było m.in. przygotowanie dekretu ogólnego powołującego kościelny urząd ochrony danych osobowych. Dekret, zatwierdzony przez zebranie plenarne KEP, został przekazany do recognitio Stolicy Apostolskiej.

Zespół Roboczy ds. Opracowania Wewnątrzkościelnych Regulacji Ochrony Danych Osobowych tworzą uznani eksperci prawa o dużym doświadczeniu w legislacyjnej współpracy kościelno-rządowej: ks. dr hab. Leszek Adamowicz, dr hab. Paweł Fajgielski, ks. dr Adam Kaczor, ks. prof. dr hab. Piotr Mazurkiewicz, ks. prof. Piotr Stanisz i ks. prof. Dariusz Walencik.

lk / Warszawa