Wstęp do książki o odnajdywaniu wymiaru tajemnicy, która otacza ludzką osobę
ISBN: 978-83-7505-503-0
wyd.: WAM 2010
Spis treści | |
Wstęp | 9 |
Część 1 | |
ROZWÓJ I TAJEMNICA CZŁOWIEKA | 13 |
1. Człowiek jako tajemnica | 14 |
1.1. Tajemnica | 14 |
1.2. Utracona tajemnica | 17 |
2. Rozwój jako miejsce tajemnicy | 19 |
3. Parametry | 21 |
3.1. Pierwszy parametr: inność | 24 |
3.2. Drugi parametr: czasowość | 26 |
3.3. Trzeci parametr: stadia rozwoju | 28 |
4. Wybrane zagadnienia | 29 |
4.1. Poza logosem i monologiem w stronę dialogu | 29 |
4.2. Poza ortodoksją w stronę ortopraksji i ortopatii | 33 |
4.3. Metafora „łaski” | 34 |
4.4. Poza pedagogiką subiektywną lub obiektywną | 37 |
4.4.1. Pedagogika „subiektywna” | 37 |
4.4.2. Pedagogika „obiektywna” | 38 |
4.4.3. Pedagogika jako „interpretacja” | 39 |
Bibliografia | 41 |
Część 2 | |
ROZWÓJ CZŁOWIEKA, MIEJSCE TAJEMNICY I KOLOKWIA WZROSTU | 45 |
1. Punkt wyjścia | 45 |
1.1. Pierwsze wyzwanie | 46 |
1.1.1. Jasność celów | 47 |
1.1.2. Intelektualizm | 48 |
1.1.3. Zaangażowanie | 49 |
1.1.4. Bezczasowość | 49 |
1.1.5. Jednostronne interpretacje | 49 |
1.1.6. Jednojęzyczność | 50 |
1.1.7. Stronniczość | 50 |
1.1.8. Bierność | 51 |
1.1.9. Usprawiedliwienia teoretyczne | 51 |
1.1.10. Pedagogiczna inność | 52 |
1.1.11. Moralizm — spirytualizm | 52 |
1.2. Drugie wyzwanie | 53 |
1.2.1. Horyzonty | 54 |
1.2.2. Epistemologia | 56 |
1.2.3. Relacja | 59 |
1.2.4. Między przeszłością a przyszłością | 63 |
1.2.5. „Potrzeby” i pragnienia | 64 |
1.2.6. Struktura i charakter | 67 |
2. Odniesienie antropologiczne | 71 |
2.1. Trzy obszary oddziaływania antropologicznego | 72 |
2.1.1. Transcendencja | 72 |
2.1.2. Wolność | 73 |
2.1.3. Poziomy | 74 |
2.2. Trzy parametry | 76 |
2.2.1. Inność | 77 |
2.2.2. Czasowość | 77 |
2.2.3. Stadia rozwoju | 79 |
3. Niektóre zastosowania w terapeutycznym procesie pedagogicznym | 82 |
3.1. Cele i ich wyrażanie | 83 |
3.1.1. Wielorakość celów | 83 |
3.1.2. Następstwo w czasie | 86 |
3.1.3. Prawo rozwoju | 87 |
3.1.4. Potwierdzenie modelu | 88 |
3.2. Czynniki i czasy wzrostu | 88 |
3.2.1. „Praxis” | 88 |
3.2.2. Wychowanie do praktyki | 89 |
3.2.3. Mediacja uczucia | 91 |
3.2.4. Decyzja | 91 |
3.2.5. Siła i słabość | 94 |
3.2.6. Rozwój po spirali | 94 |
3.2.7. Poza natychmiastowością | 95 |
3.3. Stopień mediacji | 96 |
3.3.1. Znaczenie stadiów | 96 |
3.3.2. Stadia bardziej pierwotne | 97 |
3.3.3. Metafora „Łaski” | 98 |
3.3.4. Kryzys i szansa | 100 |
3.4. Aspekty „techniczne” | 101 |
3.4.1. Uświadamianie nieświadomości | 101 |
3.4.2. Milczące lustro | 103 |
3.4.3. Poza interpretacją | 103 |
3.4.4. Jaki rodzaj interwencji | 104 |
3.4.5. Kryterium wzrostu | 104 |
3.4.6. Uzdrowienie | 105 |
3.4.7. Pedagogia genetyczna | 106 |
Epilog | 107 |
Bibliografia | 109 |
Część 3 | |
ROZWÓJ RELACJI JAKO PRZYCZYNEK DO ROZEZNANIA | 117 |
1. Wstęp | 117 |
2. Podwójny ruch rozeznania | 120 |
2.1. Wolność a podwójny ruch | 120 |
2.2. Rozeznanie | 123 |
3. Rozeznanie a tajemnica osoby | 127 |
3.1. Rozeznanie a „psychologie” | 129 |
3.2. Rozeznanie a „rzeczywistość” | 131 |
4. Psychologia rozwojowa a rozeznanie | 135 |
5. Wkład badań psychologicznych w obszar parametrów | 137 |
5.1. Badania psychologiczne a parametr inności | 138 |
5.2. Badania psychologiczne a parametr czasowości | 143 |
5.3. Badania psychologiczne a parametr stopniowości: wielorakość i współistnienie stadiów | 147 |
Uwagi końcowe | 151 |
Bibliografia | 162 |
Cztery cnoty główne, Roztropność, Sprawiedliwość, Wstrzemięźliwość i Męstwo, od zawsze były uznawane za konieczne, by mądrze postępować. Najnowsze rozważania filozoficzne odkrywają wartość cnót, przywracając im należny szacunek, odebrany przez pośpieszną dezaprobatę. Od pewnego czasu znów stają się obiektem zainteresowania, jako niezbędne w dokonywaniu właściwych wyborów i prowadzeniu dobrego życia. Pierwsza z nich, Roztropność, w starożytności cieszyła się wielkim uznaniem wśród filozofów, między innymi Plotyna, Arystotelesa, Cycerona. Potem odeszła w niepamięć. Współczesna etyka wydobyła ją z zapomnienia i potwierdziła jej ogromne znaczenie. W naszym języku słowo roztropność jest synonimem ostrożności, przezorności, unikania ryzyka. Nie o to jednak chodzi w prawdziwym rozumieniu cnoty. Należy na nowo wyjaśnić istotę Roztropności, by móc zrozumieć ją w pełnym blasku tak, jak była pojmowana przed wiekami. Warto docenić ją również na gruncie wychowawczym, jako punkt odniesienia w kształtowaniu człowieka.
Cnota Roztropności, uwolniona od warstwy niewłaściwego znaczenia, które czyni ją praktycznie nierozpoznawalną, stanie się drogowskazem dla rodziców. Uzdolni ich do świadomego prowadzenia swoich dzieci, mądrego postępowania z nimi i w konsekwencji dobrego wychowania.
Gdyby udało się przywrócić glorię chwały, jaką kiedyś otaczano Roztropność, nasze więzi rodzinne zostałyby uzdrowione, ponieważ kierowalibyśmy się rozumem i rozwagą, których każda miłość potrzebuje. Czym zatem jest roztropność i dlaczego należy ją doceniać? Z jakich powodów jest konieczna w dobrym wychowaniu? Rozważania proponowane w tej książce mają na celu przybliżyć rodzicom korzyści płynące z wdrożenia w życie zasad cnoty kardynalnej.
opr. aw/aw