Metody aktywizujące - mapa pamięci
Zadania mające na celu wzbogacenie słownictwa lub sprowokowanie uczniów do swobodnych wypowiedzi posługują się obrazem. Dziecko patrząc na ilustrację, ma opowiedzieć jej treść lub z kilku obrazków ułożyć dłuższą wypowiedź, historyjkę, np. krótką bajkę. Pomocą do tego mogą być karty dialogowe. Mapa pamięci natomiast jest w swoich założeniach czymś odwrotnym. Najpierw podajemy treść słowną, a zadaniem ucznia jest przełożyć ją na obraz.
Kiedy poznałam tę metodę, wydawała mi się bardzo trudna. Dopiero niedawno odważyłam się zastosować ją w pracy z dziećmi z oazy.
Posłużyłam się fragmentem tekstu Ewangelii na niedzielę Chrystusa Króla (J 18,33b-37). Po przeczytaniu Ewangelii w młodszej grupie, zadawałam pytania, które miały pomóc w zrozumieniu treści. Następnym krokiem była rozmowa na temat różnicy, jaka zachodzi między królami ziemskimi a Jezusem-Królem, a także pomiędzy królestwem ziemskim a Królestwem Jezusa Chrystusa. Gdy byłam pewna, że treść tej Ewangelii została dzieciom przybliżona, że dostrzegają i rozróżniają sprawy pierwszoplanowe od drugorzędnych, wprowadziłam ich w zrozumienie samej metody. W młodszej grupie przyniosłam mapę samochodową Polski, szlaków turystycznych w Tatrach i mapę miasta. Odwołałam się także do rysowanego przez nich na jednym ze spotkań drzewa genealogicznego swojej rodziny. Zastanawialiśmy się, jak taka mapa jest rozrysowana, czemu służy, dlaczego jest pomocą w dotarciu do celu. Po takim wprowadzeniu wydałam polecenie, aby dzieci spróbowały przeczytany dzisiaj tekst przełożyć na swoistego rodzaju mapę. Dla ułatwienia podawałam, że sprawy najważniejsze dla nich mogą umieszczać w centrum kartki w dużych kołach, mniej ważne - w kołach mniejszych. Oczywiście jeśli będą miały pomysł, mogą zamiast kół stosować inne symbole. Podzieliłam dzieci na grupy wiekowe. Najmłodsza to klasy II i III chłopców. Osobno pracowała klasa IV; V razem z VI. W drugiej grupie oazowej miałam trzy zespoły: dwa - składające się z klas gimnazjalnych i jeden, gdzie były dziewczęta z pierwszej klasy liceum. Jak widzę po efektach, metoda ta nie sprawiała trudności zarówno klasom młodszym, jak i młodzieży z liceum. Była dla nich interesująca, pozwalała głębiej zastanowić się nad danym fragmentem.
Po wykonaniu pracy, podzieleniu się jej efektami i dopowiedzeniu toku rozumowania w wykonaniu takiej właśnie mapy, pytałam dzieci, w czym ta metoda im pomogła. Odpowiedzi jakie usłyszałam, były potwierdzeniem, że osiągnęłam zamierzony cel. Metoda ta - według dzieci - pomogła im w lepszym zrozumieniu treści, pomoże w głębszym wsłuchaniu się w słowo Boże podczas niedzielnej Mszy świętej, a także w osobistej refleksji nad swoim postępowaniem i odpowiedzią na pytania, czy inni widzą, kto jest moim Królem, do czyjego należę Królestwa, jak realizuję wartości Królestwa niebieskiego w moich wyborach i postępowaniu?
Nasze spotkanie zakończyliśmy modlitwą do Chrystusa Króla i osobistym świadectwem. Na zakończenie każdy otrzymywał obrazek Chrystusa Króla w cierniowej koronie i głośno - wobec wszystkich dzieci - wypowiadał słowa: "Panie Jezu, chcę, abyś był moim Królem".
Oto przykładowy opis map wykonanych przez dzieci.
1) Klasa II i III. W centrum pytanie: Czy Ty jesteś królem? Od tego pytania, m.in. odnogi: 1) Jestem królem - Każdy, kto jest z prawdy, słucha mego głosu; 2) Królestwo moje nie jest z tego świata - a więc jesteś Królem?
2) Klasa III. W centrum narysowany w kole symbol Chrystusa - litera P, nad nią korona cierniowa. Od tego rozgałęzienia: 1) Jezus daje świadectwo prawdzie; 2) Kto z prawdy jest, słucha Mego głosu (narysowane również ucho); 3) Królestwo Jezusa nie jest z tego świata; 4) Rozmowa z Piłatem - pretorium.
3) Klasa IV. W centrum, w narysowanej koronie Jezus jest Królem. Nad bardzo ozdobną koroną pytanie i odpowiedź: Czy Ty jesteś Królem? Tak, jestem Królem. To wszystko, co dookoła, dzieci nazwały drogocennymi kamieniami. Po kolei: Żydzi, Piłat, Jezus, Sprawiedliwość, Prawda, Wiara, Królestwo nie z tego świata - wszystko połączone w jeden łańcuch.
4) Klasy gimnazjum. W centrum w kole Jezus Król. Koło to zostało podzielone na 5 części, z każdej wywodzi się łańcuch innego koloru. Kolor czarny: Piłat - Obłuda. Kolor żółty: Kto Słucha Jezusa? Kolor czerwony: Król żydowski. Kolor pomarańczowy: Królestwo nie z tego świata - życie wieczne. Kolor fioletowy: królestwo ziemskie - śmierć.
Oto przykładowe mapy:
Korzenie to: Król i Królestwo, dzięcioł - Prawda, która nas łączy z Bogiem, kornik to grzech, który nas od Boga oddala. Cała korona drzewa to ziemia, konary: lud żydowski, arcykapłani i Piłat.
opr. ab/ab