Komunia Święta (II)

Komunia Święta (I)

Biskupi zebrani na Soborze Watykańskim II, zapowiadając w Konstytucji o Świętej Liturgii "Sacrosanctum Concilium" reformę liturgiczną obrządku łacińskiego Kościoła katolickiego, podkreślili, że wierni będą w sposób doskonalszy uczestniczyli we Mszy Świętej, gdy zaraz po Komunii kapłana przyjmą Ciało Pańskie z darów konsekrowanych w tej samej Ofierze. Także zapowiedzieli, że biskup diecezjalny będzie mógł w niektórych wypadkach pozwolić duchowieństwu diecezjalnemu, osobom zakonnym, jak i wiernym świeckim na przyjmowanie Komunii św. pod postacią chleba i wina (KL 55).

Ojciec Święty Paweł VI realizując postanowienia Soboru Watykańskiego II wprowadził w roku 1965 obrzęd Komunii Świętej pod dwiema postaciami. On także we wprowadzeniu ogólnym do Mszału rzymskiego z roku 1970 potwierdził naukę Vaticanum II co do przyjmowania Komunii Świętej z darów konsekrowanych podczas Mszy Świętej, w której uczestniczą wierni i aby to czynili po Komunii kapłana. Podobnie też uczynił w kwestii Komunii pod dwiema postaciami. Czytamy we wspomnianym wprowadzeniu: "Ponieważ dziś bynajmniej nie poddaje się w wątpliwość teologicznych zasad o pełnej mocy Komunii, gdy przyjmuje się Eucharystię pod jedną postacią chleba, Sobór pozwolił przyjmować niekiedy Komunię pod obiema postaciami, gdy przez bardziej wymowną formę sakramentalnego znaku nadarza się szczególnie dogodna sposobność głębszego zrozumienia sakramentu, w którym wierni uczestniczą" (OWMR 13-14). Należy więc mieć to na uwadze, że Komunia św. przyjmowana pod dwiema postaciami niczego więcej nam nie dodaje w porównaniu do jednej tylko postaci (najczęściej przyjmujemy Komunię pod postacią chleba, niekiedy np. chory podczas Mszy Świętej mógłby przyjąć ją z racji zdrowotnych pod drugą postacią - wina). Chodzi tu o pełnię znaku liturgicznego - spożywanie Eucharystii pod dwiema postaciami, bowiem Pan Jezus na Ostatniej Wieczerzy dał polecenie: "bierzcie i jedzcie (...) pijcie z niego wszyscy, bo to jest moja krew Przymierza" (Mt 26,27-28).

Cenne uwagi co do Komunii Świętej znajdujemy w Instrukcji o zachowaniu i unikaniu pewnych rzeczy dotyczących Najświętszej Eucharystii (Redemptionis Sacramentum) wydanej przez Kongregację Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów 25 III 2004 r. (RS 80 - 107), będącej swoistym komentarzem do encykliki Papieża Jana Pawła II "Ecclesia de Eucharistia" z roku 2003.

Otóż we wspomnianej instrukcji zaznaczono, że Komunia Święta przez nas przyjmowana "jest środkiem zaradczym uwalniającym nas od grzechów powszednich i chroniącym przed ciężkimi". Otóż akt pokutny na początku Mszy Świętej dopomaga nam do godnego uczestniczenia w Eucharystii, jednakże nie może on zastąpić sakramentu pokuty i pojednania w odpuszczaniu grzechów ciężkich. Święty Paweł Apostoł pisał, że w kwestii przyjmowania Eucharystii każdy z nas powinien badać swoje sumienie (por. 1 Kor 11, 28). Otóż w tej instrukcji zaznaczono, że nikt, kto ma świadomość popełnienia grzechu ciężkiego, nie powinien przystępować do Stołu Pańskiego bez odbycia uprzedniej spowiedzi sakramentalnej.

Przypomniano tu też postulat soborowy, że lepiej będzie, gdy Komunię Świętą będziemy przyjmowali podczas Mszy Świętej, w której uczestniczymy. Wolno jednakże przyjmować Komunię Świętą poza Mszą Świętą, zwłaszcza wtedy, gdy ktoś nie może w niej uczestniczyć. Nierzadko do Komunii przystępuje się bez większego przygotowania się i skupienia, co zaznaczono w instrukcji: "Bywa jednak niekiedy i tak, że do świętego stołu podchodzą wierni w dużej liczbie i bez należytej dyspozycji. Obowiązkiem duszpasterzy jest wykorzenienie takiego nadużycia, niech to czynią roztropnie, ale zdecydowanie". Dawniej przygotowywano się do przyjęcia Komunii Świętej (gdy ją rzadziej przyjmowano) przez spowiedź świętą, także czytano odpowiednie modlitwy z książeczki do nabożeństwa bądź z mszalików. Wydaje się, że w obecnym czasie dobrym przygotowaniem do przyjęcia Pana Jezusa będzie nasz żywy, w pełni zaangażowany udział we Mszy Świętej.

Duszpasterze powinni czuwać, aby podczas wielkich celebr lub Mszy Świętych w wielkich miastach odprawianych nie przystępowali do Komunii Świętej z niewiedzy, niekatolicy lub niechrześcijanie. Duszpasterze powinni od czasu do czasu w tej kwestii "zwrócić uwagę osobom obecnym na Mszy Świętej na prawdę i dyscyplinę, których należy ściśle przestrzegać". W zwyczajnych warunkach katoliccy szafarze powinni udzielać sakramentów tylko katolikom.

W Instrukcji zaznaczono, że duszpasterze powinni zachęcać wiernych, aby przystępowali do spowiedzi poza Mszą Świętą. Powinny być na tę spowiedź wyznaczone odpowiednie godziny. Wtedy można będzie ze spokojem, bez pospiechu i z większym pożytkiem korzystać z tego sakramentu. W ten sposób postępując łatwiej będzie można w sposób pełny uczestniczyć we Mszy Świętej. Przypomniano też, że ci, którzy często, a nawet codziennie przyjmują Komunię Świętą, winni w miarę często przystępować do spowiedzi. Uważa się (pastoraliści), że przystępujący codziennie do stołu Pańskiego powinni raz w miesiącu przyjąć sakrament pokuty i pojednania, nawet gdyby nie mieli grzechów ciężkich. Chodzi tu o otrzymanie daru Bożego miłosierdzia, kontrolę swojego sumienia, ewentualne kierownictwo duchowe u stałego spowiednika. Częsta i dobra spowiedź ustrzeże nas przed rutyną i spowszednieniem dla nas Komunii Świętej.

Jesteśmy w okresie uroczystości pierwszej Komunii Świętej lub jej rocznicy. Otóż w Instrukcji przypomniano, że pierwsza Komunia Święta zawsze powinna być poprzedzona spowiedzią i sakramentalnym rozgrzeszeniem. Stąd wniosek, że pierwszej Komunii Świętej nigdy nie można byłoby przyjąć bez uprzedniej spowiedzi świętej. Ponadto pierwszej Komunii Świętej powinien zawsze udzielać kapłan i nigdy jej nie można przyjmować poza Mszą Świętą. Dlatego też podkreśla się, że pierwsza Komunia Święta jest pełnym uczestnictwem we Mszy Świętej. Po Soborze Watykańskim II w niektórych kościołach, także w naszym kraju, organizowano pierwszą Komunie Świętą w Wielki Czwartek. Otóż w Instrukcji zwrócono uwagę, że nie należy organizować uroczystości pierwszej Komunii Świętej podczas Mszy Świętej Wieczerzy Pańskiej w Wielki Czwartek, natomiast powinno się to uczynić w jedną z niedziel okresu wielkanocnego lub Uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi albo jedną z niedzieli okresu zwykłego, ponieważ niedziela uważana jest dniem Eucharystii.

Nie należy dopuszczać do pierwszej Komunii Świętej dzieci, które "nie osiągnęły używania rozumu" (tzn. przed 7 rokiem życia) lub te dzieci, które mimo odpowiedniego wieku, zdaniem proboszcza, nie są dobrze przygotowane do przyjęcia Eucharystii. Oczywiście mogą być wyjątki, że dziecko, zgodnie z dekretem św. Piusa X z roku 1910, będzie dopuszczone do Komunii Świętej przed 7 rokiem życia.

W licowym numerze "W Służbie Miłosierdzia" omówimy kwestię sposobu udzielania i przyjmowania Komunii Świętej oraz problematykę Komunii Świętej pod dwiema postaciami (cdn).

opr. aw/aw