Krótkie strzeszczenie katolickiej mariologii
1.„Najświętsza Maryja Panna, wybrana Córka Ojca, jawi się wierzącym jako doskonały przykład miłości Boga i bliźniego. Jak sama wyznaje w kantyku »Magnificat«, wielkie rzeczy uczynił dla Niej Wszechmogący” (TMA 54).
2. „W tajemnicy Chrystusa jest Ona obecna już »przed założeniem świata« jako Ta, którą Ojciec wybrał na Rodzicielkę swego Syna we Wcieleniu - a wraz z Ojcem wybrał Ją Syn i odwiecznie zawierzył Duchowi świętości” (Redemptoris Mater, 8).
3. Bóg uczynił Maryję niepokalanie poczętą, aby stała się godnym mieszkaniem Syna Bożego. Od pierwszej chwili istnienia jest „łaski pełna”, należy do Chrystusa i ma udział w zbawczej łasce uświęcającej. W wymiarze łaski otrzymuje życie od Tego, któremu w porządku ziemskim dała życie jako Matka. Maryja, Matka Boża, po zakończeniu ziemskiego życia została z ciałem i duszą wzięta do nieba.
4. Wolę Ojca oznajmił Maryi anioł Gabriel w czasie Zwiastowania: „Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus... Jego panowaniu nie będzie końca” (Łk 1,31-33).
5. „Było zaś wolą Ojca miłosierdzia, aby Wcielenie poprzedziła zgoda Tej, która była przeznaczona na matkę” (KK 56). Maryja wypowiedziała swoją zgodę: „Oto ja, Służebnica Pańska, niech mi się stanie według słowa Twego” (Łk 1,38). To „fiat” Maryi „zadecydowało od strony ludzkiej o spełnieniu się Bożej obietnicy” (KK 56). Przez „fiat” powierzyła się z ufnością Bogu i „całkowicie poświęciła samą siebie, jako służebnica Pańska, osobie i dziełu swego Syna” (KK 56)
6. Maryja okazała Bogu posłuszeństwo wiary. Podobnie jak Abraham wbrew nadziei uwierzyła nadziei. Współdziałała z łaską Bożą uprzedzającą i wspomagającą. Św. Elżbieta powiedziała do Maryi: „Błogosławiona jesteś, któraś uwierzyła, że spełnią się słowa wypowiedziane przez Pana” (Łk 1,45).
7. Symeon zapowiedział, że narodzony Jezus będzie światłem na oświecenie pogan i znakiem, któremu sprzeciwiać się będą. Zapowiedział też, że duszę Maryi przeniknie miecz (por. Łk 2,33-35). Na Kalwarii przez matczyną miłość i cierpienie uczestniczyła w dziele Odkupienia, którego dokonał Chrystus.
8. Pośrednictwo Maryi ma charakter wstawienniczy. Rola Matki Najświętszej nie przyćmiewa jedynego pośrednictwa Chrystusa, ale ukazuje Jego moc. Od niego jest zależna i z niego czerpie zbawczą siłę. To macierzyństwo Maryi trwa nieustannie. Maryja - jak w Kanie - przedstawia Synowi nasze niedostatki. „Oto matka twoja” (J 19,27). Maryja jest Matką Kościoła.
9. Maryja wciąż wzywa: „Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie” (J 2,5).
1. Chrześcijanie przez wieki powtarzali pozdrowienie anioła Gabriela, który przekazał Maryi wolę Ojca niebieskiego: „Oto poczniesz i porodzisz Syna, któremu nadasz imię Jezus” (Łk 1,31). Przez wieki uczniowie Chrystusa żyli słowami: „Niewiasto, oto syn twój... Oto matka twoja” (J 19,26-27).
2. Kult maryjny był kształtowany przez sobory, wypowiedzi papieży, przez liturgię, tradycje zakonne, przez bractwa i stowarzyszenia, przez pobożność ludową. Pobożność maryjna wyrażała się m.in. starożytnymi modlitwami: „Pod Twoją obronę” i „Witaj Królowo”. W ostatnich wiekach maryjność kształtowana była w dużej mierze przez modlitwę różańcową.
3. Tysiącletnia historia chrześcijaństwa w Polsce naznaczona jest kultem Matki Bożej. Najstarsze świątynie noszą imię Maryi. W ciągu wieków powstawały wizerunki Maryi, które otoczone były, i są nadal, wielką czcią wiernych. Pielgrzymowanie do sanktuariów maryjnych stało się, szczególnie w XX w., praktyką wielu katolików.
4. Przykładem pobożności maryjnej jest Ojciec Święty Jan Paweł II. W nauczaniu wiele miejsca poświęca Matce Bożej, wydał encyklikę Redemptoris Mater (Matka Odkupiciela), pielgrzymuje do miejsc kultu maryjnego. „Totus Tuus” (Cały Twój) ma charakter maryjny: oznacza pełne zawierzenie i pełną dyspozycyjność.
5. Do Maryi zwracamy się zazwyczaj: Matko Boża, ale także Matko Chrystusa, Orędowniczko, Pośredniczko, Niepokalana. Nazywamy Ją Oblubienicą Ducha Świętego. Rzadziej pamiętamy o tym, że Maryja jest umiłowaną Córką Ojca niebieskiego. Rzadko chrześcijanie zwracają uwagę na to, że jest nie tylko naszą Matką, ale także naszą Siostrą.
6. W Matce Najświętszej swój wzór i oparcie widzą kobiety: matki, kobiety samotne, dziewczęta i kobiety składające śluby czystości, posłuszeństwa i ubóstwa. W szczególny sposób matki znajdują w Maryi oparcie w trudnych zadaniach życia małżeńskiego i rodzinnego. Dziewica z Nazaretu jest pomocą dla dziewcząt w zachowaniu młodzieńczej czystości. Jest to podkreślane np. w ruchach religijnych.
7. Rozważanie życia ukrytego Matki Najświętszej w Nazarecie nadaje sens codziennej, szarej pracy wielu ludzi. W Maryi widzą oparcie kobiety zajmujące się pracami domowymi, często niedoceniane nawet przez najbliższych.
8. Pobożność maryjna w naszej Ojczyźnie ma wielkie tradycje, charakteryzuje się zaangażowaniem uczuciowym, posiada indywidualny, a zarazem bardzo bogaty wymiar społeczny. Wydaje się, że maryjność niektórych wiernych jest mało chrystocentryczna i nie zawsze związana z ewangelicznymi postawami moralnymi. W pewnych kręgach przesadnie akcentuje się prywatne objawienia, także te, które nie są zatwierdzane przez Kościół.
9. Jak można uzupełnić ten obraz?
1. Bardzo ważnym obowiązkiem każdego chrześcijanina jest pogłębianie wiedzy religijnej. Czytanie i rozważanie Pisma Świętego (indywidualne i wspólnotowe), studiowanie Katechizmu Kościoła Katolickiego, dokumentów i przemówień papieskich, czytanie książek i czasopism religijnych - oto droga do pogłębiania znajomości tajemnicy Maryi.
2. Nie można przesadnie koncentrować się na prywatnych objawieniach (nawet tych uznanych przez Kościół). Przede wszystkim trzeba zagłębiać znajomość nauki Magisterium Kościoła o Matce Bożej (np. encykliki Redemptoris Mater). Prywatne objawienia przypominają to, co powiedział nam Pan Jezus (potrzeba nawrócenia, modlitwy i pokuty).
3. Od Matki Bożej uczmy się posłuszeństwa wiary (por. Rz 16,26). W świecie, w którym wielu ochrzczonych kwestionuje prawdy wiary i moralności (np. prawdy o szatanie, piekle, zasady moralne dotyczące małżeństwa i rodziny), trzeba patrzeć na pokorę Maryi i przyjmować to, co głosi w imieniu Chrystusa następca Apostołów.
4. Maryja prowadząca dialog z Bogiem w czasie Zwiastowania, wypowiadająca „Magnificat” wobec św. El-żbiety, trwająca na Kalwarii, modląca się z Apostołami przed Zesłaniem Ducha Świętego jest nauczycielką modlitwy indywidualnej i wspólnotowej. Modlimy się z Maryją do Boga Trójjedynego, prosimy Ją o wstawiennictwo, do Niej kierujemy nasze ufne prośby.
5. Maryja, umiłowana Córka Ojca niebieskiego, przypomina nam wciąż o tym, że jesteśmy stworzeni na obraz i podobieństwo Boże. Przy Maryi zaczynamy coraz lepiej rozumieć godność każdego z nas, ale także godność każdego bliźniego, także tego, kto swoimi czynami zaprzecza swej godności osoby ludzkiej.
6. Maryja Niepokalana, „łaski pełna”, wzywa nas, abyśmy żyli świadomością, że jesteśmy od chrztu świętego przybranymi dziećmi Bożymi. Wciąż prośmy Maryję, by pomogła nam trwać zawsze, a szczególnie w godzinie naszej śmierci, w łasce uświęcającej.
7. Rozważmy cichą prośbę Matki Bożej w Nazarecie. Każdą pracę łączmy z modlitwą, widząc w naszych działaniach, także najbardziej skromnych, służbę Bogu i ludziom oraz drogę do wewnętrznego wzrostu. Wieczorem w czasie modlitwy ofiarujemy Bogu naszą pracę, zmęczenie, sukcesy i ich brak, brak uznania ze strony bliźnich. Także bezrobocie ofiarujmy Matce Najświętszej.
8. „Kontemplując tę Matkę, której »duszę przeszył miecz boleści« (por. Łk 2,35), myśl zwraca się do wszystkich na świecie kobiet cierpiących, cierpiących w znaczeniu fizycznym i moralnym (...) można wspomnieć matczyną troskę o dzieci (...) cierpienie kobiet skrzywdzonych lub wykorzystanych (...) cierpienia sumień z powodu grzechu, który ugodził w godność ludzką kobiety, rany sumień, które nie goją się łatwo” (Jan Paweł II, list apostolski Mulieris dignitatem, 19) - uczmy się takiej wrażliwości.
9. Jakie postanowienia podejmiemy? Jak przygotowujemy się - z Maryją - do przyjęcia łask Wielkiego Jubileuszu Narodzenia Zbawiciela?
Bp Jan Szkodoń
Literatura:
Konstytucja dogmatyczna o Kościele, 56;
Katechizm Kościoła Katolickiego, 487-507; 963-972;
Jan Paweł II, Redemptoris Mater, 7-9; 12-24; 38;
Jan Paweł II, Mulieris dignitatem, 19;
Jan Paweł II, Tertio millennio adveniente, 54.