Wizyta Ojca Świętego w Chiavari i Brescii

Trasa 134. podróży papieskiej na terenie Włoch wiodła do dwóch miast na północy kraju: do nadmorskiego Chiavari w Ligurii, stolicy niewielkiej diecezji utworzonej nieco ponad sto lat temu, oraz do Brescii — Kościoła lokalnego o bardzo dawnych tradycjach (początki biskupstwa już w I w.), wchodzącego w skład metropolii mediolańskiej i liczącego prawie milion katolików. Podczas gdy wizyta w Chiavari miała charakter zwykłych odwiedzin, do Brescii Papież udał się, aby zamknąć uroczyście obchody stulecia urodzin Pawła VI, pochodzącego z tej diecezji, oraz dokonać beatyfikacji Józefa Toviniego — człowieka świeckiego, który w ubiegłym stuleciu dał przykład chrześcijańskiego zaangażowania w sprawy społeczne.

Jan Paweł II przybył do Chiavari 18 września ok. godz 16. Ze stadionu, gdzie wylądował papieski helikopter i gdzie powitał Ojca Świętego m.in. ordynariusz diecezji bp Alberto Maria Careggio, włoski minister sprawiedliwości Giovanni Maria Flick jako reprezentant rządu oraz przedstawiciele władz regionu i miasta, Papież udał się samochodem do katedry-sanktuarium Matki Bożej «dell’Orto», witany na półtorakilometrowej trasie przejazdu przez tysiące mieszkańców miasta i turystów. Podczas pierwszego spotkania z wiernymi diecezji na placu przed świątynią, odpowiadając na słowa powitania, skierowane do niego przez bpa Careggio, burmistrza miasta i przedstawiciela władz, Ojciec Święty wygłosił przemówienie, w którym nawiązał do problemów regionu, takich jak kryzys tradycyjnego rzemiosła zagrożonego przez nowe technologie, brak dostatecznej liczby miejsc pracy, zwłaszcza dla młodych, starzenie się społeczeństwa związane z bardzo niskim przyrostem naturalnym. Papież stwierdził, że głębokie przyczyny tych trudności — obok obiektywnych mechanizmów ekonomicznych — to kryzys kultury życia, niedostateczna solidarność społeczna i osłabienie religijności. Po spotkaniu z wiernymi Jan Paweł II przeszedł o godz. 18 do katedry, gdzie oczekiwało go miejscowe duchowieństwo: 142 kapłanów diecezjalnych i 48 zakonnych, pracujących w 139 parafiach, diakoni i seminarzyści oraz 400 zakonnic i mniszek klauzurowych, należących do 47 zgromadzeń. W przemówieniu Papież podkreślił szczególnie wagę modlitwy i osobistego kontaktu z Bogiem jako fundamentu wszelkiej pracy ewangelizacyjnej i duszpasterskiej. W tym kontekście mówił też o roli zgromadzeń klauzurowych: «Mury, które was otaczają, nie odgradzają was od zmagań ludzkości, ale przeciwnie — duchowo w nich zanurzają, abyście wnosili w nie Boże pocieszenie, wyproszone waszą modlitwą».

W sobotę 19 września Jan Paweł II odprawił przed południem Mszę św. na nadmorskim bulwarze w Chiavari, w której uczestniczyło ponad 70 tys. wiernych. Koncelebrowali z Papieżem m.in. bp Alberto Maria Careggio, kard. Dionigi Tettamanzi — arcybiskup Genui oraz biskupi liguryjscy. Śpiewy liturgiczne wykonywał 350-osobowy chór, w którego skład wchodzili przedstawiciele wszystkich parafii oraz ruchów i stowarzyszeń kościelnych z terenu całej diecezji. Tekst papieskiej homilii publikujemy w tym dziale.

Po południu Papież udał się helikopterem do Brescii, dokąd przybył o godz. 17.45. Powitany na lądowisku przez ordynariusza bpa Bruno Forestiego oraz przedstawicieli władz państwowych, regionalnych i miejskich, przyjechał na plac Pawła VI, aby spotkać się z mieszkańcami miasta. Tekst papieskiego przemówienia, poświęconego tradycjom miasta oraz postaciom Pawła VI i Józefa Toviniego, publikujemy poniżej. Po spotkaniu z wiernymi Ojciec Święty udał się do Ośrodka Duszpasterskiego im. Pawła VI, gdzie zatrzymał się na noc.

Kulminacyjnym momentem wizyty papieskiej w Brescii była uroczysta Eucharystia sprawowana 20 września rano na stadionie komunalnym, zamykająca diecezjalne obchody stulecia urodzin Pawła VI (Giovanni Battista Montini urodził się 26 września 1897 r. w Concesio w prowincji Brescii). Podczas tej Mszy św., w której uczestniczyło ok. 50 tys. wiernych, Jan Paweł II wyniósł na ołtarze sługę Bożego Józefa Toviniego, wyznaczając datę jego wspomnienia liturgicznego na 16 stycznia. Koncelebrowali z Papieżem m.in. byli sekretarze osobiści Pawła VI — abp Pasquale Macchi i bp John Magee. Homilię papieską publikujemy w niniejszym dziale wraz z tekstem rozważania, którym Papież poprzedził modlitwę «Anioł Pański». Jednym z darów przyniesionych w procesji na ofiarowanie były zebrane wśród wiernych diecezji pieniądze na budowę szpitala w Luandzie w Angoli.

Po liturgii Ojciec Święty ponownie udał się do Ośrodka Duszpasterskiego im. Pawła VI na spotkanie z lombardzkimi biskupami oraz z radą Instytutu im. Pawła VI. Jan Paweł II przekazał prezesowi Instytutu krótkie przesłanie na piśmie, wyrażając uznanie dla jego działalności na polu naukowym i kulturalnym, mającej na celu pogłębianie i upowszechnianie wiedzy o tym papieżu.

O godz. 16.30 Ojciec Święty udał się do katedry. Po drodze nawiedził kościół św. Łukasza, gdzie modlił się przy grobie bł. Józefa Toviniego; spotkał się tam także z ojcami karmelitami, opiekunami świątyni, z krewnymi nowego błogosławionego oraz z członkami fundacji noszącej jego imię. W katedrze natomiast oczekiwali Papieża przedstawiciele duszpasterstwa rodzinnego i szkolnego. Odpowiadając na słowa biskupa Brescii Bruno Forestiego, Jan Paweł II wygłosił przemówienie, w którym przypomniał podstawowe elementy katolickiej nauki o nierozerwalności małżeństwa i nienaruszalności życia ludzkiego, stwierdzając, że Kościół głosi ją nie po to, aby narzucić wszystkim swoją dyscyplinę, ale by bronić prawd zapisanych w sercu każdego człowieka. Papież mówił też o prawie rodziców do wyboru odpowiedniej szkoły dla swoich dzieci, podkreślając, że realizacja tego prawa wymaga ekonomicznej pomocy państwa dla rodziców, którzy wybierają prywatne szkoły katolickie.