Ćwiczenia duchowe dla poczatkujących

Guy Jonquières SJ

Ćwiczenia duchowe dla poczatkujących

Wydawnictwo Księży Marianów
Warszawa , styczeń 2007
ISBN 978-83-7502-063-2

Fragment książki

OD WYDAWCY POLSKIEGO

Z książki, którą oddajemy do rąk Czytelników, mogą skorzystać zarówno osoby, które już przeszły pewną drogę formacji chrześcijańskiej, jak i i ci, którzy nie mając takich doświadczeń, szukają sposobu, by nadać swemu życiu głębszy wymiar. Te proste Ćwiczenia duchowe przydatne są zwłaszcza dla tych wszystkich, którzy są zbyt pochłonięci codziennymi zajęciami, by przeznaczyć wiele czasu na modlitwę lub pozwolić sobie na udział w rekolekcjach zamkniętych.

Książka ta nie zawiera teoretycznych wywodów. Powstała na kanwie wieloletniej praktyki: wielu spotkań z ludźmi, którym autor towarzyszył w ich poszukiwaniu Boga. Znajdują się w niej wskazówki i ćwiczenia, które pomogą Czytelnikowi odnaleźć jego własną drogę do Boga i nawiązać z Nim osobistą więź.

Obie części książki stanowiły pierwotnie osobne publikacje: pierwszą, z ćwiczeniami podstawowymi, i drugą, z rozszerzonymi. Śladem tego są odrębne wprowadzenia do każdej części. W naszym wydaniu połączyliśmy obie książeczki, tak aby mogły stanowić pomoc w pracy rozplanowanej na dłuższy okres.

UWAGI WSTĘPNE

Podobnie jak można poświęcać czas na ćwiczenia fizyczne, naukę liczenia czy języków obcych, można też oddawać się ćwiczeniom duchowym. Niniejsza książka stanowi bardzo solidne do nich wprowadzenie.

Poszczególne ćwiczenia nie wymagają wiele czasu, ale można też zatrzymać się nad nimi dłużej. W zasadzie wystarczy 5-7 lub 10-12 minut rano (albo w przeddzień wieczorem) i tyle samo wieczorem. Ćwiczenia te nie wymagają koncentrowania na nich uwagi w ciągu dnia. Chodzi raczej o umiejętność dostrzegania i przyjmowania wszystkich, nawet najmniej istotnych z pozoru wydarzeń. Wymaga to dużej wolności wewnętrznej i jest nie do pogodzenia z jakąkolwiek formą przesadnego aktywizmu.

Najbardziej potrzebna będzie wytrwałość i stałość w codziennym podejmowaniu wysiłku. Jeśli nie możesz podjąć się wykonywania ćwiczeń codziennie, wystarczy, że zobowiążesz się do czterech lub pięciu w tygodniu. Jeśli konieczna okaże się przerwa, niech nie będzie dłuższa niż tydzień. W przeciwnym razie przestaniesz dostrzegać u siebie postępy i szybko stracisz motywację do kontynuowania ćwiczeń.

Odniósłbyś większą korzyść, gdybyś podczas ćwiczeń miał kierownika lub towarzysza duchowego. Kierownik wskazałby ci indywidualnie, na co powinieneś zwrócić baczniejszą uwagę i ewentualnie do których ćwiczeń powrócić. Spotkania z kierownikiem duchowym, na przykład cotygodniowe, mogłyby działać stymulująco, szczególnie gdy zaczęłoby cię ogarniać zniechęcenie. Jeśli jednak nie masz kierownika duchowego, wystarczy ci minimum dobrej woli, aby podjąć ćwiczenia samemu. Wykonując kolejne ćwiczenia, najpierw musisz sprawdzić, jaki rytm jest dla Ciebie najbardziej odpowiedni. Zasadniczo nie należy omijać trudności czy pojawiających się problemów; lepiej powtórzyć któreś ćwiczenie, niż je opuszczać. W razie potrzeby, porozmawiaj o swoich trudnościach z kimś doświadczonym, tak jak to robią sportowcy, kiedy jakieś ćwiczenie stale sprawia im ból. Odpowiednim rozmówcą może być każdy chrześcijanin mający minimum rozeznania i doświadczenia w życiu duchowym. Najlepiej żeby była to osoba znająca metodę ignacjańską, stworzoną przez św. Ignacego Loyolę, autora Ćwiczeń duchowych i założyciela Towarzystwa Jezusowego.

Kilka uwag praktycznych

1. Powinieneś znaleźć najodpowiedniejszy dla siebie czas w ciągu dnia. Osoby uczące się lub pracujące mogą:

- rozpocząć ćwiczenie rano, przed wyjściem z domu lub nawet w przeddzień wieczorem;

- dokończyć je po powrocie do domu (lub w drodze z pracy, jeśli w domu nie ma warunków do skupienia) albo tuż przed położeniem się spać. Być może trzeba będzie skrócić o kilka minut oglądanie telewizji.

2. Bezużyteczne jest zaglądanie do następnych ćwiczeń, natomiast zawsze można wrócić do wykonanego ćwiczenia, aby je pogłębić czy lepiej wykorzystać. W tym względzie naprawdę nie trzeba się spieszyć: nie stanie się nic złego, jeśli skończysz ćwiczenia kilka dni później. Pan Bóg jest cierpliwy. Każdy owoc dojrzewa w swoim czasie.
3. Małżonkowie mogą wykonywać ćwiczenia wspólnie, pod warunkiem jednak, że oboje czują taką potrzebę oraz że godzą się nawzajem uszanować rytm współmałżonka. Nie wolno wywierać presji na drugą osobę ani stawiać jej w niezręcznej sytuacji. Dobrze jeśli ćwiczenia staną się okazją do dialogu, lecz nigdy nie powinny one przerodzić się we wzajemne krytykowanie się.
4. Nie wolno się poddawać, kiedy przyjdzie chwila zniechęcenia czy ociężałości, odczucie wewnętrznej pustki. Pokusa minie, gdy spojrzysz jej prosto w oczy, i będziesz mógł spokojnie pójść dalej.
5. Na zakończenie jeszcze dwie małe uwagi:

- Na końcu książki znajdziesz cztery najbardziej znane chrześcijańskie modlitwy, które prawdopodobnie znasz na pamięć, a które przy niektórych ćwiczeniach dobrze będzie mieć przed oczyma. A jeśli jeszcze niezbyt dobrze znasz te modlitwy na pamięć, jest okazja, abyś się ich nauczył.

- Znajdziesz w tej książeczce również cytaty z Pisma Świętego, przy których podany jest adres, tak abyś mógł odczytać je w całym kontekście. Jeżeli nie umiesz jeszcze posługiwać się adresami biblijnymi, poproś kogoś o pomoc. Większość chrześcijan potrafi dzisiaj posługiwać się skrótami adresów biblijnych.

Odwagi! Bóg jest z tobą! Duch Święty działa w tobie dla twojego większego pożytku. Jeśli zdarzy ci się raz czy drugi popełnić błąd podczas ćwiczeń, przeczytaj raz jeszcze powyższe wskazówki i idź dalej.

Rady dla kierownika duchowego

Jak powstało 35 prostych ćwiczeń duchowych? Każdy, kto zna Ćwiczenia duchowe św. Ignacego, łatwo rozpozna, skąd zostały one zaczerpnięte. Św. Ignacy zwraca uwagę, że nie należy proponować nikomu tego, czego nie byłby on w stanie udźwignąć i z czego nie odniósłby korzyści (zob. Ćwiczenia, nr 18). Istotnie, doświadczenie pokazuje, dla niektórych osób, choćby nawet powodowało nimi autentyczne pragnienie duchowego wzrostu, wiele wymagań ćwiczeń ignacjańskich, nawet na wstępnym ich etapie, okazuje się zbyt trudne, czy to ze względu na rozpraszające ich myśli i troski, czy też z powodu braku przygotowania lub niedostatecznych umiejętności.

Przygotowałem tę książkę, idąc za wskazówkami zawartymi w numerze 18 Ćwiczeń św. Ignacego oraz wieloma podobnymi refleksjami z jego listów i innych dokumentów, a także pod wpływem refleksji V. Ramallo, konferencji J.C. Dhôtela, i lektury dzieła ojca Iparraguirre, zatytułowanego La pratique des Exercices du vivant de leur auteur.

Celem 35 prostych ćwiczeń duchowych jest danie do ręki skutecznego narzędzia tym, dla których pełne Ćwiczenia duchowe wydają się za trudne, oraz tym, którzy pragną poznać podstawy życia wiarą i ”w jakiejś mierze zaspokoić swoją duszę”. Ćwiczenia te należy odprawiać bez odrywania się od codziennego życia. Plan każdego z nich jednoznacznie precyzuje sposób wykonania ćwiczenia w ciągu dnia. Czytelnik znajdzie tutaj trzydzieści pięć ćwiczeń z kilkoma dodatkowymi „powtórkami”. Zamieszczone nieco dalej wskazówki, streszczające poszczególne ćwiczenia, ułatwią posługiwanie się nimi kierownikowi duchowemu.

Zaproponowana kolejność ćwiczeń nie jest obowiązkowa. Można ją w pewnym stopniu zmieniać. Należy jednak pamiętać, iż ćwiczenia zostały ułożone w pewien cykl pozwalający na stopniowe odkrywanie samego siebie, modlitwy, integracji życia chrześcijańskiego, bycia w Kościele itd.

Towarzyszenie kierownika duchowego nie jest konieczne. Może on jednak pomóc we właściwym rozpoczęciu ćwiczeń, a także w późniejszym zachowaniu ich regularnego rytmu, w wyznaczeniu odpowiedniego momentu na zatrzymanie się i powtórkę, zgodnie z zasadą ignacjańską, w wyborze czasu na przerwę itp.

Kierownik powinien także lepiej poznać osobę, która wykonuje ćwiczenia, i zdecydować, czy, ewentualnie, jest ona w stanie odprawić pełne Ćwiczenia duchowe.

Komu można zaproponować 35 prostych ćwiczeń duchowych?

1. Młodzieży i młodym dorosłym przygotowującym się do sakramentów bierzmowania lub małżeństwa, a także wszystkim katechumenom lub quasi-katechumenom.
2. Katolikom o nieuregulowanej sytuacji kanonicznej, pragnącym prowadzić autentyczne życie duchowe (zob. św. Ignacy Loyola, Ćwiczenia duchowe, nr 172). Osoby te jednak nie będą mogły przystępować do wszystkich sakramentów.
3. Świeckim zaangażowanym w życie Kościoła (prowadzącym grupy młodzieżowe, katechetom itp.), zwłaszcza w okresie formacji.
4. Wszystkim chrześcijanom (nie wyłączając kapłanów i osób zakonnych), którzy w jakimś momencie pragną ożywić codzienne życie duchowe bez konieczności odrywania się od swoich zajęć.

Z niezmierną wdzięcznością przyjmę wszelkie uwagi wynikające z praktykowania niniejszych ćwiczeń i na ich podstawie będę starał się je udoskonalać.

(...)

opr. mg/mg