Błogosławiony Wincenty Kadłubek

W roku poświęconym kapłanom pragniemy przypomnieć jednego z wybitnych polskich pasterzy Wincentego Kadłubka.

Wincenty, zwany synem Kadłubka, przyszedł na świat około 1150 roku w Karwowie w okolicach Opatowa. Pochodził z rycerskiego rodu związanego z dworem księcia Kazimierza Sprawiedliwego. Kadłubek należał do osób bardzo wykształconych. Swoją edukację rozpoczął prawdopodobnie w dworskiej książęcej kanonickiej szkole w Stopnicy, gdzie chętnie przebywali książęta małopolscy. Z tą szkołą był związany krakowski biskup Mateusz znany ze swojego wykształcenia. Zapewne Wincenty zdobywał również wykształcenie w krakowskiej szkole katedralnej, bowiem później wspominał, że w młodości słuchał nauk biskupa Mateusza. Historycy przypuszczają, że Wincenty udał się na studia zagraniczne z inicjatywy księcia Kazimierza Sprawiedliwego i przy jego pomocy finansowej. Głównie kształcił się w dziedzinie prawa na uniwersytecie w Bolonii i Paryżu. Swoje studia Kadłubek ukończył około roku 1183, zdobywając naukowy stopień magistra. Z powodu odbytych studiów nazywano Wincentego Mistrzem. Po powrocie ze studiów magister nauk wyzwolonych przebywał na dworze swojego dobroczyńcy, należąc do bliskich współpracowników księcia. Przypuszcza się również, że Wincenty, jako współpracownik Kazimierza Sprawiedliwego, mógł mieć udział w sprowadzeniu w roku 1184 z Modeny w Italii do Krakowa relikwii św. Floriana, męczennika, który wkrótce stał się patronem Polski (wówczas relikwie św. Wojciecha, zabrane przez czeskiego księcia Brzetysława, znajdowały się w Pradze). Nie wiemy dokładnie, kiedy Wincenty przyjął świecenia kapłańskie. Po śmierci swojego protektora księcia Kazimierza w roku 1194 Wincenty opuścił Kraków i przeniósł się do Sandomierza, gdzie otrzymał godność prepozyta kolegiackiej kapituły w tamtejszym kościele Panny Maryi.

W roku 1207 wybrano Wincentego kadłubka biskupem krakowskim i ten wybór zatwierdził papież Innocenty III w swojej bulli z 18 marca 1208 roku Arcybiskup Henryk Kietlicz, metropolita gnieźnieński, konsekrował biskupa krakowskiego w tymże samym roku po 24 maja (J. Szymański). Biskup Wincenty wspierał arcybiskupa Henryka w jego reformie Kościoła w Polsce, sam dążył do ożywienia kultu Stanisława, biskupa krakowskiego i do jego kanonizacji, widząc w tym wszystkim szansę na zjednoczenie Polski z jej dzielnicowego rozbicia. Papież Innocenty III zwołał sobór powszechny do Rzymu, który został rozpoczęty w dniu 1 listopada 1215 roku i do historii przeszedł jako IV Sobór Lateraneński. Biskup Wincenty został wybrany w skład delegacji reprezentującej Kościół w Polsce na tym soborze, na którym mówiono m.in. o przeistoczeniu podczas Mszy Świętej, co przyczyniło się do rozwoju kultu eucharystycznego; wprowadzono obowiązek spowiedzi i Komunii Świętej wielkanocnej, poruszano sprawę małżeństw oraz duchowieństwa diecezjalnego i parafii.

Biskup Wincenty zrezygnował z biskupstwa krakowskiego w roku 1218 prawdopodobnie z tego powodu, że nie mógł realizować reformy papieskiej Kościoła wobec oporu ze strony duchowieństwa i możnowładców polskich. Biskup wybrał życie zakonne i udał się do klasztoru Ojców Cystersów w Jędrzejowie koło Kielc, na terenie diecezji krakowskiej. Tutaj przywdział habit zakonny, przeszedł nowicjat i gorliwie realizował cysterską regułę zakonną. Mistrz Wincenty znany jest głównie ze swojej Kroniki. Jej autor jawi się jako literat, poeta, teolog, historyk. Nie opisuje tylko dziejów Polski, ale korzysta również z tekstów biblijnych, z nauki Kościoła. Zachęca czytelników do miłości Ojczyzny, do troski o nią, o dobro wspólne. Jego myśli zawarte w Kronice mogą być często aktualne i dzisiaj.

Oto niektóre myśli dotyczące Ojczyzny:

„Czego podejmujemy się z miłości ojczyzny, miłością jest, nie szaleństwem, męstwem, nie zuchwałością. Na wieść, iż nieprzyjaciel zagraża którejś prowincji, nie jest bynajmniej niegodziwością, gdy ratuje się wtedy ojczyznę wszelkim sposobem. Lepiej, by rodzice stracili potomstwo, niż żeby obywateli pozbawiono ojczyzny. I godziwiej dbać o wolność niż o dzieci. Mniejszym nieszczęściem jest znosić ucisk jarzma w ojczyźnie niż ginąć pośród udręk wygnania” (tłum. B Kürbis).

Biskup Wincenty Kadłubek zmarł pełen zasług i w opinii świętości w klasztorze w Jędrzejowie 8 marca 1223 roku i w tamtejszym kościele zakonnym znajduje się jego grób. Beatyfikował Wincentego papież Klemens XIII w roku 1765, natomiast w roku 1962 wznowiono jego proces kanonizacyjny.

Liturgiczny obchód ku czci błogosławionego Wincentego Kadłubka przypada na dzień 9 października i ma charakter wspomnienia obowiązkowego, w archidiecezji krakowskiej i w diecezji sandomierskiej jest to święto. Polecajmy błogosławionemu Patronowi Ojczyznę i nasz Kościół.

opr. aw/aw