Św. Ildefons z Toledo

Ildefons urodził się ok. 607 w wizygockiej rodzinie szlacheckiej. We wczesnej młodości został mnichem benedyktyńskim, wbrew woli swoich rodziców, którzy widzieli dla niego przyszłość raczej wśród duchowieństwa diecezjalnego. Jako mnich przyjął święcenia kapłańskie ok. 637 r., a około 650 r. został opatem w Agali — jednym z pierwszych centrów monastycyzmu w Hiszpanii. Założył klasztor i wyposażył mniszek benedyktyńskich. Uczestniczył w synodach w Toledo w 653 i 657, a następnie po śmierci arcybiskupa Toledo, swojego wuja, nominowany został na jego następcę. Archidiecezja Toledo w tym czasie pełniła rolę stolicy prymacjalnej, wywierając znaczny wpływ na życie całego Kościoła w tym kraju. Był to czas wojen domowych rozdzierających królestwo Wizygotów, rola Kościoła urastała więc do rangi głównego czynnika spajającego więzi społeczne.

Ildefons odznaczał się silną pobożnością maryjną i napisał m.in. traktat o jej wiecznym dziewictwie (wzorowany na dziele św. Hieronima), który wpłynął na późniejszy kult maryjny w całej Hiszpanii. Według średniowiecznego podania Maryja objawiła się mu 18 grudnia 665 r., gdy siedział na tronie biskupim i wręczyła mu ornat — scena ta znalazła odbicie w późniejszym malarstwie (m.in. Velazques, El Greco). Jako spadkobierca myśli św. Izydora z Sewilii Ildefons uważał nicejskie wyznanie wiary za podstawę przymierza między wierzącym a Bogiem. Przymierze to składało się według niego z dwóch elementów: wyrzeczenia się złego ducha i samego wyznania wiary. Ildefons zachęcał także do częstej komunii świętej, co nie było typową praktyką w jego czasach. Spośród dzieł jego autorstwa warte wymienienia są De viris illustribus (żywoty świętych i wybitnych postaci kościelnych), De cognitione baptisimi (wyjaśniające biblijne podstawy sakramentu chrztu) oraz De pregressu spiritualis deserti (rozwijający tematykę chrztu jako analogii do przejścia przez Morze Czerwone i początku drogi duchowej).

Arcybiskup Toledo zmarł w 667 r. Był on jedną z najznamienitszych postaci Kościoła w Hiszpanii w tym okresie. Wspomnienie jego wizji — 18 grudnia — obchodzone było przez długi czas w kościele hiszpańskim jako maryjny dzień świąteczny. Nawet po zajęciu Toledo przez muzułmanów, miejsce objawienia traktowane było przez nich jako sanktuarium.

Grób świętego znajdował się początkowo w bazylice w Toledo, później w trakcie kolejnych zmagań wojennych przeniesiony został do Zamory. Kult świętego spopularyzował się poza Hiszpanią w okresie wypraw zamorskich, dając początek licznym nazwom geograficznym takim jak Przylądek św. Ildefonsa na Filipinach czy miasta San Ildefonso w Gwatemali i Salwadorze.

opr. mg/mg