Święta Rita

Wiesław Dawidowski OSA

ŚWIĘTA RITA

ISBN: 978-83-7505-148-3

wyd.: WAM 2008

Wstęp

czy można zaliczyć do panteonu Wielkich Ludzi Kościoła zwyczajną kobietę, która przeszła do historii jako nieszczęśliwa żona, zdruzgotana matka, wdowa, wreszcie zakonnica i stygmatyczka?

To retoryczne pytanie ma w sobie wiele sensu zważywszy, że opowieść, jaką chcemy rozpocząć, mówi o prostej kobiecie z gór, a nie intelektualistce poświęcającej się poznawaniu meandrów filozofii czy głębi teologii systematycznej.

Nie pozostał nam po niej żaden wiersz ani tekst pisany prozą, bo nie napisała dosłownie niczego. Historiografowie nie odnotowali ani jednego słowa, jakie wyszłoby z jej ust. Nie brała udziału w rozgrywkach politycznych wielkich tego świata, chociaż życie wymagało od niej wiele politycznej roztropności, ani też nie czuła w sobie reformatorskiego impulsu, jaki cechował chociażby żyjącą w tym samym czasie św. Katarzynę Sieneńską. Pomimo to św. Rita przyćmiła blask niejednego świętego, gdyż po jej śmierci pobożny lud odkrył, że najgłębszym pragnieniem tej prostej kobiety była jedynie reforma siebie i swoich najbliższych. Do dzisiaj Święta od Róż, jak ją nazywa pobożność ludowa, jest obecna w świadomości wielu katolików jako potężna orędowniczka, patronka spraw niemożliwych do dokonania, a jej kult na całym świecie obejmuje kilka milionów kobiet i mężczyzn. Zdumiewające, że właśnie w dwudziestym wieku, a więc po sześciuset latach, rozwinął się kult tej świętej, nazywanej też świętą od spraw po ludzku beznadziejnych.

Historia nie obeszła się z Ritą łagodnie. Żaden współczesny jej biograf nie spisał skrzętnie historii jej dramatycznego życia. Naoczni świadkowie nie mieli okazji składać zeznań na jej procesie beatyfikacyjnym. Co więcej, na przestrzeni wieków zagubiła się większość dokumentów odnoszących się do życia Rity i miasta Cascia na przełomie XIV i XV wieku. Mimo to podstawowe fakty jej życia są dość dobrze udokumentowane.

Zachowały się bowiem Akta Procesu Beatyfikacyjnego z roku 1626, podstawowe źródło wszelkich informacji o tej świętej. Wprawdzie niektóre dane stanowią materiał częściowo legendarny, jednak pomiędzy nimi można znaleźć wiarygodne informacje uzasadniające, dlaczego Rita cieszyła się famą świętości. W tych dokumentach znajdujemy m. in. najstarszą biografię stygmatyczki autorstwa augustianina o. Agostino Cavallucci Życie błogosławionej Rity z Cascia, wydaną w języku włoskim w 1610 r. w Sienie. Istnieje tekst Krótkie opowiadanie o życiu i cudach bł. Rity z Cascia, wydany w Rzymie w 1628 roku z okazji beatyfikacji zakonnicy. Autorstwo tego tekstu przypisywane jest o. Girolamo Ghettiemu, OSA. Ważnym tekstem jest również manuskrypt Życie błogosławionej Rity z Cascia autorstwa o. Nicolasa Simonettiego, napisany w 1697 roku i przechowywany w Głównym Archiwum Zakonu Augustianów w Rzymie. W dwudziestym wieku augustianin o. Damaso Trapp zredagował czterotomową Starożytną dokumentację Rity, podstawowe źródło odniesienia dla wszystkich badaczy życiorysu świętej stygmatyczki.

Przytoczone materiały mają wszakże tę słabość, że powstały ponad 150 lat albo jeszcze później od śmierci Rity i odzwierciedlają wiedzę o zagubionych lub zniszczonych dokumentach bądź też przekazują tradycję ustną podlegającą surowej interpretacji. Dlatego drogocennym źródłem informacji o św. Ricie jest drewniana trumna sporządzona tuż po jej śmierci w Cascia 1457 roku, w której złożone zostały doczesne szczątki świętej stygmatyczki. Wartość tej trumny, a właściwie drewnianego relikwiarza, pochodzi stąd, że na jej bokach anonimowy artysta uwiecznił dwa wizerunki św. Rity. Jeden przedstawia ją uśmiechniętą, trzymającą w prawej dłoni sporych rozmiarów kolec ciernia i wpatrzoną w oblicze Chrystusa w koronie cierniowej, stojącego w grobie. Obok stoi św. Maria Magdalena, patronka klasztoru augustianek w Cascia, trzymająca w dłoni ozdobny flakon olejku alabastrowego. Drugi wizerunek, autorstwa tego samego artysty, na wieku relikwiarza przedstawia Ritę spoczywającą w trumnie, z krwawiącym stygmatem korony cierniowej.

U wezgłowia artysta umieścił krótki zwarty tekst, opiewający ziemskie zasługi świętej, świadectwo życia i świętości prostej kobiety z Cascia. Badania paleograficzne potwierdziły autentyczność tego niezwykłego dowodu materialnego. Ponadto stwierdzono ponad wszelką wątpliwość autentyczność datowania relikwiarza, a mianowicie rok 1457, czyli rok śmierci św. Rity.

opr. aw/aw