Jak rozumieć wezwanie: Nieustannie się módlcie (1Tes 5,17)

Filokalia to zbiór tekstów na temat modlitwy pochodzący z Kościołów wschodnich, zebranych i uporządkowanych w XVIII wieku. Wskazują one drogę do modlitwy serca, charakterystycznej dla duchowości prawosławnej, ale będącej także cenną propozycją dla innych tradycji chrześcijańskich. Modlitwa ta jest prosta w swojej formie, ale prowadzi do coraz głębszego skupienia na Bogu i stałej obecności Boga w sercu. Istotne jest, iż modlitwa ta nie wymaga porzucenia codziennych zajęć - nie jest więc tylko propozycją dla zamkniętych w klasztorze mnichów, ale może się jej nauczyć każdy, także świecki, jeśli tylko poważnie podejdzie do swojego życia duchowego. [MG]

[12] 1. Wierzę, że słowa modlitwy świętych są pełne mocy, zwłaszcza gdy się modlą duchem i umysłem. Modlitwa jak promień tryska z duszy i warg modlącego się, rozprasza mocą Bożą intelektualną truciznę wlaną przez wrogie siły do duszy tych, którzy lekceważą modlitwę i nie idą za zgodnymi z zachętą Jezusa słowami Pawła: Nieustannie się módlcie. Z duszy modlącego się z poznaniem, rozumieniem i wiarą wychodzi jakby pocisk, który rani aż do zniszczenia i rozbicia wrogie Bogu duchy, które nas chcą omotać więzami grzechu.

2. Nieustannie się modli, kto z konieczną pracą łączy modlitwę, a z modlitwą pracę; bo i praktyka cnoty, i wierność przykazaniom liczą się za modlitwę. Tylko tak możemy uważać za możliwy do spełnienia nakaz: Nieustannie się módlcie, gdy całe życie chrześcijanina nazwiemy nieustanną wielką modlitwą. Częścią tej modlitwy jest także to, co zwyczajnie nazywa się modlitwą, a której należy codziennie przynajmniej trzy razy się oddawać. Widać to z opowiadania o Danielu, który trzykroć dziennie się modlił, gdy mu groziło wielkie niebezpieczeństwo. Również Piotr, który wyszedł o szóstej godzinie na dach, aby się modlić, gdy zobaczył spuszczające się z nieba czterema końcami opadające płótno, odmawiał jedną z trzech modlitw, którą niegdyś wypowiedział Dawid: O świcie głos mój słyszysz, o świcie zwracam się do Ciebie i czekam, podczas gdy ostatnia zawarta jest w słowach: Wzniesienie rąk moich, jak ofiara wieczorna. Również nocy nie przepędzimy bez takiej modlitwy, bo mówi Dawid: Wstaję o północy, aby Ci dziękować za słuszne Twe wyroki. A Paweł z Sylwanem, jak mówią Dzieje Apostolskie, we Filipach modlił się o północy i chwalił Boga,  tak że go słyszeli uwięzieni.

Gdy przeczytałem kiedyś u Apostoła zdanie: Módlcie się nieustannie, zastanawiałem się, czy polecenie to jest możliwe do spełnienia. Któż bowiem może na moment nie zaprzestać modlitwy, tak iżby nie miał czasu na przyjęcie pokarmu i napoju? A przecież, aby można było tego dokonać, trzeba przerwać modlitwy. Zgodnie z tym nakazem modlitwa pojmowana w sensie potocznym nie pozwala nawet na sen ani na spełnienie jakiejś innej ludzkiej potrzeby.

Zastanówmy się zatem, czy może wszelkie działanie tego, kto pełni służbę Bogu, oraz wszystkie jego uczynki i słowa wypełniane i wygłaszane zgodnie z Bożą wolą, nie należą do modlitwy. Bo jeśli za modlitwę uznamy tylko to, co w potocznym sensie rozumiemy jako modlitwę, to wydawać się będzie, że ani Anna wypowiadając przytoczone słowa nie modliła się, ani żaden sprawiedliwy nie otrzyma pouczenia, żeby zgodnie z nakazem Apostoła „modlił się nieustannie”.

Jeśli jednak za modlitwy uznamy wszelkie działanie sprawiedliwego, które wypełnia on zgodnie z wolą Bożą i zgodnie z Bożym nakazem, bo przecież sprawiedliwy nieustannie wykonuje to, co jest sprawiedliwe, to tym sposobem sprawiedliwy będzie się modlił nieustannie i nigdy nie przerwie modlitwy, chyba że przestanie być sprawiedliwym. Bo jeśli czynimy coś niesprawiedliwego albo popełniamy uchybienie, to jasne, że w tej samej chwili przestajemy się również modlić.

Filokalia — teksty o modlitwie serca, Wydawnictwo Benedyktynów TYNIEC

opr. mg/mg