Orędzie Synodu Biskupów poświęconego Bliskiemu Wschodowi

Orędzie Synodu Biskupów

«Jeden duch i jedno serce ożywiały wszystkich, którzy uwierzyli» (Dz 4, 32)

Do naszych braci kapłanów, diakonów, zakonników, zakonnic, osób konsekrowanych i do wszystkich naszych umiłowanych wiernych świeckich oraz do wszystkich osób dobrej woli.

Wprowadzenie

1. Łaska Pana naszego Jezusa, miłość Boga Ojca i dar jedności w Duchu Świętym niech będą z wami wszystkimi.

Synod Biskupów poświęcony Bliskiemu Wschodowi był dla nas nową Pięćdziesiątnicą. «Pięćdziesiątnica była wydarzeniem początkowym, lecz jest także procesem, który trwa, a Synod Biskupów jest wydarzeniem szczególnie sprzyjającym temu, by odnowiła się w życiu Kościoła łaska Pięćdziesiątnicy (Benedykt XVI, homilia podczas Mszy św. na rozpoczęcie Synodu, 10 października 2010 r.).

Przybyliśmy do Rzymu my, patriarchowie i biskupi Kościołów katolickich Wschodu, z całym naszym dziedzictwem duchowym, liturgicznym, kulturowym i kanonicznym, niosąc w sercach troski naszych narodów i ich oczekiwania.

Po raz pierwszy zgromadziliśmy się na Synodzie wokół Jego Świątobliwości Papieża Benedykta XVI, z kardynałami i arcybiskupami pełniącymi kierownicze funkcje w rzymskich dykasteriach, przewodniczącymi konferencji episkopatów świata, które zajmują się kwestiami Bliskiego Wschodu, a także z przedstawicielami Kościołów prawosławnych i Wspólnot ewangelickich oraz z zaproszonymi wyznawcami judaizmu i islamu.

Jego Świątobliwości Benedyktowi XVI wyrażamy wdzięczność za troskę i nauczanie, które oświeca drogę Kościoła w ogóle, a w szczególności drogę naszych Kościołów Wschodnich, przede wszystkim co do sprawiedliwości i pokoju. Dziękujemy konferencjom episkopatów za ich solidarność, obecność wśród nas podczas pielgrzymek do miejsc świętych i wizyty w naszych wspólnotach. Dziękujemy im za towarzyszenie naszym Kościołom w różnych sytuacjach naszego życia. Dziękujemy organizacjom kościelnym, które nas wspierają, służąc skuteczną pomocą.

Razem podejmowaliśmy rozważania, w świetle Pisma Świętego i żywej Tradycji, nad obecną sytuacją i przyszłością chrześcijan i ludności Bliskiego Wschodu. Rozważaliśmy kwestie tej części świata, którą Bóg w tajemniczym zamyśle swojej miłości zechciał uczynić kolebką swojego uniwersalnego planu zbawienia. Tam bowiem zrodziło się powołanie Abrahama. Tam Słowo Boże stało się ciałem w Dziewicy Maryi za sprawą Ducha Świętego. Tam Jezus głosił Ewangelię życia i królestwa. Tam umarł, by odkupić rodzaj ludzki i uwolnić go od grzechu. Tam zmartwychwstał, aby dać nowe życie każdemu człowiekowi. Tam narodził się Kościół, który stamtąd rozpoczął głoszenie Ewangelii aż po krańce ziemi.

Pierwszorzędny cel Synodu jest natury duszpasterskiej. Dlatego właśnie przynieśliśmy w sercach życie, cierpienia i nadzieje naszych ludów, i wyzwania, którym trzeba stawiać czoło każdego dnia, w przekonaniu, że «nadzieja zawieść nie może, ponieważ miłość Boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który został nam dany» (Rz 5, 5). W związku z tym kierujemy do was to przesłanie, umiłowani bracia i siostry, i pragniemy, aby było ono wezwaniem do niezłomności w wierze, opartej na Słowie Bożym, do współpracy w jedności i do wspólnego dawania świadectwa miłości we wszystkich dziedzinach życia.

I. Kościół na Bliskim Wschodzie — jedność i świadectwo na przestrzeni dziejów

Droga wiary na Wschodzie

2. Na Wschodzie narodziła się pierwsza wspólnota chrześcijańska. Ze Wschodu wyruszyli apostołowie po zesłaniu Ducha Świętego, by ewangelizować cały świat. Tam żyła pierwsza wspólnota chrześcijańska pośród napięć i prześladowań, «trwając w nauce apostołów i we wspólnocie, w łamaniu chleba i w modlitwach» (Dz 2, 42). Tam pierwsi męczennicy zrosili swą krwią fundamenty rodzącego się Kościoła. Idąc w ich ślady, anachoreci napełniali pustynie wonią swej świętości i wiary. Tam żyli ojcowie Kościoła Wschodniego, których nauką nadal karmi się Kościół Wschodu i Zachodu. Z naszych Kościołów wyruszali w pierwszych wiekach i w następnych misjonarze na Daleki Wschód i na Zachód, niosąc światło Chrystusa. My jesteśmy ich spadkobiercami i musimy przekazywać dalej ich orędzie przyszłym pokoleniom.

Nasze Kościoły w dalszym ciągu wydają świętych, kapłanów, osoby konsekrowane i skutecznie pełnią posługę w licznych instytucjach, które przyczyniają się do budowania naszych społeczeństw i naszych krajów, poświęcając się dla człowieka, stworzonego na podobieństwo Boga i będącego Jego obrazem. Niektóre z naszych Kościołów również w dzisiejszych czasach wysyłają misjonarzy, zwiastunów Słowa Chrystusa, w różne zakątki świata. Praca duszpasterska, apostolska i misyjna wymaga dziś od nas, byśmy zastanowili się nad duszpasterstwem mającym za cel promowanie powołań kapłańskich i zakonnych oraz zapewnienie przyszłości Kościoła. Dziś znajdujemy się w obliczu historycznego przełomu: Bóg, który dał nam wiarę na naszym Wschodzie przed 2000 lat, wzywa nas, abyśmy odważnie, wytrwale i z mocą nieśli niestrudzenie orędzie Chrystusa i dawali świadectwo Jego Ewangelii, która jest Ewangelią miłości i pokoju.

Wyzwania i oczekiwania

3.1. Dziś stoją przed nami liczne wyzwania. Pierwsze pochodzi od nas samych i od naszych Kościołów. Chrystus nas prosi, abyśmy przyjęli naszą wiarę i żyli nią we wszystkich dziedzinach życia. Domaga się On od naszych Kościołów umacniania jedności w łonie poszczególnych Kościołów sui iuris i między Kościołami katolickimi różnych tradycji oraz czynienia wszystkiego, co możliwe, w duchu modlitwy i miłości, by doprowadzić do jedności wszystkich chrześcijan i w ten sposób uczynić zadość modlitwie Jezusa: «aby wszyscy stanowili jedno, jak Ty, Ojcze, we Mnie, a Ja w Tobie, aby i oni stanowili w Nas jedno, by świat uwierzył, że Ty Mnie posłałeś» (J17, 21).

3.2. Drugie wyzwanie pochodzi z zewnątrz, wynika z warunków politycznych i wymogów bezpieczeństwa w naszych krajach oraz z pluralizmu religijnego.

Przeanalizowaliśmy kwestie związane z sytuacją społeczną i bezpieczeństwem w naszych krajach Bliskiego Wschodu. Jesteśmy świadomi tego, jaki wpływ ma konflikt izraelsko-palestyński na cały region, zwłaszcza jakie są jego konsekwencje dla ludności palestyńskiej, która doświadcza skutków izraelskiej okupacji: brak swobody poruszania się, rozdzielający mur i zapory wojskowe, więźniowie polityczni, burzenie domów, zakłócenie życia gospodarczego i społecznego oraz tysiące uchodźców. Rozmyślaliśmy nad cierpieniem i brakiem poczucia bezpieczeństwa, których doświadczają Izraelczycy. Medytowaliśmy nad sytuacją Jerozolimy — Miasta Świętego. Jesteśmy zaniepokojeni jednostronnymi inicjatywami, które mogą doprowadzić do zmiany jej sytuacji demograficznej i jej statusu. Biorąc to wszystko pod uwagę, widzimy, że jedynym zbawiennym rozwiązaniem dla wszystkich, dla dobra regionu i jego mieszkańców jest sprawiedliwy i definitywny pokój.

3.3. W czasie naszych zgromadzeń i naszych modlitw rozmyślaliśmy nad okrutnymi cierpieniami narodu irackiego. Wspominaliśmy chrześcijan zabitych w Iraku, nieustanne cierpienia Kościoła w Iraku, jego dzieci, wygnanych i rozproszonych po świecie, żywiąc w sercu, podobnie jak one, troskę o ich ziemię i ich ojczyznę.

Ojcowie synodalni wyrazili swoją solidarność z narodem i Kościołami w Iraku oraz życzenie, aby emigranci, którzy są zmuszeni opuścić swe kraje, znaleźli konieczną pomoc tam, gdzie przybywają, ażeby mogli powrócić do swych krajów i żyć w nich bezpieczni.

3.4. Naszą refleksją objęliśmy relacje między współobywatelami chrześcijanami i muzułmanami. W tym miejscu pragniemy potwierdzić, zgodnie z naszą chrześcijańską wizją rzeczy, pierwszorzędną zasadę, którą należy się kierować w tych relacjach: Bóg chce, żebyśmy byli chrześcijanami w naszych społeczeństwach na Bliskim Wschodzie i dla nich. Życie razem chrześcijan i muzułmanów należy do planu Bożego w stosunku do nas i jest naszą misją i naszym powołaniem. Działając w tym zakresie, będziemy kierować się przykazaniem miłości i mocą Ducha w nas.

Drugą zasadą, która rządzi tymi relacjami, jest fakt, że jesteśmy integralną częścią naszych społeczeństw. Nasza misja, oparta na naszej wierze, i nasze powinności względem naszych ojczyzn zobowiązują nas do tego, byśmy przyczyniali się do budowania naszych krajów razem ze wszystkimi obywatelami muzułmanami, żydami i chrześcijanami.

II. Jedność i świadectwo w łonie Kościołów katolickich na Bliskim Wschodzie

Do wiernych naszych Kościołów

4.1. Jezus mówi do nas: «Wy jesteście solą ziemi (...) Wy jesteście światłem świata» (Mt 5, 13. 14). Waszym posłannictwem, umiłowani wierni, jest być w waszych społeczeństwach — poprzez wiarę, nadzieję i miłość — jakby «solą», która nadaje smak i sens życiu, jakby «światłem», które rozjaśnia mroki, i jakby «zaczynem», który przemienia serca i umysły. Pierwsi chrześcijanie w Jerozolimie byli nieliczni. Pomimo to zdołali oni zanieść Ewangelię aż na krańce ziemi, dzięki łasce «Pana, który współdziałał z nimi i potwierdzał naukę znakami, które jej towarzyszyły» (por. Mk 16, 20).

4.2. Pozdrawiamy was, chrześcijanie Bliskiego Wschodu, i dziękujemy wam za wszystko, czego dokonaliście w waszych rodzinach i w waszych społeczeństwach, w waszych Kościołach i w waszych krajach. Wyrażamy wam uznanie za niezłomność pośród trudności, udręk i niepokojów.

4.3. Drodzy kapłani, nasi współpracownicy w misji katechetycznej, liturgicznej i duszpasterskiej, raz jeszcze zapewniamy was o naszej przyjaźni i naszym zaufaniu. Nadal gorliwie i wytrwale przekazujcie swym wiernym Ewangelię życia i Tradycję Kościoła przez głoszenie Słowa Bożego, katechezę, kierownictwo duchowe i dobry przykład. Umacniajcie wiarę ludu Bożego, aby przekształcała się ona w cywilizację miłości. Dawajcie mu sakramenty Kościoła, aby dążył do odnowy życia. Gromadźcie go w jedności i miłości dzięki darowi Ducha Świętego.

Drodzy zakonnicy, zakonnice i konsekrowani w świecie, wyrażamy wam wdzięczność i wraz z wami dziękujemy Bogu za dar rad ewangelicznych — czystości konsekrowanej, ubóstwa i posłuszeństwa — poprzez które uczyniliście dar z samych siebie, idąc za Chrystusem, o którym pragniecie dawać świadectwo waszą miłością i zapałem. Dzięki waszym różnorodnym inicjatywom apostolskim jesteście prawdziwym skarbem i bogactwem naszych Kościołów i duchową oazą w naszych parafiach, diecezjach i misjach.

W duchu łączymy się z pustelnikami, z mnichami i mniszkami, którzy poświęcili swe życie modlitwie w klasztorach kontemplacyjnych, uświęcając godziny dnia i nocy, obejmując swą modlitwą troski i potrzeby Kościoła. Świadectwem waszego życia dajecie światu znak nadziei.

4.4. Wierni świeccy, wyrażamy wam nasze uznanie i zapewniamy o naszej przyjaźni. Doceniamy to, co robicie dla waszych rodzin i waszych społeczeństw, waszych Kościołów i waszych ojczyzn. Wytrwajcie pośród prób i trudności. Jesteśmy pełni wdzięczności Panu za charyzmaty i talenty, którymi was hojnie obdarzył, a dzięki którym uczestniczycie — na mocy chrztu i bierzmowania — w pracy apostolskiej i misji Kościoła, przepajając sprawy ziemskie duchem i wartościami Ewangelii. Zachęcamy was do dawania świadectwa autentycznego życia chrześcijańskiego, do sumiennego wypełniania praktyk religijnych i zachowywania dobrych obyczajów. Miejcie odwagę mówić prawdę obiektywnie.

W naszych modlitwach jesteście obecni wy, którzy cierpicie na ciele, na duszy i w duchu, wy, którzy zaznajecie ucisku, emigranci, prześladowani, więźniowie i aresztowani. Złączcie wasze cierpienia z cierpieniami Chrystusa Odkupiciela i w Jego krzyżu szukajcie cierpliwości i mocy. Przez zasługę waszych cierpień wyjednujecie dla świata miłosierną miłość Boga.

Pozdrawiamy wszystkie nasze rodziny chrześcijańskie i z uznaniem patrzymy na powołanie i misję rodziny, będącej żywą komórką społeczeństwa, naturalną szkołą cnót i wartości etycznych i ludzkich i kościołem domowym, który wychowuje do modlitwy i wiary kolejne pokolenia. Dziękujemy rodzicom i dziadkom za wychowywanie ich dzieci i wnuków na wzór małego Jezusa, który «czynił postępy w mądrości, w latach i w łasce u Boga i u ludzi» (Łk 2, 52). Zobowiązujemy się do ochrony rodziny poprzez duszpasterstwo rodzin, dzięki kursom przygotowującym do małżeństwa i ośrodkom pomocy oraz poradniom otwartym dla wszystkich, a zwłaszcza dla małżeństw przeżywających trudności, a także poprzez upominanie się o poszanowanie podstawowych praw rodziny.

Zwracamy się teraz w szczególności do kobiet. Wyrażamy nasz szacunek dla was w różnych stanach życia: dziewcząt, wychowawczyń, matek, osób konsekrowanych i działaczek, zaangażowanych w życie publiczne. Pochwalamy was za to, że chronicie życie ludzkie od samego początku, otaczając je troską i miłością. Bóg obdarzył was szczególną wrażliwością na to wszystko, co dotyczy wychowania, pracy humanitarnej i życia apostolskiego. Dziękujemy Bogu za waszą działalność i ufamy, że będziecie pełniły bardziej odpowiedzialne funkcje w życiu publicznym.

Patrzymy z życzliwością na was, chłopcy i dziewczęta, jak patrzył Chrystus na młodzieńca z Ewangelii (por. Mk 10, 21). Wy jesteście przyszłością naszych Kościołów, naszych wspólnot, naszych krajów, ich potencjałem i ich odnowicielską siłą. Planujcie wasze życie pod pełnym miłości wzrokiem Chrystusa. Bądźcie odpowiedzialnymi obywatelami i autentycznymi wierzącymi. Kościół podziela wasze troski o znalezienie pracy odpowiadającej waszym kompetencjom; przyczyni się to do wyrobienia w was twórczej postawy oraz do zabezpieczenia przyszłości i stworzenia wierzącej rodziny. Przezwyciężajcie pokusę materializmu i konsumpcjonizmu. Trzymajcie się mocno waszych wartości chrześcijańskich.

Pozdrawiamy kierowników katolickich instytucji wychowawczych. W nauczaniu i wychowaniu dążcie do doskonałości i zachowujcie chrześcijańskiego ducha. Niech waszym celem będzie utrwalanie kultury dobrego współżycia, zatroszczenie się o ubogich i niepełnosprawnych. Pomimo wyzwań i trudności, z jakimi zmagają się wasze instytucje, zachęcamy was do utrzymywania ich przy życiu, by zabezpieczyć misję wychowawczą Kościoła i zabiegać o rozwój i dobro naszych społeczeństw.

Wielkie uznanie wyrażamy wszystkim osobom pracującym w sektorze społecznym. W swych instytucjach bądźcie na służbie miłości. Dodajemy wam otuchy i wspieramy was w tej misji rozwoju, której przyświeca bogate nauczanie społeczne Kościoła. Dzięki waszej pracy umacniacie więzy braterstwa między ludźmi, służąc bez różnicy ubogim, ludziom zepchniętym na margines, chorym, uchodźcom i więźniom. Kierujecie się słowami Pana Jezusa: «Wszystko, co uczyniliście jednemu z tych braci moich najmniejszych, Mnieście uczynili» (Mt 25, 40).

Z nadzieją patrzymy na grupy modlitewne i ruchy apostolstwa. Są one szkołami pogłębiania wiary, uczącymi żyć nią w rodzinie i w społeczeństwie. Cenimy ich działalność w parafiach i w diecezjach oraz wspieranie pasterzy, zgodnie z wytycznymi Kościoła. Dziękujemy Bogu za te grupy i te ruchy, będące aktywnymi komórkami parafii i środowiskami, w których dojrzewają powołania kapłańskie i zakonne.

Doceniamy rolę środków przekazu pisemnego i audiowizualnego. Dziękujemy wam, dziennikarze, za współpracę z Kościołem w rozpowszechnianiu jego nauczania i działalności, a w tych dniach za szerzenie wiadomości o Zgromadzeniu Synodu poświęconym Bliskiemu Wschodowi we wszystkich częściach świata.

Wyrażamy zadowolenie z wkładu mediów międzynarodowych i katolickich. Gdy chodzi o Bliski Wschód, na szczególną wzmiankę zasługuje kanał telewizyjny Télé Lumiere-Noursat. Mamy nadzieję, że będzie mógł nadal pełnić swoją posługę w zakresie informowania i formowania w wierze, kontynuować swoją pracę na rzecz jedności chrześcijan, ugruntowywania obecności chrześcijan na Wschodzie, rozwijania dialogu międzyreligijnego i umacniania jedności między mieszkańcami Wschodu, rozsianymi po wszystkich kontynentach.

Do naszych wiernych żyjących w diasporze

5. Emigracja stała się zjawiskiem powszechnym. Emigrują chrześcijanie, muzułmanie i żydzi, i to z tych samych powodów, wynikających z niestabilnej sytuacji politycznej i ekonomicznej. Chrześcijanie ponadto tracą poczucie bezpieczeństwa, choć w różnym stopniu, w krajach Bliskiego Wschodu. Oby chrześcijanie zachowali ufność w przyszłość i dalej żyli w drogich im krajach.

Pozdrawiamy was, umiłowani wierni, żyjący w różnych krajach w diasporze. Prosimy Boga o błogosławieństwo dla was. Prosimy was, byście zachowywali w swych sercach i w swych troskliwych myślach żywą pamięć o waszych ojczyznach i waszych Kościołach. Możecie przyczynić się do ich rozwoju i ich wzrostu przez wasze modlitwy, waszą troskliwość, wasze odwiedziny i na różne sposoby, choć żyjecie z dala od nich.

Zachowajcie dobra i ziemie, które macie w ojczyźnie; nie porzucajcie ich pochopnie i nie spieszcie się z ich sprzedażą. Strzeżcie tych własności jako waszego dziedzictwa i cząstki tej ojczyzny, do której jesteście przywiązani, którą kochacie i wspieracie. Ziemia stanowi część tożsamości osoby i jej misji; jest ona życiową przestrzenią dla tych, którzy na niej pozostają, i dla tych, którzy pewnego dnia do niej powrócą. Ziemia jest dobrem publicznym, dobrem wspólnoty, wspólnym dziedzictwem. Nie można jej traktować w kategoriach indywidualnych interesów tych, którzy ją posiadają i sami decydują, według własnego uznania, czy ją zatrzymać, czy porzucić.

Towarzyszymy wam naszymi modlitwami — wam, dzieciom naszych Kościołów i naszych krajów, zmuszonym do emigrowania. Nieście z sobą waszą wiarę, waszą kulturę i wasze dziedzictwo, aby wzbogacać wasze nowe ojczyzny, w których znajdujecie pokój, wolność i pracę. Patrzcie w przyszłość z ufnością i radością, pozostawajcie zawsze przywiązani do waszych wartości duchowych, do waszych tradycji kulturowych i do waszego dziedzictwa narodowego, abyście mogli ofiarować krajom, które was przyjęły, to, co w was najlepsze, i to, co macie najlepszego. Dziękujemy Kościołom w krajach, które przyjęły naszych wiernych i które nieustannie z nami współpracują, aby zapewnić konieczną posługę duszpasterską emigrantom.

Do migrantów w naszych krajach i w naszych Kościołach

6.Pozdrawiamy wszystkich imigrantów różnych narodowości, którzy przybyli do naszych krajów ze względu na pracę.

Przyjmujemy was, umiłowani wierni, i widzimy w waszej wierze wzbogacenie i wsparcie wiary naszych wiernych. Z radością udzielimy wam wszelkiej pomocy duchowej, jakiej potrzebujecie.

Zwracamy się z prośbą do naszych Kościołów o otoczenie szczególną troską tych braci i sióstr i zwrócenie uwagi na ich trudności, niezależnie od ich religii, zwłaszcza gdy zagrożone są ich prawa i godność. Przybywają oni do nas nie tylko w poszukiwaniu środków do życia, lecz także, aby świadczyć usługi, których nasze kraje potrzebują. Obdarzeni są przez Boga godnością i, jak każda osoba ludzka, posiadają prawa, które trzeba uszanować. Nikomu nie wolno naruszać tej godności i praw. Dlatego wzywamy rządy krajów przyjmujących, by szanowały i broniły ich praw.

III. Komunia i wspólne świadectwo z Kościołami prawosławnymi i Wspólnotami ewangelickimi na Bliskim Wschodzie

7. Pozdrawiamy Kościoły prawosławne i Wspólnoty ewangelickie w naszych krajach. Razem pracujemy dla dobra chrześcijan, aby oni pozostali, wzrastali liczebnie i pomyślnie się rozwijali. Idziemy tą samą drogą. Stają przed nami te same wyzwania i taka sama jest nasza przyszłość. Pragniemy razem dawać świadectwo uczniów Chrystusa. Tylko gdy jesteśmy zjednoczeni, możemy pełnić misję, którą Bóg powierzył wszystkim, pomimo różnorodności naszych Kościołów. Wsparciem dla nas jest modlitwa Chrystusa, a łączy nas przykazanie miłości, choć mamy do pokonania jeszcze długą drogę do pełnej jedności.

Pracowaliśmy razem w Radzie Kościołów Bliskiego Wschodu i z łaską Bożą chcemy kontynuować tę drogę i promować jej działalność, mając za ostateczny cel wspólne dawanie świadectwa o naszej wierze, służenie naszym wiernym i wszystkim naszym krajom.

Pozdrawiamy wszystkie instancje ds. dialogu ekumenicznego w każdym z naszych krajów i dodajemy im otuchy.

Wyrażamy wdzięczność za ich wsparcie Światowej Radzie Kościołów i różnym organizacjom ekumenicznym, które pracują na rzecz jedności Kościoła.

IV. Współpraca i dialog z naszymi współobywatelami Żydami

Łączy nas to samo Pismo Święte — Stary Testament, który jest Słowem Boga do was i do nas. Wierzymy we wszystko, co Bóg objawił, od czasu gdy powołał Abrahama, naszego wspólnego ojca w wierze, ojca żydów, chrześcijan i muzułmanów. Wierzymy w powierzone mu przez Boga obietnice i przymierze. Wierzymy, że Słowo Boże jest wieczne.

Sobór Watykański II wydał dokument Nostra aetate, dotyczący dialogu z religiami — z judaizmem, islamem i innymi religiami. Później inne dokumenty przyczyniły się do uściślenia i rozwoju relacji z judaizmem. Trwa ponadto nieprzerwany dialog między Kościołem i przedstawicielami judaizmu. Mamy nadzieję, że ten dialog pomoże nam wpłynąć na osoby mające władzę położyć kres konfliktowi politycznemu, który wciąż nas dzieli i zakłóca życie naszych krajów.

Nadszedł czas, by razem pracować na rzecz prawdziwego, sprawiedliwego i definitywnego pokoju. Słowo Boże wzywa nas wszystkich. Wzywa nas ono, byśmy słuchali głosu Boga, «który mówi o pokoju»: «Pragnę słuchać tego, co mówi Pan Bóg: oto ogłasza pokój ludowi swemu i świętym swoim, tym, którzy do Niego powracają z ufnością» (Ps 85 [84], 9). Nie wolno wykorzystywać argumentów teologiczno-biblijnych jako sposobu uzasadniania niesprawiedliwości. Przeciwnie, odwoływanie się do religii winno prowadzić każdego człowieka do zobaczenia w drugim oblicza Boga i do traktowania go zgodnie z Bożymi przymiotami i Jego przykazaniami, to znaczy wzorując się na dobroci Boga, Jego sprawiedliwości, Jego miłosierdziu i Jego miłości do nas.

V. Współpraca i dialog z naszymi współobywatelami muzułmanami

9. Łączy nas wiara w jednego Boga i przykazanie, które mówi: czyń dobro, a unikaj zła. Słowa Soboru Watykańskiego ii odnośnie do stosunków z innymi religiami stanowią podstawę relacji Kościoła katolickiego z muzułmanami: «Kościół spogląda z szacunkiem (...) na muzułmanów, czcicieli jedynego Boga, żyjącego (...) miłosiernego i wszechmocnego (...) który przemówił do ludzi (Nostra aetate, 3).

Naszym współobywatelom muzułmanom mówimy: jesteśmy braćmi, i Bóg pragnie, abyśmy żyli razem, zjednoczeni w wierze w Boga i w wypełnianiu podwójnego przykazania miłości — Boga i bliźniego. Razem będziemy budować nasze społeczeństwa w oparciu o zasady obywatelstwa, wolności religijnej i wolności sumienia. Razem będziemy pracować na rzecz umacniania sprawiedliwości, pokoju, praw człowieka, wartości życia i rodziny. Jesteśmy wspólnie odpowiedzialni za budowanie naszych ojczyzn. Pragniemy dać Wschodowi i Zachodowi wzór współistnienia różnych religii i pozytywnej współpracy między różnymi cywilizacjami dla dobra naszych ojczyzn i całej ludzkości.

Od pojawienia się islamu w VII w. aż po dzień dzisiejszy żyliśmy razem i współpracowaliśmy, tworząc naszą wspólną cywilizację. Dochodziło w przeszłości, podobnie jak zdarza się to i dziś, do pewnego zaburzenia równowagi w naszych relacjach. Powinniśmy na drodze dialogu wyeliminować wszelkie zaburzenia czy nieporozumienia. Papież Benedykt XVI mówi nam, że nasz dialog nie może być rzeczywistością krótkotrwałą. Jest raczej życiową koniecznością, od niego zależy nasza przyszłość (por. przemówienie w Kolonii do przedstawicieli wspólnot muzułmańskich, 20 maja 2005 r.). Mamy zatem obowiązek wychowywać wierzących do dialogu międzyreligijnego, do zaakceptowania pluralizmu, do szacunku i wzajemnego uznania.

VI. Nasz udział w życiu publicznym: apele do rządów i do osób pełniących funkcje publiczne w naszych krajach

10.Doceniamy wasze wysiłki na rzecz wspólnego dobra i w służbie naszych społeczeństw. Wspomagamy was naszymi modlitwami i prosimy Boga, by kierował waszymi krokami. Zwracamy się do was w sprawie wagi równości obywateli. Chrześcijanie są pierwotnymi i autentycznymi obywatelami, lojalnymi względem swej ojczyzny i wiernie wywiązującymi się z wszystkich swoich obowiązków względem kraju. Jest rzeczą naturalną, że powinni oni móc korzystać ze wszystkich praw obywatelskich, wolności sumienia i wyznania, wolności w dziedzinie kształcenia i wychowania oraz korzystania ze środków przekazu.

Prosimy was o wzmożenie wysiłków w celu przywrócenia sprawiedliwego i trwałego pokoju w całym regionie i położenia kresu wyścigowi zbrojeń. To doprowadzi do bezpieczeństwa i pomyślnego rozwoju ekonomicznego, powstrzyma falę emigracji, która pozbawia nasze kraje ich żywotnych sił. Pokój jest cennym darem, powierzonym przez Boga ludziom, i właśnie «ci, którzy wprowadzają pokój, będą nazwani synami Bożymi» (por. Mt 5, 9).

VII. Apel do wspólnoty międzynarodowej

11. Obywatele krajów Bliskiego Wschodu apelują do wspólnoty międzynarodowej, w szczególności do ONZ, o szczere dążenie do sprawiedliwego i definitywnego rozwiązania pokojowego w tym regionie, a to przez wprowadzanie w życie rezolucji Rady Bezpieczeństwa oraz przez zastosowanie koniecznych środków prawnych, by położyć kres okupacji różnych terytoriów arabskich.

Dzięki temu naród palestyński będzie mógł mieć niezależną i suwerenną ojczyznę i żyć w niej godnie i w stabilnej sytuacji. Państwo izraelskie będzie mogło cieszyć się pokojem i bezpieczeństwem w granicach uznanych na szczeblu międzynarodowym. Miasto Święte Jerozolima będzie mogło uzyskać właściwy status, uwzględniający jej szczególny charakter, jej świętość, jej dziedzictwo religijne dla każdej z trzech religii — judaizmu, chrześcijaństwa i islamu. Mamy nadzieję, że rozwiązanie polegające na stworzeniu dwóch państw stanie się rzeczywistością, a nie pozostanie jedynie w sferze marzeń.

Irak będzie mógł położyć kres konsekwencjom morderczej wojny i przywrócić bezpieczeństwo, by chronić wszystkich swoich obywateli ze wszystkimi ugrupowaniami społecznymi, religijnymi i narodowościowymi.

Liban będzie mógł cieszyć się suwerennością całego swojego terytorium, umacniać narodową jedność i nadal wypełniać swoje powołanie do bycia wzorem współżycia chrześcijan i muzułmanów — poprzez dialog kultur i religii oraz promocję wolności obywatelskiej.

Potępiamy przemoc i terroryzm wszelkiego pochodzenia oraz wszelki ekstremizm religijny. Potępiamy wszelkie przejawy rasizmu, antysemityzmu, antychrześcijaństwa i islamofobii i apelujemy do religii, aby wzięły na siebie odpowiedzialność za promowanie dialogu kultur i cywilizacji w naszym regionie i w całym świecie.

Zakończenie: Nadal dawać świadectwo o życiu Bożym, które nam się objawiło w osobie Jezusa

12. Na zakończenie, bracia i siostry, zwracamy się do was słowami św. Jana apostoła z jego Pierwszego Listu: «[To wam oznajmiamy], co było od początku, cośmy usłyszeli o Słowie życia, co ujrzeliśmy własnymi oczami, na co patrzyliśmy i czego dotykały nasze ręce — bo życie objawiło się: myśmy je widzieli, o nim zaświadczamy i oznajmiamy wam życie wieczne, które było w Ojcu, a nam zostało objawione — cośmy ujrzeli i usłyszeli, oznajmiamy także wam, abyście i wy mieli współuczestnictwo z nami. A mieć z nami współuczestnictwo, znaczy: mieć je z Ojcem i z Jego Synem, Jezusem Chrystusem» (1 J 1, 1-3).

To życie Boże, które objawiło się apostołom przed 2000 lat w osobie naszego Pana i Zbawiciela Jezusa Chrystusa, którym Kościół żył i o którym dawał świadectwo w ciągu całej swojej historii, pozostanie zawsze życiem naszych Kościołów na Bliskim Wschodzie i przedmiotem naszego świadectwa.

Podtrzymywani na duchu obietnicą Pana: «A oto Ja jestem z wami przez wszystkie dni, aż do skończenia świata» (Mt 28, 20), idziemy dalej razem naszą drogą pełni nadziei, a «nadzieja zawieść nie może, ponieważ miłość Boża rozlana jest w sercach naszych przez Ducha Świętego, który został nam dany» (Rz 5, 5).

Wyznajemy, że nie uczyniliśmy do tej pory wszystkiego, co było w naszej mocy, by nasze wspólnoty żyły w lepszej jedności. Nasze działanie nie było wystarczające, by was umocnić w wierze i dać wam pokarm duchowy, którego potrzebujecie w waszych trudnościach. Pan wzywa nas do osobistego i zbiorowego nawrócenia.

Dziś wracamy do was pełni nadziei, mocy i stanowczości, przynosząc Orędzie Synodu i jego zalecenia, aby je razem przestudiować i przystąpić do ich wdrażania w naszych Kościołach, każdy odpowiednio do swojego stanu. Mamy także nadzieję, że ten nowy wysiłek będzie ekumeniczny.

Zwracamy się do was z pokornym i szczerym apelem o to, abyśmy razem szli drogą nawrócenia, abyśmy poddali się odnawiającemu działaniu łaski Ducha Świętego i powrócili do Boga.

Najświętszej Maryi Pannie, Matce Kościoła i Królowej Pokoju, której opiece polecaliśmy prace Synodu, zawierzamy naszą drogę ku nowym horyzontom chrześcijańskim i ludzkim, w wierze w Chrystusa i z mocą Jego słów: «Oto czynię wszystko nowe» (Ap 21, 5).

opr. mg/mg