Nowe technologie mogą pomagać w krzewieniu poszanowania godności i wartości osoby ludzkiej

Benedykt XVI spotkał się w Sali Konsystorza z uczestnikami sesji plenarnej Papieskiej Rady ds. Środków Społecznego Przekazu. Obradowała ona na temat znaczenia nowych technologii przekazu w przepowiadaniu Ewangelii. Papież powiedział, że w obecnym «globalnym systemie komunikacji» należy przede wszystkim krzewić «kulturę poszanowania godności i wartości osoby ludzkiej». Podkreślił następnie, iż korzystanie z nowych technik komunikacji musi być zawsze postrzegane w perspektywie wiary, bowiem niezależnie od stosowanych środków skuteczność ewangelizacji zależy przede wszystkim od działania Ducha Świętego w Kościele.

Księża kardynałowie, czcigodni bracia w biskupstwie i kapłaństwie, drodzy bracia i siostry w Chrystusie!

Z wielką radością witam was, uczestników sesji plenarnej Papieskiej Rady ds. Środków Społecznego Przekazu. Pragnę przede wszystkim wyrazić wdzięczność abpowi Claudiowi Marii Cellemu, przewodniczącemu Papieskiej Rady, za serdeczne słowa, jakie w imieniu was wszystkich do mnie skierował. Pozdrowienia kieruję również do jego współpracowników i do was tu obecnych, dziękując wam za wkład, jaki wnosicie podczas sesji plenarnej, oraz za służbę Kościołowi w dziedzinie komunikacji społecznej.

W tych dniach rozważacie kwestie związane z nowymi technologiami przekazu. Nawet niezbyt uważny obserwator z łatwością zauważy, że w naszych czasach, właśnie za sprawą coraz nowocześniejszych technologii, dokonuje się prawdziwa rewolucja w zakresie komunikacji społecznej, czego Kościół jest coraz bardziej świadomy i poczuwa się do większej odpowiedzialności. Technologie te umożliwiają szybką i rozległą komunikację oraz szeroką wymianę idei i opinii; ułatwiają pozyskiwanie informacji i wiadomości w sposób szczegółowy i ogólnodostępny. Papieska Rada ds. Środków Społecznego Przekazu już od dawna śledzi tę zadziwiającą i szybko postępującą ewolucję mediów i korzysta z wypowiedzi Magisterium Kościoła w tym zakresie. Chciałbym tu przypomnieć w szczególności dwie instrukcje duszpasterskie: Communio et progressio papieża Pawła VI i Aetatis novae Jana Pawła II. Te dwa autorytatywne dokumenty moich czcigodnych poprzedników przyczyniły się do szerokiego uwrażliwienia Kościoła na te zagadnienia. Ponadto, ogromne zmiany społeczne, jakie dokonały się w ciągu ostatnich dwudziestu lat, pobudziły i nadal skłaniają do przeprowadzenia skrupulatnej analizy obecności i działań Kościoła w tej dziedzinie. Sługa Boży Jan Paweł II w encyklice Redemptoris missio (1990) przypominał, że «zaangażowanie w dziedzinie środków społecznego przekazu nie ma jednak wyłącznie na celu zwielokrotnienia przepowiadania. Chodzi o fakt głębszy, gdyż sama ewangelizacja współczesnej kultury zależy w wielkiej mierze od ich wpływu». I dodawał: «Nie wystarcza zatem używać ich do szerzenia orędzia chrześcijańskiego i Magisterium Kościoła, ale trzeba włączyć samo orędzie w tę 'nową kulturę', stworzoną przez nowoczesne środki przekazu» (n. 37 c). W istocie, współczesna kultura — bardziej niż z treści — bierze początek z samego faktu istnienia nowych sposobów komunikowania, które wykorzystują nowe języki, posługują się nowymi technikami i tworzą nowe postawy psychologiczne. Wszystko to jest wyzwaniem dla Kościoła, który ma głosić Ewangelię ludziom trzeciego tysiąclecia, zachowując nienaruszoną jej treść, lecz czyniąc ją bardziej zrozumiałą również dzięki stosowaniu narzędzi i metod odpowiadających dzisiejszej mentalności i kulturom.

Środki społecznego przekazu, nazwane tak w soborowym dekrecie Inter mirifica, mają obecnie możliwości i rolę niegdyś być może trudne do wyobrażenia. Multimedialny charakter i strukturalna interaktywność poszczególnych nowych mediów w pewien sposób umniejszyły indywidualny charakter każdego z nich, tworząc stopniowo coś w rodzaju globalnego systemu komunikacji, dlatego też, mimo iż każdy środek zachowuje swoją specyfikę, obecna ewolucja świata komunikacji skłania w coraz większym stopniu do mówienia o jednolitej formie przekazu, która jest syntezą różnych głosów lub ściśle je ze sobą łączy. Wielu spośród was, drodzy przyjaciele, jest ekspertami w tej dziedzinie i może w sposób o wiele bardziej profesjonalny przeanalizować różne aspekty tego zjawiska, uwzględniając głównie aspekty antropologiczne. Korzystając z okazji, chciałbym zachęcić tych, którzy w Kościele działają w dziedzinie przekazu i są odpowiedzialni za prowadzenie duszpasterstwa, aby podejmowali wyzwania, jakie przed ewangelizacją stawiają nowe technologie.

W tegorocznym Orędziu na Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, zwracając uwagę na znaczenie nowych technologii, zachęcałem odpowiedzialnych na wszystkich szczeblach za procesy komunikacji do krzewienia kultury poszanowania godności i wartości osoby ludzkiej; dialogu opartego na szczerym poszukiwaniu prawdy, przyjaźni, nie jako celu samego w sobie, lecz zdolnej do rozwijania talentów każdego człowieka, tak aby służyły wspólnocie ludzkiej. W ten oto sposób Kościół realizuje to, co moglibyśmy określić jako «diakonię kultury» na dzisiejszym «kontynencie cyfrowym», przemierzając jego drogi, aby głosić Ewangelię, jedyne Słowo, które może zbawić człowieka. Zadaniem Papieskiej Rady ds. Środków Społecznego Przekazu jest zapoznawanie się z wszystkimi elementami nowej kultury medialnej, poczynając od kwestii etycznych, a także wskazywanie kierunków oraz przewodnictwo, tak aby pomóc Kościołom partykularnym zrozumieć znaczenie komunikacji, która stała się już stałym i nieodzownym elementem każdego programu duszpasterskiego. To właściwości nowych środków przekazu umożliwiają, również na szeroką skalę i w wymiarze globalnym, konsultację, dzielenie się i koordynowanie, co nie tylko zwiększa skuteczność głoszenia ewangelicznego orędzia, ale też pozwala uniknąć niepotrzebnego marnowania sił i środków. Konieczne dowartościowanie nowych technologii komunikacji wierzący muszą zawsze postrzegać w perspektywie wiary, świadomi, że niezależnie od stosowanych środków skuteczność głoszenia Ewangelii zależy przede wszystkim od działania Ducha Świętego, który przewodzi Kościołowi i wskazuje drogę ludzkości.

Drodzy bracia i siostry, w tym roku przypada 50. rocznica założenia Filmoteki Watykańskiej, powstałej z woli mojego czcigodnego poprzednika bł. Jana XXIII, która zebrała i skatalogowała materiały filmowe od r. 1896 aż po dzień dzisiejszy, przedstawiające historię Kościoła. Filmoteka Watykańska dysponuje zatem bogatym dziedzictwem kulturowym, które należy do całej ludzkości. Wyrażając żywą wdzięczność za to, co już zostało dokonane, zachęcam do dalszego gromadzenia materiałów — które dokumentują etapy drogi chrześcijaństwa poprzez sugestywne świadectwo obrazu — w celu strzeżenia tych dóbr i umożliwienia ich poznania. Wam tu obecnym jeszcze raz dziękuję za wkład, jaki wnosicie w tak ważną dziedzinę działalności Kościoła, jaką jest przekaz społeczny, i zapewniam was o mej modlitwie o to, aby działalność Papieskiej Rady nadal przynosiła obfite owoce.

Proszę Matkę Najświętszą o wstawiennictwo za każdym z was i wszystkim udzielam apostolskiego błogosławieństwa.

opr. mg/mg