Potrzeba Boga dla naszych czasów

Obecnie zajmiemy się najbardziej rozpowszechnionymi i największymi trudnościami i pytaniami dotyczącymi istnienia Boga. Poprzednim razem wybraliśmy pierwszą z tych trudności, sugerującą myśl o niemożliwości poznania Boga. Dziś zastanowimy się nad inną, pozornie banalną, lecz w rzeczywistości niemniej głęboką i straszną. Głosi ona, że nie warto zajmować się Bogiem. Ta teoretyczna trudność łatwo znajduje praktyczne zastosowanie, to znaczy: wychodząc od zaprzeczenia natychmiast przechodzi do działania. Polega ona na rezygnacji z poszukiwania Boga, na zaprzestaniu praktyk religijnych oraz na osiągnięciu pewnego spokoju sumienia, zarówno gdy chodzi o zagadnienia doktrynalne, dotyczące podstaw naszego stosunku do Boga, jak i wynikające z nich następstwa moralne. Mówi się, że stawianie problemu religijnego nie przynosi żadnej korzyści, gdyż albo nie ma on rozwiązania, albo - jeśli nawet je ma - na nic się to nie przyda. W życiu jest tak samo. Nie ma potrzeby stawiania sobie problemu trudnego i praktycznie zbędnego.

Droga wolna, już nie potrzeba Boga - aksjomat ten dla wielu jest odkryciem, drogą do wolności.

Pustka racjonalizmu naukowego

Ludzie współcześni - całkowicie przepojeni racjonalizmem naukowym i zadowoleni z wyników osiągniętych na polu poznania, które dają jej nie tylko satysfakcję ze zrozumienia przedmiotu badań, ale również możliwość przekształcenia wiedzy w działaniu i wyciągania stąd korzyści - poprzestają na tym i w swym poszukiwaniu nie idą dalej. Ludzie ci twierdzą, że po proklamowaniu bezużyteczności Boga lepiej się żyje, zaoszczędza się czas, bo całą uwagę i działalność można skupić jedynie na rzeczach, które są miernikiem rzeczywistości; rozwiązuje się te problemy, które wydają się prawdziwe i interesujące, przede wszystkim problemy gospodarcze, następnie - społeczne, polityczne itd. Zrywa się wiele zbytecznych więzów krępujących człowieka dojrzałego i postępowego, więzów konwencjonalnych, zabobonnych i nudnych. Należałoby tu przytoczyć pewne dawne wyrażenie z psalmów: Non est Deus - nie ma Boga⁽¹⁾.

Na podstawie tego spekulatywnego lub doświadczalnego twierdzenia o bezużyteczności Boga, a tym samym religii, wiary, modlitwy, wreszcie na podstawie porównywania własnego sumienia z ewentualnymi i nieubłaganymi wymaganiami prawa Bożego, można by przedstawić na sto różnych sposobów typowy obraz wielu współczesnych ludzi, których spotykamy w życiu czy w nowoczesnej literaturze. Indyferentyzm, agnostycyzm, pesymizm, irracjonalizm, antyklerykalizm, ateizm itd. przenikają psychikę ludzi współczesnych i bardzo często czerpią soki z tego samego korzenia, jakim jest rzekoma bezwartościowość skądinąd przekonywującego i pełnego treści problemu teologicznego.

Największy obowiązek

Jak widzicie, nie taka jest nasza postawa. My - ludzie ochrzczeni, wierzący, zwłaszcza my - szafarze tajemnic Bożych, nie tylko nie przyjmujemy poglądu ani nawet hipotezy, że Bóg mógłby być niepotrzebny w ludzkim życiu, lecz głosimy coś zupełnie przeciwnego: Bóg jest konieczny! Jest to Byt konieczny, jedyny Byt konieczny sam w sobie i konieczny dla nas. Dobrze jest oprzeć nasze przekonanie na tej podstawowej zasadzie. Najświętsze, najrealniejsze Imię Boga ma dla nas największą wartość i jest dla nas najważniejsze.

Oto jak się rozpoczyna podstawowe prawo wszechświata: "Ja jestem Pan, twój Bóg"⁽²⁾. Najważniejsza nasza modlitwa dźwięczy słowami: "święć się Imię Twoje, przyjdź Królestwo Twoje". Podstawowa nauka Ewangelii, której poświęcamy nasze istnienie, napomina nas nieustannie: "Starajcie się naprzód o Królestwo Boga"⁽³⁾.

Może ktoś tu zrobić zarzut, że jest to obowiązek, a nie pożytek. Gdy jednak przeanalizujemy wewnętrzną zasadę tego moralnego obowiązku wolnego, ale wypływającego z podstawowych wymagań naszego istnienia to zauważymy, że pierwszy i największy nasz pożytek idzie w parze z pierwszym i najwyższym obowiązkiem. Gdybyśmy dla spełnienia tego obowiązku musieli zrezygnować z naszvch korzyści, a nawet z życia, nie popełnilibyśmy błędu. Mówi o tym Chrystus-Nauczyciel, który własną śmiercią potwierdza swe słowa: "Ten, kto miłuje swoje życie, traci je, a kto nienawidzi swego życia na tym świecie, zachowa je na życie wieczne"⁽⁴⁾. Jeżeli istotną przyczyną, dzięki której otrzymaliśmy życie, jest dla nas Bóg, to poświęcenie Mu naszego myślenia, serca, działania jest tylko spełnieniem naszego istotnego celu, zrealizowaniem siebie w pełni. Św. Ignacy w ten sposób przypomina o tym w pierwszym rozważaniu swych Ćwiczeń duchownych: homo creatus est... A oto wypowiedź dziecka na lekcji religii, w tej szkole największej mądrości, na pytanie, dlaczego Bóg je stworzył: "Pan Bóg mnie stworzył, bym Go znał, kochał, służył Mu w tym życiu, a po śmierci Nim cieszył się wiecznie".

Światło, prawdziwe Dobro, Miłość

Ale powstaje pytanie: cui bono? Jaki jest pożytek z Boga w naszym życiu? Wszystkie nasze sady są mierzone bezpośrednią i osobistą korzyścią. Jesteśmy antropocentryczni, tzn. bliżsi własnego "ja" niż czci i służby Bożej; jesteśmy utylitarystami, jesteśmy egoistami. Bardziej zwracamy uwagę na wartość lub raczej na korzyść, jaka dla nas płynie niż na istnienie czy obowiązek istnienia. Również w układaniu hierarchii wartości rzeczy drogocennych nasze sprawy, nasze interesy i nasze przyjemności stawiamy wyżej od Dobra najwyższego tak dla nas tajemniczego, tak nie dającego się sprowadzić do naszego zwykłego doświadczenia, Dobra, które nazywamy Bogiem.

Przypomnijmy sobie jeszcze: jedno powiedzenie Chrystusowe, poważne i dramatyczne jak wyrok, które zobowiązuje nas do ponownego spojrzenia na nasze rozważanie: "Cóż bowiem za korzyść odniesie człowiek, choćby cały świat zyskał, a na swej duszy szkodę poniósł?"⁽⁵⁾ a jak człowiek może zbawić swą duszę? Oto, jak pokusa o bezużyteczności Boga ujawnia swój fałsz. Czy możemy rozwiązać ten wielki problem największy problem naszego zbawienia, z pominięciem tego, czego w tym zakresie uczy nas wiara w Boga, w Chrystusa, w Ducha Św.? Tę nieodzowną korzyść, ten jedyny, prawdziwy pożytek możemy otrzymać tylko od Boga, od Tego, który mówi: " Jam twoim zbawieniem"⁽⁶⁾.

Też innych korzyści wyniesiemy, jeżeli Imię Boga zajaśnieje w naszym życiu. Zbyt obszerny i długi byłby ich wykaz gdybyśmy tylko chcieli je wymienić. Na polu myśli korzyścią jest to, że Bóg jest światłem, natomiast w dziedzinie działania - że Bóg jest prawdziwym Dobrem, że Bóg jest Miłością. Jak więc może istnieć etyka bez Boga? Jak może istnieć chrześcijaństwo zupełnie bezbożne, horyzontalne (według nowoczesnego wyrażenia), to znaczy chrześcijaństwo bez Boga a nawet bez Chrystusa-Boga, chrześcijaństwo skierowane tylko do ludzi? Jakże ono się utrzyma bez pionowego strumienia miłości Bożej, miłości schodzącej z góry i wznoszącej się do Boga? Jakże to chrześcijaństwo nie wyczerpie się, nie zatraci swych istotnych wartości nie mając oparcia w tym potężnym Imieniu Bożym, które w sposób autentyczny pozwala nazywać innych ludzi braćmi, czyli synami tego samego Ojca?

Nie zaliczajmy Imienia Bożego do pojęć, które dla człowieka wolnego i pana samego siebie są puste i przestarzałe. Im bardziej uwalniamy się od pustych myśli, od przezwyciężonych mitów, tym bardziej odczuwamy siłę, pełnię i dobroć tego błogosławionego Imienia oraz czcimy tę niewymowną rzeczywistość w wierze i miłości.