Inteligae servandae

Biskupi Rzymscy i złączone z nimi kolegium Biskupów w ciągu wieków i zmiennych dziejów ludzkich tak strzegli powierzonego sobie z woli Bożej depozytu całej, mającej być zachowaną religii objawionej, że przechowali go nienaruszonym aż do naszych czasów, nie bez wyraźnej pomocy niebieskiej, a mianowicie dzięki działającemu za ich pośrednictwem Duchowi Świętemu, który jest jakby duszą Mistycznego Ciała Chrystusa.

Kościół bowiem, chociaż przez Boga został ustanowiony i zajmuje się sprawami Bożymi, składa się jednak z ludzi i działa wśród ludzi: stąd też dla wypełnienia swoich zadań, stosownie do okoliczności czasów i kultury ludzkiej, posługiwał się różnymi pomocami, mianowicie wtedy, gdy podejmował się rozwiązania licznych i poważnych spraw, którym by nie mogli zaradzić osobiście Papieże i Biskupi z powodu różnorodnych zajęć i trosk. I tak w naturalny sposób powstały różnorodne instytucje administracyjne czyli kurialne. Miały one za zadanie: usprawnić administrację Kościoła, czuwać nad zachowaniem wydanych praw, popierać inicjatywy, zmierzające do osiągnięcia celu właściwego Kościołowi, rozwiązywać wyłaniające się kwestie sporne.

Nie ma zatem w tym nic dziwnego, że wraz ze zmianą okoliczności czasu wprowadzano pewne zmiany w tego rodzaju instytucjach. I rzeczywiście w przeszłości, niejeden raz, Biskupi Rzymscy, Nasi Poprzednicy zatroszczyli się o to, by w urządzeniu Kurii Rzymskiej przeprowadzić odpowiednie reformy. W tej materii godne są wzmianki przede wszystkim Konstytucje: "Immensa Ćterni Dei" Sykstusa V i "Sapienti Consilio" św. Piusa X, których przepisy przejął prawie w całości Kodeks Prawa Kanonicznego.

Jednakże już po wydaniu tych Konstytucji, a nawet po promulgacji samego Kodeksu, zaszła wielka zmiana warunków i czasów, jak to pokreśliliśmy w przemówieniu do Ojców Kardynałów i urzędników Kurii Rzymskiej, w dniu 21 września 1963 r.⁽¹⁾.

Biorąc to wszystko pod uwagę i uwzględniając prośby Naszych Czcigodnych Braci Kardynałów i Biskupów, postanowiliśmy przeprowadzić reformę Kurii Rzymskiej. Nie ulega wątpliwości, że należy ją rozpocząć od Kongregacji św. Oficjum, ponieważ jej zostały powierzone najważniejsze ze spraw Kurii Rzymskiej, do których słusznie zalicza się naukę wiary i moralności oraz sprawy z tą nauką ściśle związane.

Dnia 21 lipca 1542 r., Poprzednik nasz, śp. Paweł III, Konstytucją Apostolską "Licet ab initio", powołał do życia św. Kongregację Rzymskiej i Powszechnej Inkwizycji, której jako właściwy cel określił zwalczanie herezji i tym samym karanie przestępstw przeciwko wierze, ogłaszanie książek zakazanych, ustanawianie Inkwizytorów w całym Kościele. Do tego dochodziła często władza dotycząca innych spraw, czy to z racji szczególnych trudności, czy też z racji ich szczególnego znaczenia.

W roku zaś 1908, gdy na skutek zmiany warunków nie odpowiadała nazwa: Rzymska i Powszechna Inkwizycja, św. Pius X Konstytucją "Sapienti consilio" zmienił jej nazwę na: Kongregacja św. Oficjum.

Ponieważ jednak miłość odrzuca "daleko bojaźń"⁽²⁾, obecnie lepiej zaradzi się sprawie obrony wiary przez urząd mający na celu rozwój nauki. On to karcąc błędy i nawołując błądzących łagodnie do poprawy, udzieli zwiastunom Ewangelii nowych sił. Ponadto rozwój kultury, którego wagi w dziedzinie religijnej nie można lekceważyć, sprawia, że wierni idą za przewodem Kościoła doskonalej i z większą miłością, jeżeli widzą uzasadnienie definicji i przepisów: oczywiście na ile na to zezwala treść wiary i natura moralności.

Aby więc ta św. Kongregacja lepiej wypełniała w przyszłości swoje zadanie, dotyczące rozwoju zdrowej nauki i działalności Kościoła w odniesieniu do najważniejszych obowiązków apostolstwa - Najwyższą Naszą Władzą Apostolską określamy następujące zasady zmieniające jej nazwę i organizację.

1. Urząd, który nazywał się dotychczas Kongregacją Świętego Oficjum, na przyszłość będzie się nazywał: Kongregacja Doktryny Wiary, a do jego kompetencji należy obrona wiary i obyczajów w całym świecie katolickim.

2. Jej przewodniczącym jest Papież, a kieruje nią Kardynał Sekretarz, przy pomocy Asesora, Substytuta i Promotora Sprawiedliwości.

3. Należą do niej wszystkie sprawy, które dotyczą nauki wiary i obyczajów, albo z samą wiarą są związane.

4. Bada nowe doktryny i nowe opinie, w jakikolwiek sposób opublikowane oraz organizuje badania w tej materii i propaguje zjazdy uczonych. Potępia te opinie, o których wiadomo, że są przeciwne podstawowym zasadom wiary, wysłuchawszy jednak zdania Biskupów miejscowych, jeżeli są w jakikolwiek sposób tym zainteresowani.

5. Pilnie bada przedstawione sobie książki i w razie potrzeby potępia je, wysłuchawszy jednak zdania autora, dając mu możność obrony, nawet na piśmie - powiadamiając zawsze Ordynariusza, jak to już było przewidziane w Konstytucji "Sollicita ac provida" Naszego Poprzednika, śp. Benedykta XIV.

6. Do niej należy również rozpatrywanie od strony prawnej i faktycznej spraw dotyczących przywileju wiary.

7. Przysługuje jej prawo sądzenia wykroczeń przeciwko wierze według norm zwyczajnego procesu.

8. Prowadzi sprawy mające na uwadze obronę godności Sakramentu Pokuty, postępując według własnych norm poprawionych i zatwierdzonych. O sprawach tych będą powiadamiani Ordynariusze miejsca; należy też dać możność obrony samemu oskarżonemu lub wyboru obrońcy spośród tych, którzy mają zatwierdzenie Kongregacji.

9. W sprawach biblijnych pozostaje w kontakcie z Papieską Komisją Biblijną.

10. Tejże Kongregacji pomaga zespół Konsultorów, wybieranych przez Papieża spośród osób z całego świata, odznaczających się wiedzą, roztropnością i doświadczeniem.

Do Konsultorów mogą być dodani - gdy wymaga tego rozpatrywana sprawa - rzeczoznawcy, wybrani przede wszystkim spośród wykładowców Uniwersytetów.

11. Kongregacja, w zależności od rodzaju rozpatrywanych spraw, postępuje w podwójny sposób: administracyjny lub sądowy.

12. Przepisy dotyczące wewnętrznej procedury Kongregacji zostaną ogłoszone w osobnej Instrukcji.

Wszystko zaś, co w tym Piśmie wydanym przez Nas z własnej woli zostało ustanowione - zatwierdzamy i utrzymujemy w mocy, bez względu na wszystko, co byłoby temu przeciwne.

Dan w Rzymie, u św. Piotra, dnia 7 grudnia 1965 roku, trzeciego Naszego Pontyfikatu.

PAULUS PP. VI