Dekret dotyczący IV wydania "Enchiridion indulgentiarum"

W bulli «Incarnationis mysterium» ogłaszającej Wielki Jubileusz Ojciec Święty przypomniał i potwierdził niezmienną naukę Kościoła o odpustach, podkreślając, że ten wielki dar miłosierdzia Bożego i Kościoła stanowi strukturalny element Jubileuszu.

W związku z tym Penitencjaria Apostolska opracowała i opublikowała na progu obchodów jubileuszowych czwarte wydanie «Enchiridion indulgentiarum». Było to konieczne również dlatego, że poprzednie, łacińskie wydanie tego kompendium odpustów zostało wyczerpane.

17 września 1999 r. w Biurze Prasowym Stolicy Apostolskiej odbyła się konferencja, podczas której Penitencjariusz Większy kard. William Wakefield Baum wraz z kilkoma współpracownikami dokonał prezentacji nowego «Enchiridion indulgentiarum», omawiając wprowadzone w nim innowacje.

Poniżej publikujemy dekret Penitencjarii Apostolskiej towarzyszący tej nowej publikacji oraz tekst referatu poświęconego problematyce odpustów, wygłoszonego podczas konferencji prasowej przez ks. prał. Dario Rezzę, kanonika watykańskiego.

Nieskończonej wartości zasługi Jezusa, Boskiego Odkupiciela rodzaju ludzkiego, oraz przeobficie płynące z nich zasługi Najświętszej Maryi Panny i wszystkich świętych, tworzące niewyczerpany skarbiec Kościoła Chrystusowego, zostały powierzone Kościołowi, aby korzystał z nich przy odpuszczaniu grzechów oraz ich skutków, mocą władzy związywania i rozwiązywania, której sam jego Założyciel udzielił Piotrowi i pozostałym apostołom, a poprzez nich ich następcom, papieżom i biskupom. Odpuszczenie grzechów dokonuje się przede wszystkim w sakramencie pojednania, który w przypadku grzechów śmiertelnych jest konieczny.

Trzeba jednak pamiętać, że nawet jeżeli została odpuszczona zasługująca na śmierć wina, z czym wiąże się nierozłącznie darowanie słusznej kary wiecznej, a także jeśli został zgładzony grzech lekki, zwany powszednim, to dostępujący przebaczenia grzesznik może nadal potrzebować oczyszczenia, gdyż może zasługiwać jeszcze na karę doczesną, którą powinien odbyć podczas życia ziemskiego albo w życiu przyszłym w czyśćcu. Właśnie z owego przedziwnego skarbca Kościoła (wspomnianego na początku), pochodzi odpust, który zastępuje i tym samym znosi karę doczesną.

Nauka wiary o odpustach oraz godne pochwały korzystanie z nich, potwierdzają i w celu osiągnięcia świętości w sposób szczególnie skuteczny nawiązują do tajemnic Mistycznego Ciała Chrystusa i świętych obcowania, które są dla nas źródłem wielkiej pociechy. Papież Jan Paweł II szeroko omówił te prawdy w bulli ogłaszającej Wielki Jubileusz, rozpoczynającej się od słów Incarnationis mysterium.

Nawiązując do tej wypowiedzi Magisterium, Penitencjaria Apostolska korzysta z nadarzającej się sposobności, jaką jest bliskie już rozpoczęcie Wielkiego Jubileuszu oraz rozpowszechnienie wspomnianej bulli w całym świecie katolickim, ażeby opublikować już po raz czwarty Enchiridion indulgentiarum w formie zgodnej z wydaniem typicznym z 29 czerwca 1968 r., które uwzględnia zmiany dyscyplinarne określone w konstytucji apostolskiej Indulgentiarum doctrina.

Wraz z obecnym nowym wydaniem w żadnej mierze nie ulegają zmianom zasady regulujące dyscyplinę odpustów, natomiast niektóre normy szczegółowe zostają ujęte w nowej formie w świetle niedawno ogłoszonych dokumentów Stolicy Apostolskiej.

Ponadto lista odpustów została uporządkowana według określonego kryterium w taki sposób, że chociaż ich liczba się nie zmieniła, wykaz stał się krótszy. Zasada, którą kierowano się w przyznawaniu odpustów, została w taki sposób ustalona, ażeby przyczynić się do ożywienia pobożnych uczuć miłości nadprzyrodzonej zarówno wśród poszczególnych wiernych, jak i we wspólnocie Kościoła.

Dotyczy to zwłaszcza czwartego nadania ogólnego, które umożliwia uzyskanie odpustu przez publiczne świadectwo wiary, złożone w określonych warunkach życia codziennego. Inne ważniejsze nowe nadania odpustów wiążą się z umocnieniem chrześcijańskich fundamentów rodziny przez jej konsekrację; z udziałem we wspólnotowej modlitwie błagalnej Kościoła powszechnego (przez aktywne przeżywanie dni poświęconych na całym świecie jakiemuś zbożnemu celowi lub Tygodnia Modlitw o Jedność Chrześcijan); z kultem Jezusa realnie obecnego w Najświętszym Sakramencie (procesje eucharystyczne).

Rozszerzono nadto niektóre poprzednie nadania odpustów, na przykład związane z odmawianiem różańca lub hymnu Akatyst, z obchodami jubileuszu święceń kapłańskich, czytaniem Pisma Świętego, nawiedzeniem miejsc świętych.

W obecnym wydaniu Enchiridionu częstsze są odniesienia do uprawnień różnych gremiów biskupich (w Kościołach Wschodnich regulowanych przez stosowne normy prawa, a w obrządku łacińskim przez kan. 447 KPK), dotyczących ustalania wykazów modlitw najbardziej rozpowszechnionych na podlegających im terytoriach. Do Enchiridionu włączono także znacznie więcej modlitw, zwłaszcza pochodzących z tradycji wschodniej.

Niniejszym Dekretem uznaje się załączony tekst za autentyczny i mocą autorytetu Ojca Świętego nakazuje się jego publikację, zgodnie z poleceniem wydanym podczas audiencji, udzielonej przełożonym Penitencjarii Apostolskiej 5 lipca 1999 r.

Penitencjaria Apostolska stosownie do zamysłu Ojca Świętego wyraża pragnienie, ażeby wierni, idąc za nauczaniem i pasterskim przewodnictwem biskupów, w postawie głębokiej pobożności korzystali ze świętych odpustów, ku chwale Trójcy Przenajświętszej i dla ożywienia własnej religijności.

Bez względu na jakiekolwiek przeciwne zarządzenia.

Rzym, z Penitencjarii Apostolskiej, 16 lipca 1999 r., we wspomnienie Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel.

Kard. William Wakefield Baum
Penitencjariusz Większy

Bp Luigi De Magistris (tyt. Nova)
Regens

opr. mg/mg