Trzeba nadal służyć dobru ludzkości

W dniach 6-8 września 2000 r. odbyło się w Nowym Jorku milenijne spotkanie na szczycie przedstawicieli ponad 150 państw, zorganizowane z inicjatywy sekretarza generalnego ONZ Kofi Annana, które miało nakreślić kierunki dalszego rozwoju i działalności Narodów Zjednoczonych w nowym tysiącleciu. Obradom plenarnym towarzyszyły dyskusje w mniejszych zespołach, w których omawiano raport opracowany przez sekretarza generalnego. Na zakończenie obrad uczestnicy przyjęli rezolucję dotyczącą przyszłości ONZ.

8 września na forum zgromadzenia wystąpił przedstawiciel Stolicy Apostolskiej, Sekretarz Stanu kard. Angelo Sodano. Poniżej zamieszczamy tekst jego przemówienia, wygłoszonego w języku francuskim.

Panie Przewodniczący!

Mam zaszczyt przekazać na forum tego zgromadzenia serdeczne słowa pozdrowienia i poparcia Papieża Jana Pawła II, skierowane do wysokich przedstawicieli krajów całego świata, którzy zgromadzili się w Nowym Jorku, aby potwierdzić swoje zaufanie do Organizacji Narodów Zjednoczonych. Stolica Apostolska żywi głęboką nadzieję, że u zarania trzeciego tysiąclecia ONZ będzie nadal służyć dobru ludzkości, przyczyniając się do budowania nowej cywilizacji, zwanej «cywilizacją miłości».

1. Pierwszym zadaniem Narodów Zjednoczonych jest utrzymanie i umacnianie pokoju w świecie. Był to zasadniczy cel założycieli Organizacji, który pozostaje w mocy do dzisiaj. Nadal zbyt często wojna przynosi narodom żałobę i cierpienie. Wobec odnawiania się konfliktów, zwłaszcza wojen domowych i etnicznych, ONZ ma obowiązek interweniować — w sposób przewidziany w Karcie — aby przywrócić pokój.

W imieniu Papieża wyrażam uznanie dla wszystkiego, co ONZ uczyniła już w tej dziedzinie, i składam hołd pamięci żołnierzy i osób cywilnych, którzy ponieśli śmierć w czasie operacji służących zachowaniu pokoju.

Pokój zawsze wymaga ochrony, należy zatem czuwać, aby zawczasu gasić zarzewia wojny i nie dopuszczać do ich wybuchu. Dlatego też Organizacja powinna rozwijać swoje kompetencje w zakresie dyplomacji prewencyjnej. Ze swej strony Stolica Apostolska będzie zawsze popierać działania na rzecz pokoju, m.in. te, które mają umocnić poszanowanie prawa międzynarodowego i ograniczyć zbrojenia.

2. Drugim zadaniem ONZ jest wspomaganie rozwoju. Znaczna część ludności świata do dziś żyje w warunkach nędzy, które uwłaczają ludzkiej godności. Jest to tym bardziej nie do przyjęcia, że w tym samym czasie wytwarza się coraz więcej bogactw, a kontrast między bogatymi i ubogimi wzrasta nieustannie, nawet w łonie poszczególnych narodów.

Co więcej, z ubóstwem wiążą się często inne plagi, takie jak wojna, niszczenie środowiska naturalnego, klęski żywiołowe, epidemie. Trzeba tu podkreślić, że większość tych nieszczęść dotyka przede wszystkim Afrykę, i zaapelować o poświęcenie jej szczególnej uwagi oraz o podjęcie działań na miarę jej potrzeb.

Sytuacja wymaga zatem mobilizacji moralnej i finansowej, która pozwoli realizować konkretne cele prowadzące do radykalnej redukcji ubóstwa, m.in. poprzez bardziej zdecydowane działanie na rzecz likwidacji zadłużenia krajów ubogich, dalsze wspomaganie rozwoju i szerokie otwarcie rynków. Należy też podjąć działania, aby w parze z rozwojem gospodarczym szedł postęp społeczny. Rozwój to pojęcie globalne, a jego celem jest służenie dobru i godności człowieka pojmowanego jako całość. Środki, które temu służą, można określić jednym słowem: solidarność.

Mówiąc o tym pragnę przypomnieć, panie przewodniczący, że zobowiązania podpisane podczas międzynarodowych konferencji i spotkań poświęconych tym sprawom winny być respektowane. Budzi rozczarowanie fakt, że w tak podstawowych dziedzinach, jak redukcja zadłużenia oraz wspomaganie rozwoju, poczyniono tylko niewielkie postępy.

3. Trzecim zadaniem Narodów Zjednoczonych jest umacnianie praw człowieka. Opracowano liczne dokumenty w celu określenia tych praw oraz stworzenia stosownych mechanizmów, które zagwarantują ich poszanowanie. Te wysiłki należy kontynuować, ponieważ walka o prawa człowieka nigdy się nie kończy: jako przykład pragnę przytoczyć najważniejsze z praw, mianowicie prawo do życia, które bardzo często jest zagrożone.

Papież Jan Paweł II już dziś wyraża poparcie dla światowej konferencji przeciw rasizmowi, dyskryminacji rasowej, ksenofobii i nietolerancji, która ma się odbyć w przyszłym roku w Afryce Południowej; zachęca też do podejmowania działań mających zapobiegać szerzeniu się rasizmu i nietolerancji.

Podejmując takie konkretne inicjatywy na rzecz praw człowieka, należy je zarazem umacniać poprzez zapewnienie im solidnej bazy etycznej, inaczej bowiem będą one kruche i pozbawione fundamentu. W tym kontekście trzeba przypominać, że prawa człowieka nie zostały przez nikogo stworzone ani przyznane, ale są wszczepione w samą ludzką naturę. Stolica Apostolska uważa, że prawo naturalne, wpisane przez Boga w serce każdego człowieka, jest wspólnym mianownikiem dla wszystkich ludzi i narodów. Jest uniwersalnym językiem, który wszyscy mogą poznać, aby się nim porozumiewać.

4. Czwartym zadaniem ONZ jest gwarantowanie równości wszystkich członków. Potrzebne będą pewne reformy zmierzające w tym kierunku, które pozwolą dostosować struktury Organizacji do obecnych realiów i zwiększyć prawomocność jej działań. ONZ musi być bowiem w pełni reprezentacją społeczności międzynarodowej, nie powinna zatem stwarzać wrażenia, że jest zdominowana przez niektórych członków.

Należy okazywać szacunek każdemu członkowi i uważnie słuchać jego opinii w sytuacjach, gdy podejmowane są wspólne decyzje, ale zwłaszcza wówczas, gdy formułuje się zasady działania dotykające podstawowych wartości moralnych i kulturowych. W tej dziedzinie niedopuszczalne jest narzucanie wszystkim — w imię subiektywnie pojmowanego postępu — stylów życia pewnych mniejszości. «Narody Zjednoczone», o których mówi preambuła Karty ONZ, mają prawo do poszanowania swojej godności i tradycji.

W tej perspektywie pozwolę sobie przypomnieć stanowisko Stolicy Apostolskiej w sprawie sankcji nakładanych przez Organizację w celu zmuszenia jakiegoś państwa do wypełnienia swoich zobowiązań międzynarodowych. Należy stosować jasne procedury badania i rewizji każdego konkretnego przypadku, a także określania właściwych metod postępowania, aby skutki podjętych działań nie ciążyły przede wszystkim na niewinnej ludności.

Panie przewodniczący!

Chrześcijanie, wspominający w tym roku narodziny Jezusa w Betlejem, solidaryzują się z działaniami podejmowanymi przez społeczność międzynarodową, które mają w przyszłości uwolnić świat od przemocy, niesprawiedliwości i egoizmu. W tym dziele Kościół katolicki pragnie uczestniczyć przede wszystkim przez głoszenie Ewangelii Chrystusa, ponieważ bez postępu duchowego postęp materialny narodów pozostanie jałowy i złudny. Takim przekonaniem kierował się Kościół w całych swoich dziejach, zamierza też pozostać mu wierny w trzecim tysiącleciu.

Panie przewodniczący, dziękuję.

opr. mg/mg