Krzyż Baryczków – duchowe centrum Warszawy. W niedzielę główne obchody jubileuszu 500-lecia jego obecności

Główne obchody jubileuszu 500-lecia obecności Krzyża Baryczków odbędą się w święto Podwyższenia Krzyża Świętego, w niedzielę 14 września, w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela w Warszawie, gdzie o godz. 11:00 uroczystej Mszy Świętej będzie przewodniczył abp Stanisław Gądecki, arcybiskup senior archidiecezji poznańskiej. Eucharystię poprzedzi o godz. 10:45 prezentacja obrazu „Krzyż Baryczkowski” wykonanego przez znanego artystę Ignacego Czwartosa. Po Mszy Świętej o godz. 12:00 odbędzie się konferencja prof. Waldemara Chrostowskiego o Krzyżu Baryczkowskim.

W specjalnym zaproszeniu do wiernych biskupi obu warszawskich diecezji podkreślają, że Krzyż Baryczków jest „duchowym centrum na mapie Warszawy”.

„Gdyby ktoś poszukiwał w naszej stolicy, pośród wielu sanktuariów i relikwii świętych, jednego miejsca szczególnie świętego, w którym najbardziej skupiałaby się modlitwa wieków, w którym ogniskowałaby się historia i wiara tego miasta i jego mieszkańców, ten odnajdzie je u stóp Cudownego Pana Jezusa w świętojańskiej katedrze” – podkreślają biskup Romuald Kamiński i arcybiskup Adrian Galbas w zaproszeniu na główne obchody jubileuszu 500. rocznicy obecności Krzyża Baryczków.

Uroczystości są częścią całorocznych obchodów jubileuszowych, organizowanych przez Archidiecezję Warszawską i Diecezję Warszawsko-Praską. „Zapraszamy Was wszystkich, drodzy Bracia i Siostry, z obu stron Wisły, w niedzielę do świętojańskiej katedry. Poczujmy się wszyscy otoczeni miłującym Spojrzeniem. Włączmy się w wielką modlitwę pokoleń, która u stóp Baryczkowskiego Krzyża odnajduje najgłębszy sens istnienia świata i istnienia każdego z nas – Jezusa Chrystusa” – zapraszają biskupi obu warszawskich diecezji.

W ramach obchodów jubileuszowych każdego 14 dnia miesiąca, od kwietnia do grudnia, w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela Chrzciciela odmawiana jest specjalna nowenna oraz odbywają się katechezy poświęcone Krzyżowi Baryczków.

Duchowe serce Warszawy

Gotycki krucyfiks sprowadził w 1525 roku z Norymbergi bogaty kupiec i rajca warszawski Jerzy Baryczka. Stąd też nazwa „baryczkowski”. Krzyż został wykonany pod koniec XV lub na początku XVI wieku w Norymberdze. „Nie ma w Warszawie starszego obiektu kulturowego i artystycznego, otoczonego nieprzerwanym kultem. Także można powiedzieć, że tu jest serce Warszawy” – mówi bp Janocha.

Krzyż baryczkowski umieszczony w bazylice archikatedralnej św. Jana Chrzciciela jest nierozerwalnie związany z historią Warszawy, przetrwał lata zaborów, wojen i klęsk. W czasie II wojny światowej katedra leżała w gruzach, ale krzyż ocalał.

Często przytaczanym dowodem szczególnego kultu tego krzyża są wydarzenia z Powstania Warszawskiego. W czasie walk o Stare Miasto 16 sierpnia 1944 r. został on wyniesiony z płonącej archikatedry przez ks. Wacława Karłowicza z pomocą dwóch sanitariuszek harcerskiego batalionu Armii Krajowej “Wigry”: Barbary Gancarczyk-Piotrowskiej ps. Pająk i Teresy Potulickiej-Łatyńskiej ps. Michalska.

Uratowany krucyfiks ostatecznie trafił do szpitala powstańczego w podziemiach kościoła św. Jacka na Nowym Mieście. Tam miała się zdarzyć wzruszająca historia: kapelan szpitala, który w ciemnościach udzielał sakramentu namaszczenia umierającym Powstańcom, udzielił go również Jezusowi z Krzyża Baryczków.

Po wojnie jego powrót do Kaplicy Baryczkowskiej w Niedzielę Palmową 1948 roku był wielką manifestacją wiary mieszkańców Warszawy.

Przed tym krzyżem modlili się w ważnych dla narodu chwilach królowie i prezydenci oraz dwóch papieży – Jan Paweł II i Benedykt XVI. „Nie ma w Warszawie tak omodlonego krzyża jak ten” – mówi bp Janocha.

Krucyfiks baryczkowski jest nazywany „cudownym”. Zdaniem bp. Janochy krzyż jest „po trzykroć Cudowny”. „Jako dzieło sztuki jest cudem artystycznym. Jego istnienie w mieście skazanym na nieistnienie jest cudem historycznym. Jego nieprzerwany przez pięć stuleci kult, który można opisać, oraz indywidualne doświadczenia Spotkania, których nie można opisać – są cudem teologicznym. Te trzy cuda – artystyczny, historyczny i teologiczny - w przedziwny sposób splatają się ze sobą w historii ludzi i pokoleń Warszawy i Mazowsza, jak natura, kultura i łaska” – wyjaśnia bp Janocha w eseju poświęconym krzyżowi.

Źródło: KAI