Prymas o nadużyciach w Kościele: wyświetlamy prawdę i otaczamy ofiary najwyższą troską

W pierwszy piątek Wielkiego Postu, 28 lutego 2020 r. Kościół w Polsce będzie przeżywać Dzień modlitwy i pokuty za grzech wykorzystania seksualnego małoletnich. Ta zapowiedź była też okazją do przedstawienia działań podejmowanych w celu pomocy osobom skrzywdzonym w Kościele. W konferencji wziął udział abp Wojciech Polak, Prymas Polski i Delegat KEP ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży, ks. Piotr Studnicki, kierownik Biura Delegata KEP ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży, pani Barbara Smolińska, psychoterapeuta i superwizor PTP, szefowa Pracowni Dialogu, współinicjatorka inicjatywy „Zranieni w Kościele” oraz o.Tomasz Grabowski OP, prezes Wydawnictwa „W drodze.”

Wyświetlić prawdę

Skala zjawiska wykorzystywania seksualnego i nadużyć seksualnych w polskim Kościele jest rozeznawana. Wobec ogromnego bólu i traumy ofiary przez długie lata nie podejmują się zgłoszenia faktu wykorzystania. Barbara Smolińska, psychoterapeuta i współzałożycielka inicjatywy „Zranieni w Kościele” zaznaczyła, że osoby skrzywdzone najczęściej zgłaszają się po pomoc po kilkudziesięciu latach, bo wypierają przeszłość i mają problemy z mówieniem o tym, co przeżyły. Dlatego, uważa Smolińska, proces wyjawiania prawdy o przemocy seksualnej zaczyna się od wysłuchania i dania wiary.

Abp Polak dodał, że właśnie dlatego powstała inicjatywa „Zranieni w Kościele”. Osoby, które doświadczyły przemocy seksualnej w Kościele mogą tam otrzymać specjalistyczną pomoc prawną, psychologiczną i duszpasterską. To także telefon zaufania i profesjonalne, katolickie środowisko wsparcia dla osób dotkniętych przemocą seksualną oraz innymi formami przemocy w Kościele. Kontakt telefoniczny przeznaczony jest dla osób, które doświadczyły wykorzystywania seksualnego oraz ich najbliższych. W każdy wtorek między 19:00 a 22:00 pod numerem telefonu 800 280 900 dyżurują psychoterapeutki i wspierający ich asystenci. Niezależną inicjatywę tworzą świeccy katolicy zatroskani o bliźnich skrzywdzonych przez przedstawicieli Kościoła.

Ksiądz Prymas przypomniał, że w październiku ubiegłego roku Episkopat Polski znowelizował wytyczne dotyczące dochodzenia kanonicznego w przypadku oskarżeń duchownych o wykorzystywanie nieletnich. Przewidziano możliwość udostępniana akt takiego postępowania władzom cywilnym.

Funkcjonuje Biuro Delegata KEP ds. Ochrony Dzieci i Młodzieży, które zajmuje się wspieraniem działań mających na celu integralną pomoc osobom pokrzywdzonym, planowaniem, wdrażaniem oraz monitorowaniem zasad prewencji na poziomie diecezjalnym i ogólnopolskim i skali wykorzystywania seksualnego małoletnich w Kościele i społeczeństwie. Biuro współpracuje także z delegatami i biurami ds. ochrony dzieci i młodzieży działającymi przy konferencjach episkopatów na świecie oraz z instytucjami i inicjatywami pozakościelnymi w celu budowania środowisk bezpiecznych dla dzieci i młodzieży w Kościele i społeczeństwie.

Pomóc ofiarom

Świadectwa osób skrzywdzonych dowodzą, zdaniem Barbary Smolińskiej, że do pełnego uzdrowienia potrzebne jest umiejętne łączenie wsparcia duchowego i profesjonalnej psychoterapii. – Pomoc duchowa i pomoc psychologiczna to dwie ścieżki wsparcia – stwierdziła podczas konferencji. To wymaga zaangażowania specjalistów i jest kosztowne. – Aby wesprzeć procesy uzdrawiania z traumy wykorzystania seksualnego, z początkiem roku zainicjowano działalność Fundacji Świętego Józefa – powiedział abp Polak. I dodał, że Fundacja została powołana przez Konferencję Episkopatu Polski jako dzieło pomocy i wsparcia dla osób wykorzystanych seksualnie w dzieciństwie lub młodości we wspólnocie Kościoła.

Biskupi w diecezjach mianowali koordynatorów – w większości duszpasterzy osób pokrzywdzonych – celem rzetelnej diagnozy i szybkiego dotarcia do potrzebujących w każdej diecezji oraz sfinansowali kapitał założycielski Fundacji w kwocie 2,5 mln zł.

Celem Fundacji nie jest spełnienie roszczeń finansowych niektórych skrzywdzonych, ale pomoc ofiarom w powrocie do pełniejszego życia.

O książce „Łzy niewinności”, która jest także próbą pomocy ofiarom, ale i wezwaniem sprawców do wyjawienia prawdy mówił o. Grabowski z Wydawnictwa „W drodze”. Książka pokazuje, jak pomagać duchowo osobom zranionym w odnalezieniu relacji z Bogiem i zawiera konkretne podpowiedzi na temat tego, gdzie szukać pomocy. O. Tomasz Grabowski podkreślał, że pomoc osobom skrzywdzonym to uleczenie rany, ale i uzdrowienie duchowe, nawiązanie na nowo relacji z Bogiem, który jest miłością. Dodał też: – To nie jest książka przeciw Kościołowi, tu nie chodzi o szok, ale dawanie realnej pomocy i wskazywanie jak pomóc zranionym odnaleźć się w życiu.

Zbudować system prewencji i ochrony dzieci

System prewencji i ochrony budowany jest w oparciu o diecezje i prowincje zakonne.

W każdej diecezji i prowincji zakonnej jest wyznaczony delegat ds. ochrony dzieci i młodzieży. To osoba odpowiedzialna za przyjmowanie zgłoszeń o wykorzystaniu seksualnym małoletnich przez osobę duchowną i za wskazanie pomocy psychologicznej, prawnej i duszpasterskiej. Chodzi o to, by zgodnie z motu proprio papieża Franciszka „Vos estis lux mundi”, system składania zawiadomień o domniemanych przestępstwach seksualnych wobec małoletnich był możliwie przystępny – wyjaśniał Prymas Polski.

Wyraził także podziękowanie dla pracowników Centrum Ochrony Dziecka, które prowadzi działalność szkoleniową i wychowawczą w zakresie problematyki wykorzystywania seksualnego małoletnich. Centrum oferuje studia podyplomowe z zakresu profilaktyki przemocy seksualnej wobec dzieci i młodzieży oraz szkolenia i warsztaty, w których udział wzięło już ponad 1000 księży, zakonników, zakonnic, katechetów, wychowawców i animatorów.

Na zakończenie konferencji przypomniano, że w pierwszy piątek Wielkiego Postu – 28 lutego 2020 r. będziemy przeżywać Dzień modlitwy i pokuty za grzech wykorzystania seksualnego małoletnich. Ta inicjatywa Konferencji Episkopatu Polski jest odpowiedzią na apel Ojca Świętego: „Dziś jako lud Boży jesteśmy wezwani, by wziąć na siebie odpowiedzialność za ból naszych braci, zranionych na ciele i na duszy”.

Z inicjatywy delegata KEP ds. ochrony dzieci i młodzieży abp. Wojciecha Polaka zostały opracowane materiały duszpasterskie „Modlitwa zranionego Kościoła”. Stanowią one pomoc w przeżyciu I piątku Wielkiego Postu we wszystkich wspólnotach parafialnych w Polsce, będą także przydatne w innych sytuacjach, które wymagają podjęcia wspólnej pokuty oraz modlitwy wynagradzającej.

Dariusz Stępień, opoka.org.pl