Kodeks Etyki Lekarskiej bez ochrony poczętego dziecka? Ordo Iuris przestrzega przed zmianami

Pod koniec stycznia Naczelna Rada Lekarska przedstawiła do konsultacji publicznych projekt nowelizacji Kodeksu Etyki Lekarskiej (KEL). W pisemnych uwagach przekazanych członkom KEL Instytut Ordo Iuris przedstawił swoje wątpliwości i sugestie co do przepisów dotyczących kwestii bioetycznych.

W pierwszej kolejności Ordo Iuris zaprezentował zastrzeżenia do proponowanego wykreślenia zdania przypominającego, że „obowiązkiem lekarza są starania o zachowanie zdrowia i życia dziecka również przed jego urodzeniem” (obecny art. 39 KEL).

„Prawnicy Instytutu podkreślili, że jakkolwiek nie ulega wątpliwości, iż zobowiązanie lekarzy do troski o podstawowe dobra dziecka poczętego – życie i zdrowie wynika z przepisów powszechnie obowiązującego prawa krajowego i międzynarodowego, wspomniany zapis KEL stanowi w pracy lekarzy cenną wskazówkę interpretacyjną, a jego usunięcie nie znajduje żadnego merytorycznego uzasadnienia” – czytamy w oświadczeniu Ordo Iuris.

Podobnie zastrzeżenia Instytutu wzbudziło usunięcie z obowiązującego art. 45 KEL ustępu 2 mówiącego o tym, że „lekarzowi nie wolno przeprowadzać eksperymentów badawczych z udziałem człowieka w stadium embrionalnym”. Poddając krytyce proponowaną zmianę, wskazano, że zgodnie z polską Konstytucją nikt nie może być poddany eksperymentom naukowym bez dobrowolnie wyrażonej zgody (art. 39). Co więcej, w swoich orzeczeniach Trybunał Konstytucyjny uznał, że pominięcie w eksperymencie zgody osoby, na której eksperyment jest dokonywany stanowi „pogwałcenie godności człowieka sprowadzonego w takim przypadku do roli obiektu doświadczalnego”. Instytut wskazał, że za nieetyczne należy zatem uznać uczestnictwo lekarzy w tego rodzaju działaniu. Podobnie, w ocenie Ordo Iuris, działaniem sprzecznym z zasadami etyki byłby udział lekarzy w czynnościach mających na celu wywoływanie dziedzicznych zmian genetycznych u człowieka, co zostało dopuszczone w nowelizacji KEL.

W uwagach do projektu nowego Kodeksu Etyki Lekarskiej Ordo Iuris odniósł się również do podjętych w nim kwestii ideologicznych. Zwrócono m.in. uwagę, że obowiązujący art. 3 KEL w sposób wystarczający wyraża powinność lekarza traktowania pacjentów z szacunkiem bez względu na jakiekolwiek uwarunkowania, a wymienienie w nim dodatkowo „orientacji seksualnej” nie zmienia faktu, że lekarz nie może ignorować w swojej pracy przesłanek obiektywnych, wynikających z biologicznych cech człowieka i kierować się subiektywnymi przekonaniami jednostki. W tym zakresie wskazano również na zastrzeżenia natury prawnej związane z proponowanym przepisem art. 16, który w praktyce umożliwiałby zatajenie informacji medycznej dotyczącej pacjenta małoletniego przed jego rodzicami.

„Prace nad nowym Kodeksem Etyki Lekarskiej trwały długo, jednak dotychczas ich efekty nie były udostępniane. Przeznaczono niewiele czasu na konsultacje publiczne, ale wydaje się, że w naszych uwagach poruszyliśmy kwestie najistotniejsze, przedstawiając merytoryczne zastrzeżenia i proponując konkretne rozwiązania” – zaznaczyła Katarzyna Gęsiak, dyrektor Centrum Prawa Medycznego i Bioetyki Ordo Iuris.