Odpowiedź Watykanu dot. Komunii św. dla rozwodników jest błędna – przekonuje w liście kard. Müller

Czy istnieje zatem religijna zgoda na tekst z Buenos Aires? Z formalnego punktu widzenia jest już dyskusyjne domaganie się religijnej zgody rozumu i woli na teologicznie niejednoznaczną interpretację cząstkowej konferencji episkopatu (region Buenos Aires), która z kolei interpretuje stwierdzenie „Amoris laetitia”, i która prosi o wyjaśnienia, a którego spójność z nauczaniem Chrystusa (Mk 10, 1-12) poddawana jest pod dyskusję.

W rzeczywistości tekst z Buenos Aires wydaje się być w sprzeczności przynajmniej z nauczaniem Jana Pawła II („Familiaris consortio” 84) i Benedykta XVI („Sacramentum caritatis” 29). I, nawet jeśli „Odpowiedź” tego nie mówi, dokumenty zwyczajnego magisterium tych dwóch papieży muszą również otrzymać religijną zgodę inteligencji i woli.

Jednakże „Odpowiedź” twierdzi, że tekst z Buenos Aires oferuje interpretację „Amoris laetitia” w ciągłości z poprzednimi papieżami. Czy jest tak rzeczywiście?

Przyjrzyjmy się najpierw treści tekstu z Buenos Aires, streszczonej w „Odpowiedzi”. Decydujący akapit „Odpowiedzi” dotyczy trzeciego „dubium”. Po stwierdzeniu, że już Jan Paweł II i Benedykt XVI dopuścili do Komunii św. osoby rozwiedzione, żyjące w nowym związku cywilnym, które zgodziły się żyć we wstrzemięźliwości, wskazuje się na nowość Franciszka:

„Franciszek podtrzymuje propozycję pełnej wstrzemięźliwości dla osób rozwiedzionych, żyjących w nowych związkach cywilnych, ale przyznaje, że mogą istnieć trudności w jej praktykowaniu i dlatego zezwala, w niektórych przypadkach, po odpowiednim rozeznaniu, na udzielenie sakramentu pojednania, nawet jeśli ktoś nie jest wierny wstrzemięźliwości proponowanej przez Kościół” [podkreślone w tym tekście].

Samo wyrażenie „nawet jeśli ktoś nie jest wierny wstrzemięźliwości proponowanej przez Kościół” można interpretować na dwa sposoby. Pierwszy: rozwodnicy starają się żyć we wstrzemięźliwości, ale ze względu na trudności i ludzką słabość, im się to nie udaje. W tym przypadku „Odpowiedź” mogłaby być zgodna z nauczaniem św. Jana Pawła II. Druga: rozwodnicy nie godzą się na życie we wstrzemięźliwości i nawet nie próbują (a więc nie mają zamiaru się poprawić), biorąc pod uwagę trudności, jakie napotykają. W tym przypadku nastąpiłoby zerwanie z poprzednim Magisterium.

Wszystko wskazuje na to, że „Odpowiedź” odnosi się do tej drugiej możliwości. W rzeczywistości ta dwuznaczność została rozwiązana w tekście z Buenos Aires, który oddziela przypadek, w którym przynajmniej jedna osoba stara się żyć we wstrzemięźliwości (n. 5) od innych przypadków, w których tak się nie dzieje (n. 6). W tych ostatnich przypadkach biskupi z Buenos Aires stwierdzają: „W innych, bardziej złożonych okolicznościach i gdy nie było możliwe uzyskanie stwierdzenia nieważności, wspomniana opcja [dążenie do życia we wstrzemięźliwości] może w rzeczywistości nie być wykonalna”.

Prawdą jest, że to zdanie zawiera kolejną dwuznaczność, ponieważ stwierdza: „i gdy nie było możliwe uzyskanie stwierdzenia nieważności”. Niektórzy, zauważając, że tekst nie mówi „i gdy małżeństwo było ważne”, ograniczyli te złożone okoliczności do tych, w których nawet jeśli małżeństwo jest nieważne z przyczyn obiektywnych, przyczyny te nie mogą zostać udowodnione przed forum kościelnym. Jak widzimy, chociaż papież Franciszek przedstawił dokument z Buenos Aires jako jedyną możliwą interpretację „Amoris laetitia”, kwestia hermeneutyczna nie została rozwiązana, ponieważ nadal istnieją różne interpretacje dokumentu z Buenos Aires. Ostatecznie to, co obserwujemy, zarówno w „Odpowiedzi”, jak i w tekście z Buenos Aires, to brak precyzji w sformułowaniu, co może pozwolić na alternatywne interpretacje.

W każdym razie, nawet pomijając te nieścisłości, wydaje się jasne, co oznacza zarówno „Odpowiedź”, jak i tekst z Buenos Aires. Można to sformułować w następujący sposób: istnieją szczególne przypadki, w których, po okresie rozeznania, możliwe jest udzielenie sakramentalnego rozgrzeszenia osobie ochrzczonej, która po zawarciu sakramentalnego małżeństwa utrzymuje relacje seksualne z osobą, z którą żyje w drugim związku, bez konieczności podejmowania przez osobę ochrzczoną decyzji o zaprzestaniu kontynuowania tych relacji, albo dlatego, że rozeznaje, iż nie jest to dla niej możliwe, albo dlatego, że rozeznaje, iż nie jest to dla niej wolą Bożą.