24 lipca 2025 r. Sąd Najwyższy Ukrainy odmówił wszczęcia postępowania kasacyjnego w sprawie skarg Ministerstwa Kultury i Komunikacji Strategicznej Ukrainy oraz Narodowego Domu Muzyki Organowej i Kameralnej od orzeczenia Dniepropetrowskiego Okręgowego Sądu Administracyjnego z dnia 24 stycznia 2025 r. potwierdzającego niezgodność z prawem niewykonania przekazania kościoła św. Mikołaja w Kijowie wspólnocie religijnej parafii św. Mikołaja.
Polecenia przekazania świątyni wydał niemal 20 lat temu 9 grudnia 2005 r. ówczesny prezydent Ukrainy, Wiktor Juszczenko.
„Teraz oczekujemy, że Ministerstwo Kultury jak najszybciej przekaże kościół do użytku naszej wspólnocie parafialnej. Pragniemy zostać oficjalnie zarejestrowani jako właściciele i użytkownicy budynku kościoła w rejestrze państwowym” – zaznaczył o. Paweł Wyszkowski OMI, proboszcz parafii św. Mikołaja w Kijowie. Podziękował również wszystkim, którzy przez wiele lat wspierali parafię w tej sprawie.
Jednak, jak podkreśla duszpasterz, to nie koniec, a nowy początek. „Przed nami jeszcze wiele pracy: do zimy trzeba zamknąć okna, które Ministerstwo Kultury obiecało naprawić jeszcze w grudniu 2024 r., a także ściąć drzewa, które wyrosły na dachu i ścianach sanktuarium” – stwierdził o. Wyszkowski.
Zbudowany w latach 1899-1909 neogotycki kościół św. Mikołaja jest jedną z najpiękniejszych budowli Kijowa i dziełem sławnego w tamtym czasie miejscowego architekta Władysława Horodeckiego, któremu pomagał w wystroju wnętrza zaprzyjaźniony z nim włoski mistrz Elio Sala. Świątynię konsekrował 19 grudnia 1909 roku ówczesny biskup pomocniczy łucki, żytomierski i kamienieckopodolski Antoni Karaś w obecności tysięcy wiernych. Jej pierwszym proboszczem został pochodzący z Niemirowa na Podolu ks. Józef-Jan Żmigrodzki, którego w 1930 roku bolszewicy skazali na siedem lat obozu pracy i który zmarł w 1935 roku na Wyspach Sołowieckich.
W 1938 roku władze zamknęły kościół i zlikwidowały parafię a sam budynek rozgrabiono z cennych rzeczy i urządzono w nim magazyn. Podczas walk o Kijów jesienią 1943 roku wskutek ostrzału artyleryjskiego uszkodzono mury i część wystroju wnętrza. Gmach odbudowano po wojnie, niszcząc jednak ocalałe cenne witraże i malowidła, a do odnowionych pomieszczeń przeniesiono Państwowe Archiwum Obwodu Kijowskiego. Na wieżach (wysokości 55 m) umieszczono urządzenia do zagłuszania zachodnich rozgłośni radiowych. Dekretem z 13 grudnia 1979 roku Rada Ministrów ówczesnej Ukraińskiej Republiki Sowieckiej zamieniła dawną świątynię na Republikański Dom Muzyki Organowej i Kameralnej.
Już w niepodległej Ukrainie pierwszą Mszę św. odprawiono tam w styczniu 1992 roku, a 25 czerwca 2001 roku, podczas swego pobytu w Kijowie, odwiedził to miejsce Jan Paweł II. Już wtedy ówczesny prezydent, Łeonid Kuczma obiecywał Ojcu Świętemu zwrot tej świątyni. 3 września 2021 w budynku wybuchł pożar, który zniszczył cenne organy i spowodował duże straty materialne. W tydzień później premier Ukrainy Denys Szmyhal podpisał rozporządzenie o zwrocie obiektu, lecz i ten termin minął i nic się nie zmieniło. 1 czerwca 2022 władze Kijowa uroczyście przekazały kościół parafii św. Mikołaja, co jednak nie przełożyło się na jakieś praktyczne działania. W grudniu 2023 r. tymczasowy minister kultury Ukrainy Rostysław Karandiejew podpisał dokument, zapowiadający, iż do 1 maja 2024 r. obiekt zostanie zwrócony parafii.
Źródło: KAI