Wychowanie do czystości

Czystość (seksualna) w potocznym rozumieniu oznacza wstrzymanie się od pożycia seksualnego poza małżeństwem oraz korzystanie z niego zgodnie z moralną powinnością. Czystość w aspekcie negatywnym ma charakter powściągliwości, opanowywania, jednakże nie należy czystości utożsamiać z powściągliwością. Czystość nie jest negacją ani brakiem. Przeciwnie, jest to przeżycie pełne treści pozytywnych. Czystość jest bowiem funkcją miłości. Jest ona warunkiem dojrzałej ludzkiej miłości. Alternatywa jest oczywista: albo człowiek panuje nad swoimi namiętnościami i osiąga pokój, albo pozwala zniewolić się przez nie i staje się nieszczęśliwy.

Życie w czystości wymaga odpowiedniego przygotowania. Wychowanie do czystości jest elementem chrześcijańskiego wychowania osoby ludzkiej w wymiarze płciowości. Płciowość jest sposobem istnienia człowieka i wyznacza kierunek jego rozwoju. Świadomość przynależności do danej płci kieruje zachowaniem człowieka już od dzieciństwa. W wychowaniu do czystości istotne jest przekonanie, że płciowość należy do struktury osobowości każdego człowieka, służy celom prokreacji oraz pełni ważne miejsce w relacjach interpersonalnych.

W wychowaniu do czystości należy podkreślać, iż darem w ludzkiej miłości może być nie tylko aktywność seksualna, ale także zdolność powstrzymania się od niej. Ma to miejsce zarówno w życiu narzeczeńskim, w pewnych okresach życia małżeńskiego, jak też w celibacie wybranym ze względu na Królestwo Niebieskie. W każdym z tych stanów — chociaż w inny sposób — seksualność włączona jest w miłość.

Wychowanie do czystości odbywa się nie tylko przez wszelkiego rodzaju pouczenia i informacje, ale przede wszystkim przez atmosferę domową w kochającej się rodzinie i przez przykład miłości między rodzicami. Dzieci naśladują i przyswajają od rodziców sposób bycia i odnoszenia się do siebie, wnosząc następnie podobny styl w swoje dorosłe życie.

Człowiek nieustannie musi podejmować wysiłek, aby jego władze fizyczne były podporządkowane władzom duchowym (rozumowi i woli). W ten sposób osiąga wewnętrzną wolność tak ważną w wychowaniu do czystości. Czystość oznacza bowiem odpowiedzialność za własne działania seksualne. Polega m.in. na zdolności hamowania reakcji seksualnych tak, żeby działanie wynikało z podjętej świadomie decyzji, która dąży do realizacji dobra, a nie z chwilowej reakcji ciała, które narzuca swoje mechanizmy.

Ważną sprawą jest też kształtowanie postawy altruistycznej dziecka poprzez podporządkowanie potrzeb i emocji biologicznych potrzebom wyższym. W wychowaniu do czystości (szczególnie przedmałżeńskiej) potrzebny jest osobisty kontakt człowieka z Bogiem. Głębia tej relacji pozwala człowiekowi na trwanie w czystości jako wyrazu miłości nie tylko do człowieka, ale także do Boga.

Czystość nie jest „świętą nieświadomością”, ani obojętnością, ale pełną czci odpowiedzią Bogu na postawione przed każdym człowiekiem zadanie. Jest świadomym panowaniem nad sobą, aby móc bardziej kochać. Jest posiadaniem siebie samego, aby móc siebie w pełni oddać, czy to ukochanej osobie czy też Bogu w życiu Jemu tylko poświęconym. Czystość jest więc sprzymierzeńcem miłości i pozostaje w jej służbie.

W wychowaniu do czystości rodzice nie powinni koncentrować się zbytnio wprost na zagadnieniach płci, gdyż trudności wynikają najczęściej z innych przyczyn (np. egocentryzmu, braku właściwego systemu wartości, itp). Istnieje konieczność właściwie rozumianego uświadomienia seksualnego dzieci i młodzieży głównie przez rodziców w odpowiednim momencie rozwoju, w sposób prosty, bezpośredni, obiektywny, bez pruderii i sztuczności, dając właściwe odpowiedzi na wszystkie ich pytania.

Do zachowania czystości potrzebna jest sprawność kierowania własnym życiem psychicznym (zwłaszcza emocjami) i postępowaniem nie tyle przez wypieranie przeżyć seksualnych, ile przez ich sublimację, czyli skierowanie energii seksualnej ku realizacji innych dóbr, oraz wypracowanie zdolności do powściągliwości.

Dojrzewanie seksualne w ostatnim czasie uległo pewnej akceleracji. Młodzież szybciej rośnie i wcześniej osiąga tzw. dojrzałość biologiczną, czyli zdolność do przekazania życia. Zdolność ta jednak nie może być utożsamiana ze zdolnością do rodzicielstwa. Ta rozbieżność czasowa między dojrzałością biologiczną a psychiczną i społeczną człowieka wskazuje na to, że w okresie dojrzewania, zadaniem człowieka nie jest rodzenie, ale przygotowanie się do przyszłych zadań. Jednym z aspektów dojrzałej osobowości jest wewnętrzne zintegrowanie sfery płciowości człowieka.

Zarówno sami rodzice, jak i młodzi ludzie powinni być jednak świadomi, iż prawdziwa czystość jest nie tylko owocem osobistego wysiłku i pracy nad sobą, ale także darem Boga. Stąd też rodzice powinni zachęcać dzieci i młodzież do modlitwy o zachowanie czystości.

opr. aw/aw