Powołanie do świętości celem wychowania i samowychowania

pod red. Krystyny Chałas

WYCHOWANIE KU WARTOŚCIOM W ŚWIETLE NAUCZANIA JANA PAWŁA II

Elementy teorii i praktyki - tom III

ISBN: 978-83-7442-430-1

wyd.: Wydawnictwo JEDOŚĆ 2007

S. Beata Kołek Ks. Adam Spalek

2. Samowychowanie w ujęciu Jana Pawła II drogą wprowadzania w świat wartości

Powołanie do świętości celem wychowania i samowychowania

"Bądźcie więc tak doskonali, jak doskonały jest wasz Ojciec Niebieski" (Mt 5,48) - ten ewangeliczny imperatyw wpisany jest w każde ludzkie życie. W sakramencie chrztu świętego, staje się jeszcze bardziej wyrazisty i zobowiązuje do odpowiedzialności za kształt całego życia chrześcijańskiego.

Jan Paweł II postrzega człowieka przez pryzmat świętości i ocenia go w kategorii godności osobowej. Ta podstawowa i fundamentalna wartość przysługująca jedynie ludziom, ma swoje źródło i uzasadnienie w samym Bogu. "Byłoby zbyt mało - mówi Ojciec Święty - wzrastać jedynie w ciele; potrzebne jest przede wszystkim wzrastanie duchowe, i to osiąga się, ćwicząc te zdolności, które Pan złożył wewnątrz nas [...], aby móc osiągnąć autentyczną i pozytywną dojrzałość, odpowiadająca we wszystkim waszej ludzkiej godności i godności chrześcijan"⁷⁶. Zatem z ludzkiej godności - godności chrześcijanina, wypływa powołanie człowieka do doskonałości - świętości i oznacza życie człowieka wedle ducha. Tak więc święci są po to, ażeby świadczyć o wielkiej godności człowieka, a równocześnie i o tej godności jaką człowiek ma wobec Stwórcy.

To wychowanie i samowychowanie do świętości ma pobudzić władze człowieka: rozum, wolę, sumienie, aby w świetle Bożego Objawienia sam wychowywał siebie do świętości. Pomocą, a zarazem umocnieniem na tej drodze ku doskonałości są sakramenty przeżywane we wspólnocie Kościoła, zwłaszcza sakramenty wtajemniczenia chrześcijańskiego: chrzest, bierzmowanie, Eucharystia. To w nich jest obecny Chrystus ze swą zbawczą mocą. Pragnienie czy nawet pożądanie świętości jest integralnie powiązane z nawracaniem się człowieka do Boga. Jan Paweł II mocno podkreśla, że kryterium tego nawrócenia stanowi miłość człowieka do Boga i braci. Powinna objąć wszystkie sfery życia człowieka: małżeństwo, rodzinę, życie zawodowe, działalność społeczną, a także pełne uczestnictwo w życiu świata i ludzkiej wspólnoty. W ten sposób człowiek może doświadczyć swoistego ka-tharsis, przyjmując postawę "nowego człowieka", upodabniającego się na obraz i podobieństwo Stwórcy⁷⁷.

Wartościowe, pełne wychowanie zmierza do widzenia siebie przez pryzmat wiary w powołanie do świętości, jest pokazywaniem człowiekowi prawdy o jego godności, prawach i obowiązkach. Świętość nie jest czymś nieosiągalnym i dalekim, własnością nielicznych, ale pełnią "nowego człowieka , który jest w każdym z nas.

W papieskiej koncepcji wychowanie ku świętości ma ułatwić świadczenie o poznanej prawdzie i rozwój osoby ludzkiej w jej integralnym wymiarze. To wychowanie przekracza granice ludzkiego życia na ziemi i jest powszechnym powołaniem do wspólnoty życia z Bogiem. Jest też wyrazem docenienia wartości naszego człowieczeństwa i naszej ludzkiej godności. Każdy musi podjąć wysiłek samowychowawczy, by wejść na drogę wiodącą do świętości, po niej kroczyć i jąukończyć w ramionach Boga.

Podsumowując, można śmiało stwierdzić, że całe magisterium nauczania Jana Pawła II było przekazem nie tylko ewangelicznym, ale także pedagogicznym odnoszącym się również do samowychowania. W swoich bardzo licznych homiliach, przemówieniach, oficjalnych dokumentach papież podejmował problematykę człowieka w aspekcie wychowawczym, mobilizując go do wzięcia odpowiedzialności za swoje życie w procesie samowychowania. Zwracał się do rodziców, do nauczycieli i wychowawców, do instytucji kościelnych i świeckich, przypominając im o ich obowiązku wychowywania dzieci. Apelował do młodzieży o podjęcie trudu pracy nad własnym życiem, charakterem, przyszłością. Ukazywał wartość wierności Bogu i człowiekowi, którego brał w obronę.

Każde spotkanie Jana Pawła II z człowiekiem, zwłaszcza młodym, to przykład autentycznego głoszenia Ewangelii. To właśnie jego autentyzm wiary i szczerość budziły wśród młodych entuzjazm; radość i ogromne zaufanie. Wyzwalały w nich wiarę, stawiały pytanie o sens jutra, o moralność, a także o stosunek do wartości religijnych i nadprzyrodzonych. Nie dziwi więc fakt, że papież nie umierał w samotności. Tysiące młodych serc pod papieskim oknem żegnało swojego ojca i przewodnika po ścieżkach życia i wiary. "Całe życie was szukałem, a wy przyszliście do mnie" - wtedy tam na placu Watykańskim zdawali przed swoim Ojcem egzamin z miłości, jak również z samowychowania.

Miłość Jana Pawła II, jaką żywił do młodych, owocowała i wciąż owocuje pragnieniem życia naznaczonego wartościami. Człowiek odnajduje w nich poczucie własnej godności, którą w świetle Bożego Objawienia "uprawia" dla własnej świętości. Już w momencie podjęcia trudu samowychowania staje się "nowym człowiekiem", miarą podobieństwa do Stwórcy.

Świętość, podobnie jak i wolność, jest człowiekowi dana i zadana. Świętość jest właśnie owocem prawdziwej wolności. Nie jest ona czymś nieosiągalnym i dalekim, ale jest własnością człowieka. Rozumiał to doskonale nie tylko Jan Paweł II, ale zrozumiało to i wielu tych, którzy przyszli go pożegnać w dzień pogrzebu. Wtedy, wśród potoku łez i słów modlitwy, były i te: Subito Sancto - Natychmiast Święty!

⁷⁶ Jan Paweł II, Szkoła i parafia - dwa "warsztaty" pracy. Przemówienie wygłoszone podczas audiencji dla dzieci w Bazylice św. Piotra 05 III 1980, w: Dziecko w nauczaniu Jana Pawła II. Antologia wypowiedzi, C. Drążek, J. Kawecki (red.), Kraków 1985, s. 121-123.

⁷⁷ Zob. Jan Paweł II, Orędzie Jana Pawła II do młodzieży całego świata z okazji Światowego Dnia Młodzieży, Watykan 30 XI 1986.

opr. aw/aw