Najcenniejszą witaminą jest miłość

Świat przeżyć dziecka w łonie matki to temat zarówno enigmatyczny, jak i intrygujący. Co czuje? I jaką, o ile w ogóle, lubi muzykę? Psychologia prenatalna rzuca cenne światło na okres w rozwoju ludzkiego życia kwestionowany m.in. przez zwolenników usankcjonowania aborcji.

Tymczasem - co akcentuje Elżbieta Trawkowska-Bryłka, psycholog - dziecko jest istotą aktywną i nastawioną na rozwój już od momentu poczęcia. - Na 38-tygodniowy czas życia w łonie matki przypada zarówno jego rozwój fizyczny, jak i psychiczny - podpowiada, wskazując na przyswajane przez nie nawyki czy emocjonalną reakcję na bodźce płynące z otoczenia.

Ważnym kanałem są zmysły

Drogą, przez którą poznaje świat nienarodzone dziecko, są zmysły. - Pierwszym, a przy tym niezwykle ważnym staje się dotyk - celem potwierdzenia postawionej tezy E. Trawkowska-Bryłka podaje przykład otaczających dziecko wód płodowych. Sprowokowane ruchem matki dostarczają mu nowych bodźców: otulają je, sprawiają przyjemność, uspokajają... Stąd też bierze się cechująca nowo narodzone nieustanna potrzeby noszenia na rękach, kołysania, przytulania. - Ruch jest odpowiedzialny także za zmysł równowagi rozwijający się już od ósmego tygodnia życia płodowego - diagnozuje.

Kolejnym ważnym kanałem, przez który dziecko uczy się poznawać rzeczywistość, jest słuch. W opinii psychologów reakcja na bodźce słuchowe pojawia się już w 26 tygodniu ciąży. - Słysząc dźwięki, dziecko uczy się ich znaczenia i je zapamiętuje. Zna też rytm bicia serca matki oraz jej głos - wyjaśnia, dodając, iż po przyjściu na świat dziecko poznaje też głosy rodziców, a nawet - co ciekawe - odróżnia język ojczysty od obcego. Mało tego, będąc w łonie matki ma już swoje preferencje w kwestii muzyki. I tak trzeci trymestr cechuje sympatia do Vivaldiego czy Bacha, a niechęć do Beethovena. Nie lubią też hałasu skutkującego przyspieszonym rytmem serca i stresem.

Pytana o zmysł wzroku, psycholog wyjawia, iż w rozwoju prenatalnym jego rola jest marginalna. Mimo iż dzieci reagują na światło... - Tymczasem, choć nie każdy o tym wie, już w łonie matki odczuwają zapachy i smaki - tłumaczy, wskazując jako odpowiedzialny za zmysł powonienia mechanizm biochemiczny. - Węch rozwija się około dziewiątego tygodnia życia płodowego, zaś kubki smakowe - w okolicach dwunastego - dodaje z uwagą, iż bodźce zapachowe i smakowe docierają do dziecka poprzez płyn owodniowy, który wydziela zapach zależny od tego, co zje matka. W kwestii smaku maluch - co potwierdzają badania - także ma swoje preferencje. Jego ulubione to... wanilia i banan.

Kochane od pierwszych chwil

E. Trawkowska-Bryłka podkreśla, iż wiedza o tym, jak rozwija się i co czuje nienarodzone dziecko, pozwala rodzicom nawiązać z nim kontakt i zaspokoić jego potrzeby. Czego potrzebuje ono najbardziej? Powołując się na słowa prof. Włodzimierza Fijałkowskiego, wybitnego ginekologa i położnika, psycholog przypomina, iż „najcenniejszą witaminą, tworzywem ciała i psychiki ludzkiej” jest... miłość! - Dziecko pragnie być kochane od pierwszych chwil swego życia - akcentuje, przestrzegając, iż stworzenie mu odpowiednich warunków do rozwoju nie powinno ograniczać się jedynie do dbania o sferę fizyczną. - Dziecko już w łonie matki lubi być zauważone i słuchane. Oczekuje, by liczono się z jego potrzebami i mówiono do niego. Lubi słuchać głosu rodziców i głaskanie. Ich dotyk wyczuwa przez powłoki brzuszne - zauważa.

Dlatego też - jako pierwszą lekcję w sztuce wychowania - psycholog wskazuje... inwestycję w czas! Podpowiada, że jeśli rodzice każdego dnia, o tej samej porze, poświęcają czas maleństwu, głaszcząc brzuszek, mówiąc do niego, czytając mu czy puszczając muzykę, ono przyzwyczaja się do zabawy i upomina o nią, np. gwałtownym kopnięciem.

E. Trawkowska-Bryłka kończy wskazówką, iż psychologia prenatalna dysponuje zestawem słów i technik owocujących nawiązaniem kontaktu z dzieckiem od pierwszych chwil. Zachęcając do skorzystania z tej dziedziny wiedzy, uspokaja jednocześnie, że kochający rodzice - nawet bez pomocy technik - będą umieli dobrać zestaw słów i gestów odpowiedni dla ich dzieci.

WA

Siła rodzicielskiej miłości

Każde dziecko powinno być przyjęte przez rodziców jako dar i otoczone miłością od chwili poczęcia.

Elżbieta Trawkowska-Bryłka nie ma wątpliwości: - Jeśli rodzice z różnych przyczyn mają problemy z przekazaniem dzieciom swojej miłości, czują się one niekochane. Wtedy też zaczynają się kłopoty wychowawcze.

W jaki sposób dziecko sygnalizuje dorosłym swój „problem”? Płacz, a następnie złe zachowanie to często oznaki niezaspokojonych potrzeb. Jeżeli - idąc za radą psycholog - wykluczymy te ze sfery fizycznej, jak głód, choroba czy ból, powinniśmy zastanowić się, czy swoisty bunt dziecka nie jest pretekstem do ściągnięcia na siebie uwagi, okazania zainteresowania i miłości.

- Rodzice swoją troską i miłością dają odczuć dzieciom, że są one osobami wartościowymi. Z kolei zaniedbania dorosłych w kwestii wychowania pociech powodują, iż czują się one niekochane, zakompleksione - wyjaśnia E. Trawkowska-Bryłka, dodając, iż dzieci niczym lustro odbijają to, czego nauczyły się w domu. Jeśli więc otrzymują miłość warunkową, tzn. okazywaną tylko wtedy, gdy spełniają oczekiwania i są posłuszne, taką też oddają, ucząc się przy tym manipulowania zachowaniem innych.

- Rodzicom wydaje się nieraz, że miłość pojawia się automatycznie, tj. wraz z poczęciem czy narodzeniem dziecka. Tymczasem dojrzałej miłości rodzicielskiej, jak każdej zresztą, trzeba się uczyć stale - podkreśla psycholog, wskazując jako formy pomocy w tej sztuce: wiedzę na temat potrzeb dziecka na różnych etapach jego rozwoju, stosowanie prawidłowych technik wychowawczych oraz - co najważniejsze - poświęcenie mu czasu.

WA

Echo Katolickie 18/2016

opr. ab/ab