Mózg a zdrowie człowieka

Styl życia współczesnego człowieka często nie pozwala na właściwe zadbanie o kondycję własnego organizmu — zarówno fizyczną, jak i psychiczną

pixabay, CC0

Jest najbardziej skomplikowanym organem we wszechświecie. Szacuje się, że posiada 100 miliardów komórek nerwowych, których połączeń jest więcej niż gwiazd na niebie. Jest bardzo kosztowny w utrzymaniu, ponieważ zajmując jedynie 2% całej masy ciała potrzebuje około 20-30% pochłanianych kalorii, a informacje podróżują tam z prędkością 430 kilometrów na godzinę. O czym mowa? Oczywiście o ludzkim mózgu. Od jego zdrowia zależy to, jak człowiek myśli, co czuje, jak się zachowuje oraz czy potrafi podtrzymywać relacje społeczne. Właściwie funkcjonujący mózg odpowiada za innowacyjność czy podejmowanie dobrych decyzji, natomiast jego zła kondycja może prowadzić do różnych chorób. Z tego względu, jeśli chce się poprawić jakość życia, zadbanie o mózg wydaje się być niezbędne.

Warto uświadomić sobie, że organ ten jest bardzo delikatny, ma konsystencję miękkiego masła, a ochrania go twarda czaszka z ostrymi krawędziami; dlatego wśród czynników przyczyniających się do jego gorszej pracy znaleźć można urazy mózgu, które mogą być wynikiem nieszczęśliwych wypadków, ale także konsekwencją uprawiania kontaktowych dyscyplin sportowych, takich jak na przykład futbol amerykański czy piłka nożna. Negatywny wpływ mają także alkohol, narkotyki, niektóre leki i otyłość. Dwa pierwsze powody są dość oczywiste; jednak ostatni staje się problemem nawet wśród dzieci, a badania dowodzą, iż im większa masa ciała, tym mniejszy rozmiar i tym gorsze funkcjonowanie mózgu ¹. Niesamowite spustoszenie dzieje się tam za sprawą palenia tytoniu, ponieważ odpowiada ono za jego przedwczesne starzenie się. Podwyższone ciśnienie krwi, cukrzyca, nieodpowiednie nawyki żywieniowe, skażone środowisko, brak ćwiczeń fizycznych też należą do czynników uszkadzających mózg. Szczególnie niebezpieczne są negatywne myśli, których człowiek nie konfrontuje. To takie myśli, które potrafią zniszczyć dobre samopoczucie na cały dzień oraz są zalążkami lęku i depresji ². Co więc zrobić, aby ochronić mózg przed przedwczesną starością, demencją czy chorobą Alzheimera? Doktor Daniel Amen, psychiatra zajmujący się nowoczesną techniką skanowania mózgu, twierdzi, iż nieocenione są dobre relacje społeczne, ponieważ ludzie, z którymi spędza się czas mają ogromny wpływ na nasze nawyki, a co za tym idzie — na naszą długowieczność. Połączenia w mózgu tworzą się również wtedy, gdy człowiek uczy się czegoś nowego. Wielkie korzyści przynosi aktywizacja mózgu; polega ona na tym, że stosuje się cały szereg stymulacji oddziałujących na mózg, w celu zwiększenia jego aktywności ³. Znaczy to, że przyswaja się znane i najbardziej skuteczne metody, które mają poprawić możliwości poznawcze, a także rozwija się motywację i angażuje wysiłek umysłowy. Intrygującym rodzajem stymulacji mentalnej jest umiejętność posługiwania się więcej, niż jednym językiem. Badacze z Toronto doszli do wniosku, że dwujęzyczni dorośli, zagrożeni pojawieniem się zaburzeń mózgu, mogą mieć opóźnioną demencję nawet o 5 lat ⁴. Nie wolno pominąć diety, która może stać się zarówno lekarstwem, jak i trucizną. Jadłospis obfitujący w zielone warzywa, rośliny strączkowe, pełne ziarna, owoce i witaminy skutecznie chroni mózg i zaopatruje go w niezbędne składniki ⁵. Nieodzowne są ćwiczenia fizyczne, które w połączeniu ze zdrową dietą, utrzymują naczynia krwionośne w czystości i bez blokad oraz gwarantują właściwą dostawę krwi. Pomagają one mózgowi rozwijać nowe połączenia między jego komórkami, a także chronią te, które już tam są. Innymi słowy, nawet najmniejszy wysiłek fizyczny, jak energiczny spacer, może przeciwdziałać chorobie Alzheimera ⁶. Jest to szczególnie ważne, ponieważ prognozuje się, że w przeciągu najbliższych 25 lat, liczba osób cierpiących na tę przypadłość może się potroić. Konieczna jest również odpowiednia ilość snu, ponieważ krótszy niż 7-godzinny sen powoduje gorszy dopływ krwi do mózgu. Warto wspomnieć także o medytacji, modlitwie, które aktywują płat czołowy — część mózgu odpowiedzialną za najbardziej ludzkie zachowania. Według doktora Amena, najwłaściwszym antydepresantem nie jest więc „Prozac,” a wdzięczność, natomiast najlepszą wskazówką, jaką mógłby udzielić po 30 latach pracy jako psychiatra jest to, aby nie wierzyć w każdą „głupią myśl, która cię nachodzi”⁷. Radzi on, aby w trudnych momentach wypisać przytłaczające myśli na kartkę papieru i zapytać samego siebie — czy oby na pewno te myśli mają swoje odzwierciedlenie w rzeczywistości?⁸W ten sposób, jak twierdzi lekarz, można prowadzić bardziej racjonalne życie. Podsumowując, ochrona mózgu zarówno przed zewnętrznymi, jak i wewnętrznymi zagrożeniami wydaje się być kluczowa jeśli dobre zdrowie jest dla człowieka jednym z nadrzędnych priorytetów. Właściwie funkcjonujący mózg bowiem zapewnia całą gamę pozytywnych efektów w życiu codziennym — kreatywność, lepszą pamięć, trafne decyzje czy nawet odłożenie w czasie procesu starzenia się. To wszystko z kolei może przekładać się na sukcesy w pracy czy chociażby w małżeństwie prowadząc wreszcie do gromadzenia, a niżeli do tracenia ciężko zarobionych środków finansowych.

Bibliografia:

3 Quick Steps to Stop Negative Thinking Now! | CYBCYL with Daniel Amen and Tana Amen, https://www.youtube.com/watch?v=ksB0IXhM-Vc, 21.09.2018.
Barnard, Neal D. Żywność dla mózgu. Tłumaczenie: K. Knockenhauser. Białystok: Vital, 2014.
Rotrou, . J. de, Pamięć doskonała. Tłumaczenie: M. Michalik, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B., 2003.
TEDxOrangeCoast - Daniel Amen - Change Your Brain, Change Your Life, https://www.youtube.com/watch?v=MLKj1puoWCg, 21.09.2018.