Wiara młodego pokolenia

Opinie o polskiej młodzieży są dziś podzielone. Zresztą sami młodzi ludzie nie bardzo wiedzą, jacy są. Oko socjologa pozwala jednak dostrzec pewne zmiany, które zachodzą wśród młodego pokolenia. Podstawą do naszkicowania portretu polskiej młodzieży jest badanie, które pod koniec 2016 r. przeprowadziła Fundacja Centrum Badań Opinii Społecznej w 82 dziennych szkołach ponadgimnazjalnych.

Św. Augustyn zapytany, czy warto wierzyć, odpowiedział: „Nie wierzyłbym, gdybym nie uznał, że rozsądnie jest wierzyć”. Choć ogromna większość społeczeństwa deklaruje się jako ludzie wierzący, to jednak ma z wiarą spore kłopoty. Dlaczego?

Wiara nie jest czymś stabilnym i danym raz na zawsze. Łatwo utraci wiarę ten, kto się o nią nie troszczy. W życiu człowieka są lata pewnej i stałej wiary, ale są też dni zwątpienia czy osłabienia w wierze. Ale to wciąż jest wiara. Jest więc wiara wyznawana, umacniana i odzyskiwana. Poszukiwanie stanowi część drogi wiary. Można powiedzieć, że wierzącym jest ten, kto nie chce pozostać tym, kim jest, ale chce wzrastać. Stąd wiara może boleć, a to jest oznaką rodzenia. Rodzenia się do głębszej wiary. Żywa wiara będzie niejednokrotnie raniona, narażana na kryzysy, poddawana próbie. Takie doświadczenia mogą towarzyszyć każdemu, a szczególnie młodym ludziom. Okres dorastania jest bowiem czasem decyzji, wyborów, szukania i powątpiewania.

Młode pokolenie Polaków nie odrzuca religii. Zmienia się jednak religijność młodzieży. Wyniki badań wskazują na mniejsze religijne zaangażowanie młodych ludzi, a przynajmniej przeobrażanie się jego charakteru. Spada odsetek uczniów określających się jako wierzący, coraz rzadsze jest także uczestnictwo młodzieży w praktykach religijnych. Obecnie nieco powyżej dwóch trzecich uczniów ostatnich klas ponadgimnazjalnych (69 proc.) uważa się za osoby wierzące, w tym 9 proc. — za głęboko wierzące. Prawie jedna piąta (18 proc.) określa swoją postawę wiary religijnej jako niezdecydowanie, a co ósmy badany (13 proc.) deklaruje brak wiary.

Od połowy lat 90. XX wieku odsetek wierzących wśród młodzieży spada. W 1996 r. jako wierzący deklarowało się 80 proc. młodych ludzi, w tym 6 proc. jako głęboko wierzący. W 2003 r. było 78 proc. wierzących, w tym 8 proc. głęboko wierzących. Podobną tendencję zaobserwowano w 2013 r. — 71 proc. wierzących, w tym 6 proc. głęboko wierzących.

Pojawił się jeszcze inny trend: wzrost liczebności młodzieży niezdecydowanej. W 1996 r. niezdecydowanych było 14 proc., a w 2016 r. — 18 proc.

Jako niewierzący w 1996 r. deklarowało się 5 proc. młodzieży, a już w 2013 r. — 10 proc., zaś w 2016 r. — 13 proc.

Zazwyczaj wysokim odsetkiem wiary religijnej wyróżniali się mieszkańcy wsi, dziewczęta, uczniowie techników i szkół zawodowych. Obecne badania socjologiczne ukazują pewną zmianę. Otóż następuje wyrównanie się poziomu religijnego wśród młodych ludzi należących do różnych grup społeczno-demograficznych.

Gdy zastanawiamy się nad wiarą młodych, chciałoby się w pierwszej kolejności zapytać: W co oni tak naprawdę wierzą?

Największa część — ok. dwóch na pięciu badanych (42 proc.) — wierzy w Boga i nie ma wątpliwości co do Jego istnienia. Jedna czwarta (26 proc.) wprawdzie wierzy w Boga, ale miewa wątpliwości. Blisko co dziesiąty ankietowany (9 proc.) twierdzi, iż czasem wydaje mu się, że wierzy, a czasem, że nie wierzy w Boga. Podobny odsetek reprezentuje postawę agnostyczną. Najmniejsza grupa badanych uczniów zdecydowanie nie wierzy w Boga (8 proc.) lub wierzy w jakiegoś rodzaju nieosobowe siły wyższe (7 proc.). Te deklaracje nie odbiegają znacząco od wyników z 2013 r.

Autodeklaracja wiary to zaledwie jeden z elementów składających się na opis religijności młodzieży. Czynnikiem weryfikującym autodeklarację są praktyki, o czym za tydzień.

opr. mg/mg