Niebo otwarte. Objawienia maryjne. Krótka historia pobożności maryjnej

Patrick Sandrin

Niebo otwarte. Objawienia maryjne

Tłumacz: Agnieszka Kuryś
ISBN: 978-83-7502-480-7
Format: 125 x 195 mm
Rok wydania: 2014
Ilość stron: 368
Rodzaj okładki: miękka
Cena: 29,90

Pokazując powiązania między czterema objawieniami maryjnymi, Patrick Sandrin wydobywa spójność i ciągłość, które burzą nasze stereotypy i zmieniają obszar tradycyjnej refleksji.

Przypominając nam po mistrzowsku cztery objawienia – z ulicy du Bac, La Salette, Lourdes i z Fatimy, a także ich historyczny kontekst – nieoczekiwanie z nich wydobywa pedagogię, dzięki której możemy głębiej zrozumieć ich przesłanie. W ten sposób odkrywamy, że orędzia z tych czterech objawień następują po sobie tak jak w wątku biblijnym.

Autora interesuje również osobliwość objawień. O ich prorockim wymiarze świadczy niestety wiek XX. Patrick Sandrin wprowadza nas w rozważania nad ich ponadczasowością i jednocześnie aktualnością. Jakie są dzisiejsze Jerycha i Babilony, jak dzisiaj wygląda nasza niewola? Jak Maryja ostrzega nas przed nimi z matczyną miłością?

Tą bogato udokumentowaną książką Patrick Sandrin niezaprzeczalnie otwiera nowy rozdział w studiach mariologicznych.

fragment

Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą.
Mt 5, 8

1
Krótka historia pobożności maryjnej

Od pierwszych wieków chrześcijaństwa kobieta stopniowo staje się – mówiąc obrazowo – coraz bardziej obecna, a to dzięki postrzeganiu jej poprzez oblicze Maryi. Pierwszy historyczny zwrot następuje w 431 roku, kiedy Sobór Efeski ogłasza Maryję Matką Boga. W tym samym czasie w Puy-en-Velay ma miejsce wydarzenie uznawane za jedno z najstarszych objawień Matki Bożej. Krzewione przez pobożność ludową nabożeństwo do Maryi szybko się rozprzestrzenia przy poparciu Kościoła, który w 649 roku na Synodzie Laterańskim potwierdza dziewictwo Maryi. Pozdrawiana jako «Królowa nieba i ziemi», przyzywana jako «Służebnica Pańska» i «Gwiazda nadziei», Maryja jest uważana za chlubę rodzaju ludzkiego i wzór wszelkich cnót. Pobożność ta przejawia się również w fakcie, że w kalendarzu liturgicznym przypada Jej w udziale coraz więcej miejsca.

Pobożności maryjnej towarzyszą, o czym warto pamiętać, spory teologiczne, debaty między Ojcami Kościoła i wszelkiego rodzaju dyskusje dogmatyczne, rozstrzygane w miarę upływu wieków.

W średniowieczu Maryja to «Nasza Pani» (fr. Notre Dame). Świat chrześcijański wznosi poświęcone Jej katedry. Jej imieniem nazywane są miejsca, do których pielgrzymują wierni, zakony obierają Ją za swoją patronkę, Jej chwałę opiewają zyskujące coraz większą popularność modlitwy, pieśni i opowieści o cudach. Jest wówczas przyzywana pod nowymi tytułami: Matka Boża z Góry Karmel, Matka Boża od Wykupu Niewolników czy Matka Boża Uwalniająca.

Równolegle rozwija się maryjna duchowość. A to dzięki rozkwitowi modlitwy różańcowej, propagowanej przez św. Dominika z inspiracji Maryi, oraz przez opisy i wyobrażenia Jej Wniebowzięcia, rozpowszechniane pomimo milczenia tekstów kanonicznych na ten temat. Wtedy też Kościół wybiera dzień 15 września dla uczczenia cierpień Maryi, nadając Jej tytuł Matki Bożej od Siedmiu Boleści.

W centrum tej średniowiecznej żarliwości jest przyzywanie Matki Najświętszej jako Pocieszycielki strapionych i Opiekunki chroniącej przed wszelkimi plagami, pośród których były epidemie (zwłaszcza dżumy), katastrofy morskie, najazdy, więzienie chrześcijan przez muzułmanów i sprzedawanie w niewolę.

Rozkwit kultu maryjnego napotyka jednak silny opór w XVI wieku wraz z nastaniem reformacji (1517), która piętnuje to, co uznaje za przejawy przerostu i egzaltacji, mające na celu przesłonięcie jedynego Pośrednika – Chrystusa. Celem ataków stają się więc figury i obrazy przedstawiające Maryję, budowle religijne i miejsca pielgrzymek są plądrowane lub obracane w ruinę, co nierzadko wywołuje zamieszki. Jakby w odpowiedzi na to odrzucenie, w regionach pozyskanych przez protestantyzm lub skłaniających się ku temu, odnotowywane są objawienia Matki Bożej (Cotignac, Savona, Médous).

Światu katolickiemu zagraża również ekspansjonizm Imperium Osmańskiego. Zwycięstwo floty chrześcijańskiej nad turecką pod Lepanto w 1571 roku jest przypisywane wstawiennictwu Maryi, gdyż papież, św. Pius V, wezwał wszystkich wiernych do modlitwy różańcowej w tej intencji. Na pamiątkę tego wydarzenia zostało ustanowione liturgiczne wspomnienie Matki Bożej Różańcowej. W tym samym czasie Maryja pomaga w ewangelizacji Nowego Świata, ukazując się w 1531 roku Indianinowi nawróconemu na chrześcijaństwo .

XVII wiek przynosi nowy przypływ pobożności maryjnej: król Ludwik XIII, wdzięczny za cudowne narodziny syna Ludwika XIV (który z tego powodu otrzymuje na drugie imię Dieudonné – ‘Bożydar’), w uroczystym ślubowaniu w 1638 roku poświęca Matce Bożej swojego syna i całe królestwo. Przy tej okazji wprowadza też zwyczaj odbywania co roku 15 sierpnia procesji ku czci Maryi.

Nabożeństwo do Niepokalanego Serca Maryi krzewi w tym samym okresie obszerna literatura, wśród której pierwszoplanowym dziełem jest Traktat o prawdziwym nabożeństwie do Najświętszej Maryi Panny św. Ludwika Marii Grignion de Montforta. Oświecenie, a po nim rewolucja francuska spowodowały nowy przypływ wrogości wobec Maryi, co przejawiało się w licznych aktach profanacji, niemniej nie zdołało to wykorzenić przywiązania katolików do Matki Bożej.

Dopowiedzmy jeszcze, że w XIX wieku takie objawienia w: La Salette (1846), Lourdes (1858), Pontmain (1871) czy Pellevoisin (1876), żeby pozostać tylko przy Francji, odnawiają praktykę pielgrzymek i ożywiają pobożność ludową. Wzór medalika, przekazanego przez Maryję przy rue du Bac w Paryżu (1830) odniósł – o ile można tak powiedzieć – ogromny sukces. I to tak dalece, że wezwanie: „O Maryjo bez grzechu poczęta, módl się za nami, którzy się do Ciebie uciekamy”, umieszczone na tym małym wizerunku noszonym na szyi, wywołało kolejną falę dyskusji o niepokalanym poczęciu Matki Bożej. To zresztą skłoniło papieża Piusa IX do ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu (1854), co ostatecznie rozstrzygnęło dyskusję toczoną niemal od zarania dziejów chrześcijaństwa.

Kościół przyznaje Matce Bożej coraz ważniejsze miejsce. Znajduje to potwierdzenie także w wieku XX. Objawienia w Fatimie w Portugalii (1917) odbiły się szerokim echem w całym świecie. W odpowiedzi na prośbę przekazaną przez Matkę Bożą podczas objawień, papież Pius XII poświęca w 1942 roku Kościół i świat Niepokalanemu Sercu Maryi, zaś w 1950 roku ogłasza dogmat o Jej wniebowzięciu, zaś cztery lata później inauguruje pierwszy w dziejach Rok Maryjny, dla upamiętnienia 100. rocznicy ogłoszenia dogmatu o Niepokalanym Poczęciu. Na zakończenie tego szczególnego roku ustanawia święto Maryi Królowej i wyznacza jego datę na 31 maja .

W 1962 roku papież Jan XXIII rozpoczynając Sobór Watykański II powierza go Maryi. Co więcej, celowo rozpoczyna to zgromadzenie biskupów 11 października, gdyż tego dnia obchodzono święto boskiego macierzyństwa Maryi.

Kolejny papież Paweł VI ogłasza w 1964 roku Konstytucję dogmatyczną o Kościele Lumen gentium, której cały rozdział zostaje poświęcony Matce Bożej. Przy tej okazji, w przemówieniu wygłoszonym na zamknięcie trzeciej sesji Soboru, ogłasza Maryję Matką Kościoła. Swoje przywiązanie do Matki Bożej Paweł VI wyraził, publikując liczne maryjne teksty. Wymieńmy choćby encyklikę Christi Matri Rosari (1966) oraz adhortacje apostolskie Signum magnum (1967) oraz Marialis cultus (1974).

Wyjątkowe nabożeństwo do Matki Bożej okazywał Jan Paweł II. W swoim herbie umieścił krzyż z literą „M”, oznaczającą Maryję, wraz z dewizą Totus Tuus! – ‘Cały Twój!’, inspirowaną Traktatem de Montforta . Podczas swojego długiego pontyfikatu napisał encyklikę Redemptoris Mater (1987), poświęcił Maryi trzecie tysiąclecie, ustanowił Rok Maryjny (czerwiec 1987 – sierpień 1988), a także pielgrzymował do wielu miejsc objawień.

Wreszcie Benedykt XVI dyskretniej, ale z równą żarliwością zaświadcza o przywiązaniu do Matki Bożej, zarówno przez swoje deklaracje, jak i podróże, organizowane najczęściej szlakami maryjnych sanktuariów.

Ten zwięzły rys historyczny pokazuje, że każde stulecie uwydatniało jakiś konkretny aspekt duchowości maryjnej, odzwierciedlany w licznych wezwaniach, poprzez które oddawano cześć Matce Bożej. Tutaj możemy przytoczyć tylko znikomą ich część. Do niektórych powrócimy, omawiając je bardziej szczegółowo w dalszej części niniejszej książki.

Patrick Sandrin (ur. 1969) pracuje jako prawnik. Angażował się w różne inicjatywy parafialne, jak Kurs Alfa, rada duszpasterska, grupa refleksji biblijnej i przygotowanie Światowych Dni Młodzieży. Od wielu lat interesuje się zjawiskiem objawień maryjnych i wygłaszał konferencje na ich temat. Jest to pierwsza jego książka poświęcona temu zagadnieniu.

opr. aś/aś