Menologion

o.archimandryta Roman Piętka MIC

Menologion

Wydawnictwo Księży Marianów MIC
Warszawa, lipiec 2007
ISBN 978-83-7502-038-0

Spis treści
WSTĘP	5
KALENDARZ LITURGICZNY WSPOMNIEŃ.	8
WRZESIEŃ	8
PAŹDZIERNIK	41
LISTOPAD	68
GRUDZIEŃ	102
STYCZEŃ	137
LUTY	180
MARZEC	209
KWIECIEŃ	232
MAJ	254
CZERWIEC	283
LIPIEC	313
SIERPIEŃ	346
TEKSTY WSPÓLNE O ŚWIĘTYCH	381
1. O NAJŚW. BOGARODZICY	381
2. O ANIOŁACH	382
3. O PROROKACH	383
4. O APOSTOLE	384
5. O BISKUPIE	385
6. O BISKUPACH..	386
7. O WIELEBNYM I SZALEŃCU DLA CHRYSTUSA	387
8. O MĘCZENNIKU	388
9. O MĘCZENNIKACH	389
10. O BISKUPIE MĘCZENNIKU	390
11. O BISKUPACH MĘCZENNIKACH	391
12. O WIELEBNYM MĘCZENNIKU.	392
13. O WIELEBNYCH MĘCZENNIKACH	393
14. O MĘCZENNICY	393
14A. O MĘCZENNICACH	394
15. O NIEWIEŚCIE	394
16. O WYZNAWCACH	396
17. O LEKARZACH WOLONTARIUSZACH	396
18. ZA ZMARŁYCH	397
CYKL TYGODNIOWY	399
PONIEDZIAŁEK	399
WTOREK	400
ŚRODA	401
CZWARTEK	401
PIĄTEK	403
SOBOTA	403
CYKL OŚMIU TYGODNI	405
Tropariony, Kontakiony, Prokimeny, Alleluja niedzielne ośmiu tonów
TON 1	405
TON 2	406
TON 3	407
TON 4	408
TON 5	409
TON 6	410
TON 7	411
TON 8	412
ALFABETYCZNY SPIS IMION ŚWIĘTYCH..........	414

[Fragment książki]

Wstęp

Cztery cykle roku liturgicznego

Modlitwa liturgiczna zawiera dwa rodzaje obrzędów: jedne wykonuje się przy pewnych okazjach, na życzenie wiernych, jak sakramenty (wyjąwszy Eucharystię), sakramentalia, błogosławieństwa i inne obrzędy;

drugie — powracają regularnie, w określonych dniach i godzinach: jest to Modlitwa Godzin i boska Liturgia Eucharystyczna.

Obrzędy, które powracają regularnie i na ogół codziennie, składają się z dwóch części: jedną stanowi element stały, niezmienny, zwany wspólnym; drugą — element zw. własnym, który zmienia się w zależności od następujących po sobie cykli roku liturgicznego.

W obrządku bizantyjskim rok liturgiczny zawiera w sobie cztery cykle, które się nawzajem przenikają i na siebie nakładają, by nadać modlitwie liturgicznej jej szczególny charakter nieskończenie urozmaicony i daleki od monotonii.

1. Istnieje więc przede wszystkim cykl tygodniowy, wiążący z każdym dniem tygodnia wspomnienie jakiejś szczególnej tajemnicy, świętego lub grupy świętych. I tak, niedziela poświęcona jest pamiątce Zmartwychwstania Chrystusa; poniedziałek — aniołom; wtorek i środa przywołuje na pamięć tajemnicę Krzyża Świętego; w czwartek oddaje się cześć Apostołom, Cudotwórcom i Biskupom, szczególnie św. Mikołajowi; w sobotę wspomina się wszystkich świętych i zmarłych. O Matce Bożej nigdy się nie zapomina. Ona jest wspominana codziennie we wszystkich oficjach, a szczególnie w niedzielę, środę i piątek, z racji Jej udziału w tajemnicy Odkupienia.

2. Na drugim miejscu mamy cykl ośmiu tygodni, zw. cyklem oktoicha1, stosownie do ośmiu tonów muzyki bizantyjskiej. Seria ośmiu tygodni lub ośmiu tonów zaczyna się niedzielą św. Tomasza, następującą po niedzieli wielkanocnej.

3. Następnie idzie cykl roczny świąt ruchomych zgrupowanych całkowicie wokół Paschy. Obejmuje on 18 tygodni: 10 tygodni przygotowawczych przed Paschą czyli okres Triodionu Postnego2 i 8 tygodni Triodionu Kwiecistego3, czyli okresu od Paschy do niedzieli Wszystkich Świętych, która następuje zaraz po Zielonych Świątkach.

4. I wreszcie cykl roczny świąt stałych, czyli Kalendarz liturgiczny wspomnień świętych — Menologion4, Miesiacesłow. W obrządku bizantyjskim rok liturgiczny zaczyna się 1 września i kończy 31 sierpnia.

(...)

WRZESIEŃ

5 Σ Świętego proroka ZACHARIASZA, ojca czcigodnego Jana Poprzednika i św. sprawiedliwej ELŻBIETY.

Św. Zachariasz (Zacharias, pamięć Pana, Pan pamięta hbr), kapłan z klasy (gałęzi) Abdiasza, miał żonę Elżbietę z pokolenia Aarona, która była niepłodna. Gdy pewnego razu pełnił funkcje kapłańskie, ukazał mu się anioł Gabriel i oznajmił, że Elżbieta urodzi syna, który będzie miał imię Jan. Jego zadaniem będzie przygotowanie ludzi na przyjście Chrystusa. Zachariasz nie uwierzył aniołowi i za karę utracił mowę, którą w cudowny sposób odzyskał w dzień nadania imienia swemu synowi; głośno krzyczał z radości i napełniony Duchem Świętym zaśpiewał pieśń zwaną „Kantykiem Zachariasza” (Łk 1,5-25 i 57-80).

Gdy wojsko Heroda dokonywało w Betlejem rzezi Niemowląt, św. Elżbieta (wielbiąca Boga hbr) wraz ze swoim synem skryła się w pieczarze, by uniknąć prześladowania. Św. Zachariasz spełniał w tym czasie swój dyżur w świątyni i na pytanie, gdzie jest jego syn, odpowiedział, że nie wie, bo teraz pełni służbę w świątyni. Wówczas Herod kazał go zabić, co żołnierze wykonali, zadając śmierć Zachariaszowi

między świątynią a ołtarzem (Mt 23,35). Św. Elżbieta umarła czterdzieści dni po śmierci swego męża, a św. Jan przebywał w pustyni do dnia ukazania się izraelskiemu narodowi.

TROPARION o Zachariaszu, ton 4.

W kapłańskie szaty odziany* według prawa bożego, mądry Zachariaszu,* składałeś, jak przystoi na kapłana, miłe Bogu całopalenia* i byłeś pochodnią i wiedzącym sprawy tajemne,* nosząc na sobie jawnie znaki łaski;* zginąłeś od miecza w domu Pańskim, proroku Chrystusa,* proś z Poprzednikiem o zbawienie dusz naszych.

TROPARION o obojgu, ton 3.

Sprawiedliwych Twoich* Zachariasza i Elżbiety* obchodząc wspomnienie,* prosimy Cię Panie,* za ich przyczyną zbaw dusze nasze.

KONTAKION o Zachariaszu, ton 3.

Dzisiaj prorok i kapłan Najwyższego,* rodzic Poprzednika* zastawił przed nami stół swojego wspomnienia* dla nakarmienia wiernych,* zmieszawszy dla wszystkich napój sprawiedliwości.* A więc jego wychwalajmy* jako boskiego powiernika łaski bożej.

KONTAKION o obojgu, ton 4.

Jakby księżyc w pełni światło sprawiedliwości od myślnego słońca, Mesjasza, otrzymałaś* i według wszystkich przykazań Pańskich z Zachariaszem postępowałaś,* umiłowana przez Boga Elżbieto;* słusznie więc

w pieśniach cię wychwalając,* najłaskawsze Światło, Które oświeca wszyskich, Pana, uwielbiamy.

(...)

TEKSTY WSPÓLNE

6. O biskupach

TROPARION, ton 4.

Boże ojców naszych,* Który postępujesz z nami według Swej łagodności,* nie odejmuj od nas Swego miłosierdzia,* lecz dzięki ich modlitwom* kieruj w pokoju naszym życiem.

KONTAKION, ton 8.

Kościół wysławia was w pieśniach* jako nauczycieli cnót i ozdoby hierarchów.* Dzięki swoim modlitwom* dajcie serdecznym swoim czcicielom, jako niepokonani, umocnienie w cnotach i wolność od zgorszeń.

PROKIMEN, ton 7.

Ps 115,15 i 12.

Droga przed obliczem Pańskim* śmierć Jego świętych. Stych: Cóż oddam Panu za wszystko, co mi dobrze uczynił.

Apostoł: Hbr 13,17-21.

ALLELUJA

Ps 131,9 i 13.

Kapłani Twoi niech się obloką w sprawiedliwość, a święci Twoi niechaj się weselą.

Stych: Albowiem Pan obrał Syjon, obrał go sobie na mieszkanie.

Ewangelia: Mt 5,14-19. Ewangelia: J 10,9-16.

ŚPIEW NA KOMUNIĘ

Ps 111,7.

W wiecznej pamięci będzie sprawiedliwy,* nie będzie się bał złych pogłosek,* alleluja 3x.

(...)

CYKL TYGODNIOWY

ŚRODA

TROPARION, ton 1.

Ocal, Panie, Swoich ludzi* i błogosław Swoją własność;* zwycięstwo nad wrogami* daj Swojemu Kościołowi* i Swój naród ochraniaj* Swoim Krzyżem.

KONTAKION, ton 4.

Dobrowolnie podniesiony na Krzyż, Chryste Boże,* okazuj miłosierdzie Swe nowej wspólnocie nazwanej Twoim imieniem,* obdarz Swą mocą wiernych Swoich ludzi,* daj im zwycięstwo nad wrogami* niech mają pomoc Twoją za tarczę pokoju,* przemożny znak zwycięstwa.

PROKIMEN, ton 3.

Łk 1,46-48, pieśń o Bogurodzicy.

Wielbi dusza moja Pana,* i rozradował się duch mój w Bogu, Zbawicielu moim.

Stych: Gdyż wejrzał na niskość służebnicy Swojej, oto bowiem odtąd błogosławioną zwać mnie będą wszystkie narody.

ALLELUJA

Ps 44,11 i 13.

Słuchaj, córko, patrz i nakłoń Twego ucha.

Stych: Obliczu Twemu kłaniać się będą wszyscy możni z ludu.

ŚPIEW NA KOMUNIĘ

Ps 115,13.

Kielich zbawienia wezmę * i imienia Pańskiego wzywać będę,* alleluja 3x.

(...)

CYKL OŚMIU TYGODNI

TON 4.

Radosną wieść o zmartwychwstaniu* usłyszawszy od anioła uczennice Pańskie* i uwolnione od wyroku na pierwszych Rodziców,* do apostołów, chlubiąc się, wołały:* śmierć została zniszczona,* Chrystus Bóg zmartwychwstał,* okazując światu wielkie miłosierdzie.

KONTAKION

Zbawca i Wybawiciel mój, przebywając w grobie, uwolnił z pęt ziemian, zniszczył wrota otchłani i jako Władca po trzech dniach powstał.

PROKIMEN

Ps 103,24 i 1.

Jakże wielkie są dzieła Twoje, Panie,* wszystko w mądrości uczyniłeś.

Stych: Błogosław, duszo moja, Panu, Panie Boże mój, bardzoś się możnym okazał.

ALLELUJA

Ps 44,5 i 8.

Nadciągnij, szczęśliwie postępuj i króluj dla prawdy i cichości i sprawiedliwości.

Stych: Umiłowałeś sprawiedliwość, a nienawidziłeś nieprawości.

(...)

HŁAS 4.

Swietłuju woskresienija propowied'* ot Anhieła uwiediewsze Hospodni uczienicy,* i pradiednieje osużdienije otwierhsze,* Apostołom chwalaszcziesia hłahołachu:* isprowierżesia smiert',* woskresie Christos Boh,* darujaj mirowi wieliju miłost'.

KONTAKION

Spas i Izbawitiel moj, iz hroba jako Boh, woskresi ot uz ziemnorodnyja, i wrata adowa sokruszy, i jako Władyka woskresie tridniewien.

PROKIMEN

Ps 103,24 i 1.

Jako wozwielicziszasia dieła Twoja, Hospodi,* wsia premudrostiju sotworił jesi.

Stich: Błahosłowi, dusze moja, Hospoda, Boże moj, wozwielicziłsia jesi zieło.

ALLIŁUIA

Ps 44,5 i 8.

Naliacy i uspiewaj‚ istiny radi i krotosti i prawdy.

Stich: Wozlubił jesi prawdu i woznienawiedieł jesi biezzakonije.