Biblijna historia zbawienia (wstęp)

Historia zbawienia - historyczny przewodnik po Biblii. Wstęp do wydania piątego i spis treści.

Biblijna historia zbawienia (wstęp)

Ks. Tomasz Jelonek

BIBLIJNA HISTORIA ZBAWIENIA

© Wydawnictwo WAM, Kraków 2004
ISBN 83-7318-283-7

NIHIL OBSTAT. Prowincja Polski Południowej Towarzystwa Jezusowego, ks. Krzysztof Dyrek SJ, prowincjał. Kraków 26 stycznia 2004 r., l.dz. 22/04.

Wydanie piąte, poprawione, uzupełnione


Spis treści
PRZEDMOWA5
BIBLIJNA KONCEPCJA ZBAWIENIA7
Zbawienie7
Ludzkość a problem zła9
Jedynym Zbawicielem jest Bóg11
Dobro i zło12
Zbawienie dokonuje się w historii i poprzez historię13
Oryginalność myśli biblijnej według Eliadego14
Zbawienie i objawienie przez historię15
Historia zbawienia16
PLAN ZBAWIENIA18
Konstytucja Dei Verbum o zbawczym planie Bożym18
Etapy zbawczego planu19
Hymn na cześć Bożej woli zbawczej20
PROLOG HISTORII ZBAWIENIA: STWORZENIE ŚWIATA i CZŁOWIEKA23
Pismo Święte nie rozpatruje problemów przyrodniczych23
Stworzenie świata początkiem dziejów zbawienia24
Dwa opisy stworzenia26
Pierwsze zdanie Pisma Świętego27
Pierwszy opis stworzenia28
Układ opisu31
Kolejność dzieł stwórczych32
Logika tego układu33
Bóg jest wszechmocny34
Bóg jest nieskończenie dobry35
Czym jest świat?35
Człowiek36
Podsumowanie pierwszego opisu stworzenia39
Drugi opis stworzenia39
Stworzenie człowieka40
Bóg-Garncarz40
Proch ziemi i dech życia42
Bóg urządza ogród42
Człowiek stworzony do pracy43
Człowiek jest istotą etyczną43
Człowiek jest istotą społeczną44
Człowiek wyższy od zwierząt44
Odpowiednia pomoc45
Stworzenie kobiety46
Sen mężczyzny46
Ciało z ciała47
Godność kobiety47
Nauka o człowieku i małżeństwie48
UPADEK CZŁOWIEKA — NEGATYWNA ODPOWIEDŹ NA ODWIECZNĄ DOBROĆ BOGA50
Kontynuacja rozdziału drugiego51
Gatunek literacki opowiadania51
Wąż53
Teologia i psychologia pokusy54
Opis grzechu55
Skutki nieposłuszeństwa56
Przesłuchanie i wyrok na węża56
Protoewangelia58
Wyrok na kobietę58
Wyrok na mężczyznę59
Bóg opiekuje się człowiekiem60
Niemożliwość powrotu o własnych siłach60
Droga powrotu61
Próba rozwiązania problemu zła62
PREHISTORIA ZBAWIENIA64
Problem historyczności64
Fakty i szata literacka66
Trzy podstawy uznania Rdz 10—11 za historię67
Bratobójstwo68
Potop68
Potop w relacji eposu Gilgamesz i w wersji biblijnej70
Wieża Babel71
Pouczenia teologiczne72
DZIEJE PATRIARCHÓW74
Historyczność opowiadania74
Forma literacka75
Istota i rola legendy75
Abraham77
Izaak80
Jakub81
Józef82
Dzieje wybrania83
Moralność patriarchów83
Typiczny charakter opowiadań o patriarchach84
Jeszcze kilka uwag na marginesie85
Problem mitu astralnego86
WYJŚCIE Z EGIPTU I PRZYMIERZE SYNAJSKIE89
Naród prześladowany89
Narodziny Mojżesza90
Powołanie Mojżesza90
Gatunek literacki opisu91
Płaszczyzna historyczna92
Skutki wybuchu wulkanu93
Santorin i plagi egipskie94
Plagi według Biblii95
Wyjście z Egiptu97
Przymierze modelem religii98
Przymierze synajskie99
Znaczenie tego etapu dziejów zbawienia100
Organizacja kultu100
Mojżesz101
DZIEJE IZRAELA JAKO HISTORIA RELIGIJNA103
Wędrówka przez pustynię103
Jozue104
Okres Sędziów105
Samuel i początki królestwa107
Król Dawid109
Rządy Salomona110
Rozłam w Izraelu111
Prorocy113
Niewola babilońska115
Powrót i odbudowa116
Epoka grecka i wojny machabejskie118
Hasmonejczycy i Herod Wielki121
TYPICZNY CHARAKTER INSTYTUCJI I POSTACI STAREGO TESTAMENTU123
Typologia Wyjścia123
Przymierze i Ziemia Obiecana126
Królestwo Dawida127
Świątynia127
Reszta Izraela128
Obietnica i rzeczywistość przyszła129
Biblijna koncepcja czasu129
Preeschatologia130
Protoeschatologia130
Eschatologia realizująca się niebawem131
Eschatologia transcendentna132
Mesjasz133
JEZUS I JEGO DZIEŁO — FAKTY PASCHALNE135
Historyczność Jezusa135
Jezus historii i Chrystus wiary136
Krytyka takiego stanowiska137
Historyczność Jezusa tłumaczy istnienie Ewangelii138
Historyczność Jezusa tłumaczy nowość nauki139
Inne dowody139
Czym są Ewangelie?140
Różnice w przekazie141
Historia Jezusa142
Fakty paschalne145
Pascha Starego Testamentu146
Pascha Nowego Przymierza146
Opisy męki i śmierci Jezusa147
Zmartwychwstanie Chrystusa148
Prawdziwość zmartwychwstania148
CZAS KOŚCIOŁA — REALIZUJĄCA SIĘ RZECZYWISTOŚĆ ESCHATOLOGICZNA151
Nowy Izrael151
Kościół152
Wniebowstąpienie i Zesłanie Ducha Świętego152
Dalszy rozwój obrazu rzeczywistości ostatecznej154
Krew Baranka i słowo świadectwa157
Sens historii158
Zadanie chrześcijanina159
Ku Pełni159
Z traktatu św. Jana Eudes161
Przyjdź!162
EPILOG DZIEJÓW ZBAWIENIA163
Szata literacka163
Dzień Jahwe — Dzień Chrystusa165
Przyjście zbawcze166
Wielkość Dnia Chrystusa167
Paruzja i epifania168
Tryumf Chrystusa i wiernych169
Zwycięstwo nad potęgami169
Powszechne zmartwychwstanie171
Epifania172
Sąd ostateczny173
Reintegracja kosmosu175
Końcowe uwielbienie Ojca177
Koniec historii zbawienia177
ZAMIAST ZAKOŃCZENIA179

PRZEDMOWA

 

Spodobało się Bogu w swej dobroci i mądrości objawić siebie samego i ujawnić nam tajemnicę woli swojej, dzięki której przez Chrystusa, Słowo Wcielone, ludzie mają dostęp do Ojca w Duchu Świętym i stają się uczestnikami boskiej natury... Ten plan objawienia urzeczywistnia się przez czyny i słowa wewnętrznie z sobą powiązane, tak że czyny dokonane przez Boga w historii zbawienia ilustrują i umacniają naukę oraz sprawy słowami wyrażone; słowa zaś obwieszczają czyny i odsłaniają tajemnicę w nich zawartą1.

 

Sobór Watykański II w swym dokumencie poświęconym objawieniu Bożemu bardzo wyraźnie powraca do historiozbawczego sposobu ujmowania treści Pisma Świętego, odsuniętego jakby na bok przez przerost interpretacji spekulatywnej i scjentystycznej. Dlatego po Soborze wprowadzono w ramach studiów teologicznych historię zbawienia jako przedmiot nauczania.

Podręcznik, którego poprawiona wersję oddajemy do rąk Czytelników, jest pomyślany jako pomoc w studiowaniu tego przedmiotu. Nie jest on jedynie skryptem akademickim, porusza bowiem wiele problemów biblijnych i stara się ukazywać najważniejszy wątek objawienia biblijnego. Dlatego staje się pożytecznym przewodnikiem, ułatwiającym każdemu zainteresowanemu spotkanie z Pismem Świętym. Spotkanie raczej pierwsze, ale poważnie traktowane i pozwalające zakosztować smak bliskiego przestawania z Biblią.

Adresowany jest więc ten przewodnik nie tylko do studentów teologii, którzy słuchają wykładów z historii zbawienia i przygotowują się do egzaminu z tego przedmiotu, ale adresatem jest szeroki ogół wiernych, którzy pragną czytać Pismo Święte i rozeznać się w jego podstawowych problemach.

Ponieważ wiele problemów biblijnych, poruszanych przy sposobności omawiania historii zbawienia, jest problemami kontrowersyjnymi i występuje w dyskusjach światopoglądowych, rozwinięto je szerzej. Jest to realizacja postulatu, aby podręcznik niniejszy był przewodnikiem i aby ułatwiał pierwsze spotkanie z Biblią. Liczne bowiem problemy, w ten sposób omawiane, wchodzą w skład innych przedmiotów nauczania na studiach teologicznych, zwłaszcza przedmiotów biblijnych. Jeżeli tutaj zostały rozwinięte, to dlatego, gdyż wydaje się, że Czytelnik, stawiający pierwsze kroki w kierunku poznania Pisma Świętego, winien znać odpowiedzi, które pozwolą mu ominąć trudności różnych zarzutów i pomogą w ewentualnych dyskusjach, w których przyjdzie mu zabierać głos.

Poruszanie wielu problemów może nieco zaciemnić główny nurt historii. Powoduje także liczne powtórzenia myśli, których przy pisaniu nie unikano, wychodząc z założenia, że repetitio est mater studiorum. Pragnieniem piszącego było dostarczenie możliwie obszernego zasobu wiadomości. Oby on pomógł w spotkaniu z tą jedyną Księgą, przez którą przemawia do nas sam Bóg.


1 Sobór Watykański II, Konstytucja dogmatyczna o Objawieniu Bożym „Dei Verbum”, 2.

opr. mg/mg

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

reklama

reklama

reklama