Egzorcyzm - posługa miłości

Egzorcyzm - Posługa miłości

Wpadają w furię, rzucają przekleństwa, mówią obcymi językami, których nie znają. To, co święte, budzi w nich nienawiść, wybuch agresji. Zdarza się niejednokrotnie, że wiedzą o czymś, o czym wiedzieć nie mogą dzięki ludzkiemu poznaniu. Opętani są zdolni do niezwykłych zachowań. Na przykład wiją się jak wąż na podłodze albo potrafią tak mocno zacisnąć dłoń, że nikt nie jest w stanie rozprostować ich palców. Tak opisuje opętanych przez złego ducha jeden z polskich księży egzorcystów.

Bóg jest miłosierny. A jednak zdarzają się sytuacje, w których tajemnica Bożego miłosierdzia staje się dla wierzących bardzo trudna do pojęcia. Bóg dopuszcza czasami do przypadków szczególnego udręczenia i opętania przez diabła jakiegoś człowieka. To tajemnica nieprawości działającej w świecie, mimo że szatan nie może przekroczyć granic wyznaczonych mu przez Boga.

Pan Jezus podczas swego życia na ziemi nie tylko odrzucił pokusy na pustyni, ale także wypędzał szatana i inne złe duchy, nakazując im uległość swojej Boskiej woli (por. Mt 12,27—29; Łk 11; 19—20). Dzieje Apostolskie mówią, że dobrze czynił i uzdrawiał wszystkich dręczonych przez diabła (por. Dz 10,38). W ten sposób okazał swe zbawcze dzieło, polegające na uwolnieniu człowieka z grzechu i jego następstw oraz z mocy tego, który jest pierwszym sprawcą grzechu, zabójcą od początku i ojcem kłamstwa (por. J 8,44). Nie zatrzymał tej mocy tylko dla siebie. Udzielił Apostołom i innym uczniom władzy, aby wyrzucali duchy nieczyste (por. Mt 10,1. 8; Mk 3,14—15; 6,7.13; Łk 9,1; 10,17.18—20). Obiecał, że pośle im Ducha Świętego, aby przekonał świat o sądzie, bo władca tego świata już został osądzony (por. J 16,7—11). Pośród znaków, które będą towarzyszyć wierzącym, wymienione jest w Ewangelii wyrzucanie złych duchów (por. Mk 16,17).

Opętanie to forma władzy diabła nad człowiekiem, różniąca się od wpływu, jaki spowodowany jest grzechem pierworodnym i innymi grzechami. W takich przypadkach Kościół, ufając mocy Chrystusa — Pana i Zbawiciela, śpieszy z pomocą człowiekowi dręczonemu lub opętanemu, aby od tego dręczenia lub opętania został uwolniony. Odprawia egzorcyzmy.

Rozkazuję ci, Szatanie

Szatan nie chce, aby o nim pisano. Przeszkadza. Wiedzą o tym zarówno autorzy poważnych teologicznych traktatów, jak i szukający sensacji dziennikarze. Ks. Roman Kempny zmarł, pracując nad tym tematem. Gdy podejmowano temat związany z szatanem, pojawiały się zastanawiające trudności, psuły się urządzenia, komplikowały się relacje międzyludzkie, a czasami następowały bardzo tragiczne wydarzenia. Niewiara w diabła jest jednym z jego sukcesów. Podobnie jak traktowanie go jedynie jako mitu lub symbolu ogólnego zła.

Nauczanie Kościoła jest jasne: „Kiedy na zakończenie Modlitwy Ojcze nasz mówimy: »ale nas zbaw ode Złego«, zło o którym mówi ta prośba, nie jest jakąś abstrakcją, lecz oznacza osobę, Szatana, Złego, anioła, który sprzeciwił się Bogu, a nie zło w ogólności” (KKK 2851).

Zwyczajne i niezwyczajne

„Diabeł i inne złe duchy zostały stworzone przez Boga jako dobre z natury, ale same uczyniły się złymi” — wyjaśnił Sobór Laterański IV (1215 r.). Pismo święte mówi o upadku aniołów (por. 2 P 2,4), polegającym na wolnym, radykalnym i nieodwołalnym odrzuceniu Boga i Jego królestwa. Odbicie tego buntu zawarte jest w słowach kusiciela skierowanych do pierwszych rodziców: „Tak jak Bóg będziecie” (Rdz 3,5). Szatan wierzy w Boga.

Podstawowe działanie złych duchów, które określane jest jako zwyczajne, polega na kuszeniu człowieka do złego, przez działania mające doprowadzić do tego, aby człowiek oddalił się od Boga. Kusicielskiemu działaniu diabła poddany jest każdy człowiek przez całe życie. Kuszona była również Maryja, a nawet sam Jezus. Chrystus, świadom stałego zagrożenia, wzywa człowieka do nieustannego czuwania, unikania okazji do grzechu, a przede wszystkim do modlitwy.

Istnieją również nadzwyczajne działania demona, których wynikiem są wyjątkowe zaburzenia. Czasami dochodzi do nich z naszej winy, a czasami z winy innych. Włoski egzorcysta ks. Gabriele Amorth wymienia cztery kategorie takich szatańskich działań:

— opętanie — diabeł wchodzi w ciało człowieka i manifestuje swą obecność przez gesty i słowa;

— dręczenia — demon uderza w osobę przez cierpienia i przekleństwa, działając na poziomie zdrowia fizycznego, uczuć oraz pracy. Jest to przypadek bardzo trudny do rozeznania, ponieważ często wydaje się, że te choroby i udręki są spowodowane czynnikami naturalnymi;

— posiadanie (obsesja) — szatan powoduje niepokój, trwogę i udręki wewnętrzne;

— nawiedzenia diabelskie — są to przekleństwa uderzające w przedmioty i rzeczy. Zdarza się, że należy egzorcyzmować domy czy jakieś miejsca.

Między demonem a chorobą

Według ks. G. Amortha, istnieją cztery przyczyny nadzwyczajnego działania szatana:

1. inicjatywa własna demona — Bóg, na mocy wolności danej stworzeniom, toleruje zło wyrządzane przez Szatana, mimo że nie jest ono zgodne z wolą Bożą. To nie oznacza, że Bóg pozwala na zło, ale że nie od razu interweniuje. Wielu świętych było ofiarami dręczenia przez Szatana, np. ojciec Pio czy Jan Vianney, i właśnie przez te próby uświęcili się;

2. kontakty z różnymi magami, wróżkami, grupami satanistycznymi, udział w seansach spirytystycznych;

3. długotrwałe życie w stanie grzechu ciężkiego;

4. klątwy — dotyczy 90 proc. przypadków opętania. Jest to zło wyrządzone z pomocą demona przez magów, którzy rzeczywiście obcują z diabłem.

Zanim egzorcysta zacznie ustalać przyczyny opętania, musi sprawdzić, czy rzeczywiście ma ono miejsce. We wprowadzeniu teologicznym i pastoralnym do odnowionego rytuału egzorcyzmów zwrócono uwagę, że „w przypadku jakiejś ingerencji uważanej za diabelską trzeba, aby egzorcysta zachował niezbędną oraz posuniętą do maksimum ostrożność i roztropność. Przede wszystkim niech zbyt łatwo nie wierzy, że została opętana przez diabła osoba, która cierpi na jakąś chorobę, zwłaszcza psychiczną. Niech również nie daje wiary, iż zachodzi opętanie, gdy ktoś uskarża się, że doznaje szczególnych pokus diabelskich, że jest opuszczony i udręczony. Może to bowiem być złudzenie wywołane własną wyobraźnią. Niech też egzorcysta nie daje się zwieść podstępnymi sztuczkami, jakimi posługuje się diabeł, który pragnie oszukać człowieka i odciągnąć go od zamiaru poddania się egzorcyzmowi, gdyż rzekomo jego choroba jest czysto naturalna, albo też podlega kompetencji lekarzy. Należy wszechstronnie zbadać sprawę, aby się przekonać, czy rzeczywiście jest dręczony przez szatana ktoś, kto się za takiego uważa”.

Zgodnie z uznaną praktyką uważa się, że o opętaniu przez diabła świadczą następujące objawy: ktoś wypowiada wiele słów w nieznanym sobie języku, albo też rozumie mówiącego; wyjawia sprawy ukryte; wykazuje siły nieproporcjonalne do wieku albo przekraczające naturalne możliwości; przejawia gwałtowną nienawiść do Boga, do Najświętszego Imienia Jezusa, Najświętszej Maryi Panny i Świętych, do Kościoła, do słowa Bożego, do przedmiotów sakralnych, obrzędów, zwłaszcza sakramentalnych, i do świętych obrazów.

Egzorcyzm, czyli...

Katechizm Kościoła Katolickiego tak definiuje egzorcyzm: „Gdy Kościół publicznie i na mocy swojej władzy prosi w imię Jezusa Chrystusa, by jakaś osoba lub przedmiot były strzeżone od napaści Złego i wolne od jego panowania, mówimy o egzorcyzmach” (KKK 1673). Nad każdym katolikiem przynajmniej raz w życiu odprawiono egzorcyzm, ponieważ występuje on podczas sprawowania sakramentu chrztu.

Egzorcyzmy uroczyste, nazwane wielkimi, mogą być wypowiadane tylko przez kapłana za zezwoleniem biskupa. Szczególną wagę należy przywiązywać nie tylko do samych formuł, lecz także do gestów i rytów, takich jak znak krzyża, nałożenie rąk, tchnięcie i pokropienie pobłogosławioną wodą.

Obrzędy rozpoczynają się pokropieniem pobłogosławioną wodą, które jako przypomnienie oczyszczenia otrzymanego w chrzcie, jest obroną kuszonego przed zasadzkami nieprzyjaciela. Woda może być zmieszana z solą. Następnie odmawia się Litanię do Wszystkich Świętych z wezwaniami o Boże miłosierdzie nad udręczonym człowiekiem. Po litanii egzorcysta może recytować psalmy wyrażające błaganie o opiekę Najwyższego i podziw dla zwycięstwa Chrystusa nad złym duchem. Następnie odczytuje się Ewangelię jako znak obecności Chrystusa. Kładąc ręce na dręczonego, błaga Ducha Świętego, aby diabeł odszedł od niego. W tym samym czasie może tchnąć w twarz dręczonego. Następuje wyznanie wiary albo wyrzeczenie się szatana i odnowienie chrzcielnego wyznania wiary oraz modlitwa Ojcze nasz.

Po tych czynnościach egzorcysta ukazuje dręczonemu krzyż, a następnie czyni nad nim znak krzyża, który wyraża władzę Chrystusa nad diabłem. Wreszcie wypowiada błagalną formułę, skierowaną do Boga, oraz formułę rozkazującą, w której w imię Chrystusa wyklina diabła, wzywając go, aby odszedł od dręczonego. Wszystkie wymienione czynności w razie potrzeby można powtarzać, albo podczas tej samej celebracji, albo w innym czasie, dopóki osoba dręczona nie zostanie zupełnie uwolniona. Obrzędy kończą się pieśnią dziękczynną, modlitwą oraz błogosławieństwem.

Papież Jan Paweł II trzykrotnie w ciągu swego pontyfikatu dokonywał egzorcyzmów. „Najbardziej znany jest egzorcyzm dokonany przez Papieża w 1982 r. w Watykanie. Widzieliśmy młodą dziewczynę, która rzucała się na ziemię. Czegoś takiego w Watykanie nigdy nie widziano. Po raz ostatni zdarzyło się to we wrześniu 2001 roku, kiedy Papież egzorcyzmował młodą dziewczynę, a ja kontynuowałem te egzorcyzmy” — twierdzi ksiądz Gabriele Amorth. „Papież przystąpił do egzorcyzmów, ponieważ chciał dać przykład” — wyjaśnia duchowny.

opr. mg/mg