Spis treści i wstęp książki zawierającej doktrynalne i historyczne uwarunkowania, fundamenty, na jakich opiera się katolicka nauka o odpustach
ISBN: 978-83-7505-141-4
wyd.: WAM 2008
Spis treści | ||
Wstęp do wydania polskiego | 7 | |
Przedmowa | 11 | |
Preambuła adresowana do Braci protestantów | 15 | |
Wstęp | 17 | |
Tajemnica odpustów | 19 | |
Słowo wstępne | 21 | |
Rozdział I | ||
Chrystus oczyszczający ustanawia poprzez swój Kościół odpusty | 23 | |
Wprowadzenie | 23 | |
1. Tajemnica Boga oczyszczającego w życiu przyszłym | 23 | |
2. Misterium świętych odpustów, znaków wyrozumiałości Chrystusa | 25 | |
3. Sugestie dla pasterzy i pielgrzymów przybywających do Montligeon i innych miejsc pielgrzymowania na całym świecie (w szczególności do Porcjunkuli) | 29 | |
Rozdział II | ||
Doktrynalne i historyczne uwarunkowania instytucji odpustów | 35 | |
ANEKS I | ||
Stary Testament przygotowuje chrześcijan do praktyki odpustów za zmarłych | 42 | |
ANEKS II | ||
Apostoł Paweł, przez swą teologię i postawę, przygotowuje odpusty | 43 | |
ANEKS III | ||
Odpusty w średniowieczu | 45 | |
ANEKS IV | ||
Sobory drugiego tysiąclecia wypowiadają się na temat odpustów | 48 | |
Rozdział III | ||
Fundamenty odpustów | 51 | |
Rozdział IV | ||
Horyzont odpustów: śmierć, czyściec, niebo | 57 | |
1. Odpust zupełny na godzinę i w obliczu śmierci | 58 | |
2. Odpusty jako pomoc dla Kościoła cierpiącego | 65 | |
3. Odpusty, brama do nieba | 72 | |
ANEKS V | ||
Spojrzenie dominikanina w kontekście protestanckim | 78 | |
Rozdział V | ||
Oryginalność poglądów Lutra w kwestii odpustów: co można z nich zachować? | 81 | |
1. Kontekst historyczny | 82 | |
2. 95 tez (jeszcze katolickiego) Lutra o odpustach | 85 | |
3. Dochodzimy w ten sposób do pytania | 88 | |
4. Luter odrzuca czasami swe własne tezy, potępione przez Leona X | 89 | |
5. Niektóre z 95 tez Lutra mogą być włączone do katolickiej naukio odpustach | 89 | |
6. Abstrakcyjne pojęcie odpustu u Lutra | 91 | |
ANEKS VI | ||
Traktat Lutra o odpustach (tekst łaciński) | 99 | |
Tłumaczenie (według tłumaczenia na język francuski | ||
B. de Margerie i E. des Places SJ) | 104 | |
Rozdział VI | ||
Subtelna doktryna Hadriana z Utrechtu (Hadriana VI) i Bossueta, podjęta przez Pawła VI | 113 | |
1. Czym jest doktryna Hadriana? | 113 | |
2. Podjęcie „zręcznej subtelności” przez Bossueta | 115 | |
3. Ocena w świetle św. Tomasza i kard. Journeta | 120 | |
4. Paweł VI nawiązuje do Bonifacego VIII, Hadriana z Utrechtu i Bossueta | 122 | |
Rozdział VII | ||
Miłość świętych do odpustów | 125 | |
1. Starożytność chrześcijańska ukazuje nam konieczność uciekania się do pomocy całego Kościoła, do komunii świętych | 126 | |
2. Święci średniowiecza | 129 | |
3. Święci czasów nowożytnych | 135 | |
Rozdział VIII | ||
Spowiednik świadkiem i apostołem odpustów za dusze w czyśćcu cierpiące | 137 | |
1. Przykłady pozostawione przez świętych reformatorów katolickich | 138 | |
2. Wyrozumiały spowiednik pomaga penitentowi przyjąć odpuszczenie grzechów i odpusty Kościoła | 142 | |
Rozdział IX | ||
Orientacje i doktryny współczesnych teologów | 151 | |
1. W 1914 r. filozof Sertillanges rozmyśla nad społecznym kontekstem odpustów | 152 | |
2. 1926 r. — Karl Adam: Prawdziwe oblicze katolicyzmu | 153 | |
3. Bernhard Poschmann i Karl Rahner: odpust jednoczy w sakramentalium modlitwę wstawienniczą Kościoła i jurysdykcyjną władzę papieża | 155 | |
4. Paul Galtier (1872-1961) nie przestawał zajmować się odpustami w swych kolejnych pismach o pokucie i w kontekście tych pism (Gregorianum, 1950) | 157 | |
5. Paul Anciaux, w 1960 r., kładzie nacisk na istotną więź odpustów z sakramentem pokuty | 158 | |
6. Ojciec Didier, w Katolicyzmie (hasło: „Indulgences” — „Odpusty”), kontynuuje te poglądy | 158 | |
7. Kardynał Henri de Lubac | 159 | |
8. Edvard Schillebeeckx | 161 | |
9. Kardynał Charles Journet | 162 | |
10. Powrót do tomizmu i nauki Soboru Trydenckiego | 164 | |
11. Ojciec P. Adnes | 165 | |
12. Kardynał Luigi Ciappi | 166 | |
13. Perspektywa ekumeniczna Bernarda Sesboué (1983 | 167 | |
14. Opus operatum i opus operantis | 168 | |
15. Uściślenia Katechizmu Kościoła Katolickiego (KKK) w kwestii odpustów | 169 | |
ANEKS VII | ||
Teologia odpustów. Studium Jego Eminencji kard. Ch. Journeta | 171 | |
Rozdział X | ||
Sakramentalia, sakramenty i rady | 211 | |
1. Odpust jubileuszu chrześcijańskiego i chrzest | 211 | |
2. Odpust — sakramentalium w służbie sakramentu pokuty | 215 | |
3. Ewangeliczna i kościelna rada korzystania z odpustów | 216 | |
Rozdział XI | ||
Rozbieżności i zbieżności ekumeniczne | 223 | |
1. Wierzymy w, przez, ku i wraz ze Świętym Kościołem | 224 | |
2. Wierzymy w odpuszczenie grzechów | 226 | |
3. Wierzymy wspólnie w świętych obcowanie (to znaczy komunię świętych rzeczy i świętych członków Kościoła) i wspólnie modlimy się za zmarłych | 233 | |
Bibliografia | 243 | |
Wykaz skrótów | 249 | |
Wykaz osób i pojęć | 251 | |
Wykaz miejsc biblijnych | 255 |
Już w czasach mojej młodości, spędzonej w Chinach, interesowałem się odpustami, pragnąc pomagać duszom czyśćcowym, czyli Kościołowi cierpiącemu. Później, w podwójnej trosce o obronę doktryny Kościoła i pogłębienie jej w kontekście ekumenizmu, ułatwionego przez Sobór Watykański II, zacząłem, od początku lat 60., kompletować dossier dotyczące odpustów, dossier, które leży częściowo u początków książki prezentowanej tu Czytelnikowi.
Książka ta przedstawia więc ciągłość moich zainteresowań tym tematem. Rekolekcje, jakie odbyłem w 1993 r. w Montligeon, sanktuarium modlitw za zmarłych, na zachodzie Francji, a dokładnie w departamencie Orne, wyrastały z tego duchowego horyzontu i, jednocześnie, umacniały go. Świadczy o tym ostatni rozdział tej książki. Pragnę tu wyrazić mą wdzięczność ks. André Lecoq, rektorowi sanktuarium, za jego gościnne przyjęcie.
Pod datą 1 lutego 1993 r. zapisałem w moim dzienniku rekolekcyjnym: ,,Duchu Prawdy, mój Pokrzepicielu, dziękuję że namaściłeś mnie i umocniłeś, by bronić przed ludźmi doktryny Kościoła, także tej dotyczącej odpustów, owocu Krwi Chrystusa, zabarwionych Jego nieskończenie cenną Krwią”.
U podstaw tej książki leży więc ponad 50 lat modlitwy, refleksji i lektury. Do jej uzasadnienia wystarczyłaby już sama niechęć do odpustów, spotykana często na Zachodzie, płynąca z ust uważających się za katolickie. Gdyby niechęć ta była w pełni świadoma, stanowiłaby ciężki i straszliwy grzech względem Odkupiciela. Podawać w wątpliwość użyteczność odpustów oznaczałoby, w przypadku katolika, wątpić w moc daną przez Jezusa Chrystusa swemu Kościołowi, w pełnej miłości trosce o doczesny i wieczny los każdego z jego członków.
Odpusty objawiają nam miłosierdzie Ojca, ofiarę Syna, dar Ducha, którym jest odrzucenie i odpuszczenie naszych grzechów. Pomagają nam lepiej dostrzegać piękno i świętość Kościoła, jego jedność, katolickość i apostolstwo. Pragnąc ,,zdobywać odpusty, by przekazywać je duszom czyśćcowym”, rozumiemy lepiej, że Kościół, nasz Kościół, rozciąga się ponad granice naszego ziemskiego wygnania. Oto co pomagają nam dostrzec, wyłożyć i, przede wszystkim, kontemplować sakramentalne łaski bierzmowania, odnawiane poprzez częstą spowiedź i codzienne uczestnictwo we Mszy św., dzięki Komunii sakramentalnej i komunii duchowej.
Chciałbym także wyrazić moją głęboką wdzięczność teologom, żyjącym i zmarłym, których myśl była mi pomocną, świętym Aniołom i duszom w czyśćcu cierpiącym, które modliły się za mnie, ich widzialnym narzędziom, w szczególności siostrze Teresie de Pirey, asystentce, oraz moim przyjaciołom studentom: Sylvainowi Papavero i Alexis, których bezinteresowna i techniczna współpraca podtrzymywały i wzmacniały moje słabe i niezręczne palce. Bez nich książka ta być może nigdy nie ujrzałaby światła dziennego.
Paryż, 1 maja 1997 r.
Nb.: Zwracam uwagę na fakt, że niektóre, bardziej techniczne rozwinięcia zapisane zostały mniejszą czcionką: czytelnik niedysponujący wystarczającą ilością czasu będzie mógł zrezygnować z ich lektury.
opr. aw/aw