Bibliografia Ojców Kościoła w Internecie

Charakterystyka

Jest to patrystyczna bibliografia internetowa uniwersytetu Laval (Quebec). Baza zawiera obecnie dane o ponad 30 tysiącach artykułów z około 350 czasopism, jak też o mniejszej liczbie książek, rękopisów i inskrypcji. Powstaje dział recenzji (docelowo rzędu 40 tysięcy sztuk). Zgromadzony dotąd materiał obejmuje najwięcej pozycji francuskich i angielskich, mniej niemieckich, włoskich i hiszpańskich.

Ramy czasowe to okres od ok. 100 do 850 r. dla Zachodu, do 1054 r. dla Bizancjum, do 1400 r. dla Kościołów orientalnych. Natomiast ramy tematyczne są maksymalnie szerokie, bo obejmują nie tylko pisma Ojców jako takie, lecz również historię Kościoła i filozofię tej epoki, a ponadto archeologię, filologię i inne nauki pomocnicze, gdy występuje powiązanie z Ojcami Kościoła. Wyłączono natomiast świat pogański i judaizm, za wyjątkiem Filona z Aleksandrii.

Opis pozycji obejmuje, obok dokładnych danych bibliograficznych, po kilka do kilkunastu słów-kluczy (descripteurs) i streszczenie (najczęściej angielskie lub francuskie). Na ogół jest to informacja zupełnie wystarczająca, by się zorientować, na ile dana publikacja jest nam potrzebna i jakie są jej istotne tezy (choć część streszczeń jest zbyt krótkich lub ogólnikowych).

Indeksy są bardzo bogate, jest ich kilka: indeks dzieł patrystycznych, autorów, autorów publikacji, terminologii patrystycznej, tekstów biblijnych, przebadanych rękopisów, papirusów, inskrypcji, obiektów archeologicznych i spis słów-kluczy. W ramach indeksów są różne kryteria. Podstawowe wyszukiwanie, według słów-kluczy, daje dobre wyniki.

Udostępniony materiał jest już bardzo obfity. Mimo niekompletności jest to z pewnością podstawowe narzędzie pracy patrologa i każdego teologa sięgającego do źródeł starożytnych. Baza jest oczywiście w trakcie rozbudowy. Uzupełnianie odbywa się według dwóch metod: (a) przegląda się, analizuje i wpisuje wybrane czasopisma i serie, od XIX wieku; (b) autorzy dostarczają opisy swoich prac.

Zasady korzystania

Adres w sieci brzmi: http://www.bibl.ulaval.ca/bd/bibp/

Wpisawszy powyższy adres, znajdujemy się na stronie wstępnej, gdzie możemy przejść dalej: do informacji o BIBP, do instrukcji obsługi (Aide) i oczywiście do samych poszukiwań (Recherche).

Całość jest na razie tylko po francusku, choć może się pojawi wersja angielska. Słowa klucze są podawane w języku publikacji i równolegle po francusku, tak że wpisując hasło niemieckie uzyskujemy tylko dane o publikacjach w tym języku, a po francusku – o wszystkich. Powstaje automatyczny słownik, który umożliwi korzystanie z różnych języków. Imiona autorów patrystycznych i tytuły prac funkcjonują w wersji łacińskiej.

Można wyszukiwać jednocześnie według czterech kryteriów, używając łączników ‘i’, ‘lub’, ‘oprócz’. Można ograniczyć się do jednego języka lub dziedziny. Są różne sposoby porządkowania wyników. Gdy po komendzie Lancer ukaże się ich lista, można łatwo zaznaczyć, które pozycje nas interesują, a następnie wywołać ich dokładniejsze opisy. Całość działa szybko i nie bywa przeciążona (skądinąd z oblężonych stron www za oceanem, jak Biblioteka Kongresu, łatwo korzystać rano, gdy tam jest noc).

Baza jest aktualnie publicznie dostępna, ale od stałych użytkowników, którzy sami nie dostarczają materiałów dla bazy, oczekuje się dobrowolnych wpłat.

Zasady współpracy

Prac polskich w bibliografii prawie nie ma, poza artykułami opublikowanymi za granicą i włączonymi do bazy przy okazji pracy nad danym czasopismem. Twórcy bibliografii zapraszają do współpracy. Jest to rzecz jasna spora szansa, by wyniki naszych polskich prac były znane i cytowane.

Jak sądzę, w przypadku Polski należy zaproponować, by redakcje czasopism, a zwłaszcza „Vox Patrum” zajęły się zawartością swych numerów i analogicznie komitety wydawnicze serii. Może znajdą się koledzy, którzy zechcą popracować nad starszymi rzeczami. Poza tym inne publikacje współczesne mogą opracować sami autorzy.

Opracowanie polega na wypełnieniu dla każdej pozycji jednego lub więcej formularzy. Można zamówić komplet wzorów, których kserokopie posłużą do właściwej pracy. Oprócz formularzy z objaśnieniami po francusku dostępne są angielskie, niemieckie i hiszpańskie.

Adres e-mail do BIBP: bibp@bibl.ulaval.ca

Adres pocztowy:

Laboratoire BIBP, Faculté de théologie et de sciences religieuses

Université Laval, Québec

QC. G1K7P4 - Kanada

E-mail szefa prac: rene-michel.roberge@ftsr.ulaval.ca

Wypełnianie formularzy

Jakie zajęcie czeka współpracownika? Jest szereg rodzajów formularzy. 4 formularze A dotyczą artykułów (studium, tekst patrystyczny, bibliografia itp., recenzja). 3 typu M dotyczą książek (monografia, tekst patrystyczny, pomoce). Jeśli pozycja zawiera wprowadzenie i tekst, wypełnia się równolegle dwa odpowiednie formularze. Ponadto pewne rodzaje słów-kluczy wymagają rozwinięcia: zamiast w głównym formularzu opisuje się je w 7 formularzach typu S. Jeśli formularzy do jednej pozycji jest więcej, nadaje się im wspólny numer. Formularz DP informuje o zakresie analizy periodyku. Jeśli już dysponujemy streszczeniem obcojęzycznym, opracowanie jednej pozycji zajmuje rzędu pól godziny pracy, większej godzinę.

Formularze zawierają dokładne i jasne instrukcje na temat sposobu wypełniania. Z własnych doświadczeń dorzucę dla zainteresowanych konieczne dopowiedzenia:

- Używamy polskich liter; słowa-klucze i po polsku, i po francusku.

- Tytuł w formularzu S-I podajemy w utartej formie po łacinie, można skonsultować brzmienie w claves (Dekkers, Geerard).

- Miejsce, gdzie nasza praca znajduje się w internecie, można podać na końcu sekcji ‘Informations complementaires’.

Co jeszcze?

Baza nie dostarcza w sposób systematyczny danych o innych przydatnych przy kwestiach patrystycznych adresach internetowych. Pewne przykłady:

http://www2.evansville.edu/ecoleweb/ (bogaty indeks tekstów patrystycznych dostępnych w sieci oraz inne materiały).

http://www.thelatinlibrary.com/ (biblioteka autorów łacińskich, także kościelnych).

http://www.augustinus.it (św. Augustyn po łacinie i włosku).

http://www.wsd.archidiecezja.lodz.pl/patrbibl.html (bibliografia polskich tłumaczeń patrystycznych i garść danych o patrologii w Internecie).

opr. mg/mg