Kolegium Kardynalskie

Konsystorz, który odbył się 21 lutego, był siódmym z kolei za pontyfikatu Jana Pawła II. Podczas sześciu poprzednich Papież mianował 138 kardynałów, z których żyje do dziś 114. Po Konsystorzu z 21 lutego w skład Kolegium Kardynalskiego wchodzi 165 purpuratów.

Kolegium Kardynalskie istnieje formalnie od 1150 r. Jego członkami byli pierwotnie proboszczowie i diakoni rzymskich kościołów oraz biskupi diecezji podmiejskich (suburbikalnych). Od 1059 r. mają oni wyłączne prawo wyboru Biskupa Rzymu. W XII w. papieże zaczęli nadawać godność kardynalską również duchownym spoza Rzymu. W XIII-XV w. kardynałów było z reguły nie więcej niż 30, w 1586 r. Sykstus V postanowił, że ma ich być 70. Dopiero Jan XXIII przekroczył ten limit na tajnym Konsystorzu w 1958 r., on też ustanowił zasadę, w myśl której wszyscy kardynałowie mają być biskupami. Paweł VI włączył do grona kardynałów Patriarchów katolickich Kościołów Wschodnich, a w bulli Ingravescentem aetatem z 1970 r. rozporządził, że kardynałowie, którzy przekraczają 80 rok życia, przestają być członkami dykasterii Kurii Rzymskiej oraz innych instytucji Stolicy Apostolskiej i Państwa Watykańskiego, a ponadto tracą prawo do udziału w konklawe i wyboru papieża. Z kolei na tajnym Konsystorzu w listopadzie 1973 r. ustanowił, że liczba kardynałów-elektorów ma nie przekraczać 120.

Kardynałowie są podzieleni na trzy stopnie — biskupów, prezbiterów i diakonów. Mianuje ich Papież spośród duchownych posiadających przynajmniej święcenia kapłańskie. Pełnią funkcję doradców i współpracowników Papieża w kierowaniu Kościołem powszechnym: formą współpracy kolegialnej są konsystorze zwyczajne i nadzwyczajne, ponadto kardynałowie stoją na czele kongregacji i innych instytucji Kurii Rzymskiej lub są pasterzami diecezji w różnych krajach świata.

Pierwszy Konsystorz publiczny zwołany przez Jana Pawła II odbył się 30 czerwca 1979 r. Papież mianował na nim 15 kardynałów, m.in. metropolitę krakowskiego Franciszka Macharskiego; nominację in pectore (tajną) otrzymał wówczas biskup Szanghaju Ignatius Gong Ping-mei. 10 nominatów pochodziło z Europy, 3 z Azji i 2 z Ameryki.

Na drugim Konsystorzu, 2 lutego 1983 r., godność kardynalską otrzymało 18 dostojników Kościoła (10 z Europy, 3 z Ameryki, 2 z Afryki, 2 z Azji i 1 z Oceanii), wśród nich metropolita gnieźnieńsko-warszawski abp Józef Glemp.

25 maja 1985 r. Jan Paweł II wyniósł do godności kardynalskiej 17 Europejczyków, 7 Amerykanów, 3 biskupów z Azji i 1 z Afryki. Byli wśród nich m.in. metropolita wrocławski Henryk Gulbinowicz, honorowy przewodniczący Papieskiej Rady ds. Środków Społecznego Przekazu abp Andrzej Maria Deskur oraz arcybiskup większy Lwowa obrządku ukraińskiego Mirosław Iwan Lubacziwski.

Czwarty Konsystorz za pontyfikatu Jana Pawła II zgromadził się 28 czerwca 1988 r. Kolegium Kardynalskie powiększyło się o 24 nowych członków, pochodzących z Europy (11), Ameryki (6), Azji (4), Afryki (2) i Oceanii (1). Nominację otrzymał m.in. ówczesny arcybiskup Detroit (polskiego pochodzenia) Edmund Casimir Szoka, obecnie przewodniczący Papieskiej Komisji ds. Państwa Watykańskiego, oraz wybitny teolog szwajcarski Hans Urs von Balthasar, który jednak zmarł na dwa dni przed Konsystorzem.

Do grona 22 nowych kardynałów mianowanych na Konsystorzu 28 czerwca 1991 r. należeli m.in. jezuita Paolo Dezza, były spowiednik Pawła VI, watykański sekretarz stanu Angelo Sodano, dwaj przedstawiciele Kościołów Europy Wschodniej, którzy położyli szczególne zasługi w okresie prześladowań komunistycznych — biskup Nitry na Słowacji Ján Korec i arcybiskup Făgăraşu i Alby Julii w Rumunii Alexandru Todea, wreszcie obecny wikariusz Rzymu Camillo Ruini.

Szósty Konsystorz, zwołany 26 listopada 1994 r., przyniósł 30 nowych nominacji kardynalskich. Otrzymali je m.in. arcybiskup Mińska na Białorusi Kazimierz Świątek, arcybiskup Sarajewa Vinko Puljić, arcybiskup Pragi Miloslav Vlk i bohaterski kapłan albański Mikel Koliqi, wieloletni więzień reżimu komunistycznego.

«Grupa nowych purpuratów, pochodzących z różnych części świata, jest wymownym symbolem powszechności Kościoła» — stwierdził Jan Paweł II w niedzielę 18 stycznia, zapowiadając zwołanie kolejnego, siódmego już Konsystorza. Te słowa można odnieść do całego Kolegium Kardynalskiego, które jeszcze kilkadziesiąt lat temu złożone było prawie wyłącznie z Europejczyków, dzisiaj zaś są w nim licznie obecni przedstawiciele Kościołów wszystkich kontynentów. Po ostatnim Konsystorzu Kolegium Kardynalskie liczy 165 członków (plus dwóch in pectore), w tym 88 z Europy, 27 z Ameryki Łacińskiej, 17 z Ameryki Północnej, 14 z Afryki, 15 z Azji i 4 z Oceanii. Te proporcje są nieco inne (jeszcze mniejszy procentowo jest udział purpuratów z Europy) w gronie kardynałów elektorów, tzn. mających mniej niż 80 lat: jest ich obecnie 122, w tym 56 z Europy, 23 z Ameryki Łacińskiej, 13 z Ameryki Północnej, 12 z Afryki, 14 z Azji i 4 z Oceanii. Jeszcze w ciągu tego roku kilku z nich przekroczy granicę wieku wyznaczoną przez Pawła VI i tym samym liczba kardynałów elektorów znów będzie się mieścić w granicach 120, zgodnie z zasadą obowiązującą na mocy konstytucji apostolskiej Romano Pontifici eligendo.