Włoch od koron i największego tabernakulum

Chociaż Pius X pochodził z Włoch nazywany jest papieżem jasnogórskim, a niektórzy twierdzą nawet, że ma polskie korzenie. Na dodatek jego związki z Matką Bożą z Jasnej Góry trwają do dzisiaj. Wszystko zaczęło się w 1904 roku, kiedy papież zatwierdził sierpniową uroczystość Najświętszej Maryi Panny Częstochowskiej.

Wybrany w 1903 roku Pius X, czyli kard. Giuseppe Sarto, to jedyny z papieży, który w XX wieku został ogłoszony świętym. Obecnie jego wspomnienie w Kościele obchodzimy 21 sierpnia, w dniu jego śmierci w 1914 roku. Już dwa miesiące po wyborze na papieża Pius X wydał pierwszą encyklikę Ad diem illum, w której przedstawił główny program swojego pontyfikatu: odnowić wszystko w Chrystusie (restaurare omnia in Christo). Jak podkreślił papież Benedykt XVI w czasie katechezy w 2010 roku: „Św. Pius X uczy nas wszystkich, że u podstaw naszych działań apostolskich podejmowanych na wielu polach musi być zawsze głęboka osobista więź z Chrystusem, którą należy pielęgnować i rozwijać dzień po dniu. Dopiero wtedy, gdy jesteśmy rozmiłowani w Panu, będziemy w stanie poprowadzić ludzi do Boga i otworzyć ich na Jego miłosierną miłość, i w ten sposób otworzyć świat na miłosierdzie Boże”.

Codzienna Komunia

Z działań Piusa X często zauważana jest odnowa Kościoła, liturgii Mszy Świętej i reforma Kurii rzymskiej. Papież odnowił również kapłański brewiarz, muzykę kościelną, do której „wkradła się” muzyka świecka. Stworzył znakomitą szkołę biblijną w Rzymie, od 1909 roku nazywaną Papieskim Instytutem Biblijnym. Na dodatek rozpoczął prace nad zmianami w prawie kanonicznym, a dokończył je i ogłosił nowy Kodeks Prawa Kanonicznego jego następca Benedykt XV w 1917 roku. Pius X wytrwale walczył też z pojawiającymi się błędami wiary, szczególnie z modernizmem, czyli prądem, który obalał niemal wszystkie dogmaty. Dlatego w Encyklice Pascendi dominici gregis potępił go, a księży zobowiązał do składania przysięgi antymodernistycznej.

Co bardzo ważne - Pius X zniósł konieczność przystępowania do spowiedzi przed każdym przyjęciem Komunii Świętej i obniżył wiek dzieci mogących przyjąć Ją po raz pierwszy. Wiedział jakie znaczenie ma w życiu Eucharystia i zalecał nawet codzienne przystępowanie do Komunii Świętej, co w tamtych czasach nie było takie oczywiste jak dzisiaj. Po wydaniu dekretu o Wczesnej Komunii Świętej otrzymał wiele listów od dzieci. W jednym z nich przeczytał: „Chwilami tak się czuję po Komunii Świętej, jak gdyby tatuś mój tulił mnie w ramionach. Wówczas czuję się tak szczęśliwa, że nie mogę mówić ani słowa. Ale ukochany Zbawiciel wie, jak Go kocham!”. Ojciec Święty miał wtedy zapytać stojącego obok jednego z prałatów: „Któryż biskup na świecie mógłby powiedzieć coś piękniejszego po spotkaniu się z Panem w Eucharystii?”. Dlatego właśnie Pius X
nazywany został papieżem Eucharystii i dzieci.

Można też znaleźć informacje, że Ojciec Święty stawał w obronie Kościoła. Na tym tle doszło między innymi do zatargu z rządem francuskim, który zerwał konkordat i usiłował narzucić Kościołowi ograniczające jego wolność prawa. W tym czasie z Francji wypędzono zakonników i zlikwidowano niemal wszystkie klasztory w tym kraju. W odpowiedzi papież mianował biskupów na nie obsadzonych dotąd diecezjach, nie konsultując tego z francuskim rządem. Pod koniec swojego pontyfikatu Pius X usiłował „zatrzymać” wojnę, dlatego wydał orędzie do państw. To były ważne wydarzenia dla nas Polaków, ale część decyzji tego świętego papieża dotyczyła tylko naszej Ojczyzny. Nie było jej wtedy na mapie świata, a jednak istniała i została dostrzeżona przez Ojca Świętego.

Dziękczynienie za rolę Maryi

Najpierw parę słów o uroczystości Matki Bożej Częstochowskiej, którą w całej Polsce obchodzimy 26 sierpnia. Dla nas ma ona przede wszystkim charakter dziękczynienia za rolę Maryi jaką odegrała w dziejach naszego narodu i jest wyrazem czci dla jasnogórskiego jej wizerunku.

O ustanowienie święta Dziękczynienia Najświętszej Maryi Pannie Częstochowskiej ojcowie paulini zabiegali kilkakrotnie. Po raz pierwszy zwrócili się z taką prośbą do Stolicy Apostolskiej po obronie Jasnej Góry przed Szwedami w 1665 roku. Kongregacja Obrzędów zezwoliła wtedy na odprawianie Mszy Świętych wotywnych. Później bł. Honorat Koźmiński, który po upadku powstania styczniowego starał się zjednoczyć naród wokół Maryi, Królowej Polski, wraz z ówczesnym przeorem Jasnej Góry, o. Euzebiuszem Rejmanem, poprosił papieża Piusa X o ustanowienie tego święta. Niektórzy wymieniają, że zaangażowany był w to jeszcze ks. biskup Stanisław Zdzitowiecki.

Po raz pierwszy w 1906

Ostatecznie Ojciec Święty zgodził się w 1904 roku, by święto Matki Bożej Częstochowskiej było obchodzone na Jasnej Górze i w ówczesnej diecezji włocławskiej. Święto to miało być obchodzone w środę po 24 sierpnia. Po raz pierwszy obchodzono je 29 sierpnia 1906 roku. Na marginesie dodam, że w 1931 roku Pius XI rozszerzył jego obchody na całą Polskę oraz zatwierdził nowy tekst Mszy Świętej i brewiarza, a jego datę ustalił na 26 sierpnia. Również w 1906 roku decyzją Piusa X jasnogórski kościół pw. Krzyża Świętego i Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny otrzymał tytuł i przywileje bazyliki mniejszej. Po dwóch latach ten sam Ojciec Święty zezwolił na wpisanie do Litanii loretańskiej znanego nam dobrze wezwania „Królowo Polski”. W tym samym roku Pius X ustanowił święto Królowej Polski dla diecezji lwowskiej. Po odzyskaniu niepodległości przez Polskę biskupi zwrócili się do Stolicy Apostolskiej z prośbą rozszerzenia tego święta na cały kraj. Jako datę zaproponowano 3 maja, na pamiątkę pierwszej polskiej Konstytucji, która realizowała część ślubowań króla Jana Kazimierza. Święto zatwierdzone zostało oficjalnie w 1920 roku przez papieża Benedykta XV.

Korona dla Królowej

Zewnętrznym znakiem, który przypomina nam o królowaniu Pani Jasnogórskiej są korony nałożone na jej wizerunek. Pierwsze papieskie dla Matki Bożej Częstochowskiej ofiarował Klemens XI, ale niestety w nocy z 22 na 23 października 1909 roku zostały skradzione. Wiadomość o tym dotarła nie tylko do Polaków, ale również do mieszkańców innych krajów Europy. Oprócz koron złodzieje ukradli również perłową sukienkę i kosztowności. Sprawców nigdy nie wykryto, ale pojawiło się podejrzenie, że kradzież mogła być prowokacją polityczną ówczesnych rosyjskich władz zaborczych, które doskonale wiedziały, jaki Jasna Góra wywiera wpływ na kształtowanie świadomości narodowej i postaw patriotycznych oraz że to przeszkoda w rusyfikacji społeczeństwa polskiego. Po kradzieży car Mikołaj II chciał podarować korony dla cudownego obrazu, by do tego nie dopuścić zwrócono się do ówczesnego prałata ks. Adama Stefana Sapiehy o pomoc w Rzymie. Słysząc co się stało, Piusa X od razu zdecydował, że ofiaruje korony dla wizerunku Królowej Polski i zostaną one wykonane przez watykańskiego złotnika. Wraz z tymi koronami obraz otrzymał nową sukienkę - koralową.

Koronacja obrazu Pani Jasnogórskiej koronami Piusa X miała miejsce 22 maja 1910 roku. Dokonał jej ks. bp Zdzitowiecki. Koronacja odbyła się na Szczycie Jasnogórskim, a po niej zaniesiono wizerunek Matki Bożej do kaplicy. Tego dnia zostały odprawione równocześnie cztery Msze św. dla około pół miliona pielgrzymów: w kaplicy Cudownego Obrazu, w bazylice, na Bramie Lubomirskich i na Szczycie Jasnogórskim.

Trzy lata temu

Z kolei zaledwie trzy lata temu 21 sierpnia poświęcono na Jasnej Górze największe w Polsce tabernakulum mogące pomieścić ponad 200 puszek z Komunią Świętą. Taka ilość nie dziwi, kiedy ma się przed oczami tłumy pielgrzymów przybywających do Pani Jasnogórskiej podczas ogólnopolskich uroczystości na Wałach. Data poświęcenia tego tabernakulum nie została wybrana przypadkowo, jak wcześniej wspomniałam właśnie tego dnia przypada liturgiczne wspomnienie św. Piusa X, nazywanego papieżem jasnogórskim i Eucharystii. A wspomniane tabernakulum znajduje się w kaplicy noszącej imię Piusa X w jasnogórskim Wieczerniku, który powstał w latach 1921-1927. Od początku Wieczernik miał być miejscem, gdzie udzielana jest Komunia Święta i odbywa się spowiedź pielgrzymów, szczególnie latem. Ostatecznie tzw. nowa spowiednica, czyli kaplica Sakramentu Pokuty, została przeniesiona tuż przy bramie wejściowej na Jasną Górę i na wprost wejścia do bazyliki. Kaplica przechowywania Najświętszego Sakramentu pozostała tam, gdzie była.

Pius X Polakiem?

Przez niektórych podkreślany jest jeszcze jeden związek Piusa X z Polską. Wprawdzie nie łączy się z Jasną Górą, ale sugestia ta wywołuje pytanie: czyżby Jan Paweł II nie był pierwszym Polakiem na tronie św. Piotra? Powodem jest informacja, którą w książce The Keys of This Blood w 1990 roku podał Irlandczyk ks. Malachi Brendan Martin.

Według niego Piusa X był synem Jana Krawca, polskiego emigranta. Rodzina papieża w XIX wieku miała wyjechać do Włoch i zmienić nazwisko na Sarto (w języku włoskim to krawiec). Jednak news podany przez Irlandczyka nie jest prawdziwy, do takiego wniosku doszli polscy i włoscy naukowcy. Równocześnie postawili oni tezę, że pewien Polak miał istotny wpływ na wybór Piusa X. Chodzi o biskupa krakowskiego kard. Jana Puzynę, który wniósł weto cesarskie podczas konklawe w 1903 roku i w ten sposób zablokował wybór kard. Mariana Rampolii del Tindaro i umożliwił wybór kard. Sarto na papieża. Taka to była historia Piusa X związana z Polską i Polakami.

opr. mg/mg