Notatka Urzędu ds. Wyznań

Warszawa: 9 III 1968

RK-420/12/68

List, którego pierwszą część czytano z ambon 3 marca, a druga część będzie odczytana 10 marca tematycznie związany jest z hasłami episkopatu na 1968 r. i rozwija niektóre z tych haseł.

Kardynał przedstawia stan zagrożenia narodu przez narzuconą niewiarę, olbrzymi zakres klęsk moralnych, które "godzą w miłość społeczną, zniewolniczają naród, uniemożliwiają rzetelny postęp moralny, społeczny, gospodarczy oraz współżycie w ładzie i pokoju".

Występuje on przeciwko "przymusowej ateizacji", która stwarza poczucie gwałtu społecznego i zniewolniczenia osobowego.

Ubolewa nad pozbawieniem ludzi wierzących dostępu do masowych środków przekazu, przy jednoczesnym "uprzywilejowaniu ateistów".

List wzywa wiernych, by zajęli "zdecydowaną postawę obrony wiary i moralności katolickiej".

Niesprawiedliwość i krzywdy — zdaniem kardynała — są następstwem doktryny "walki wszystkich z wszystkimi".

Druga część listu jest wezwaniem do wszystkich sil społecznych, "które mogą realnie pomóc wyzwolić się z niewoli niewiary, nienawiści społecznej, alkoholizmu, plagi zabijania dzieci nienarodzonych i nieskromności, z zaniżania moralnego naszej kultury teatralnej, filmowej, telewizyjnej, czy też słowa drukowanego".

List wielkopostny stanowi pierwszą publiczną i oficjalną zapowiedź realizacji tematów roku. Jest on dokumentem politycznym i nie ma w nim zupełnie akcentów pozytywnych, które występowały np. w podobnym liście w roku ubiegłym.

Wady społeczne, które są faktem, zostały w liście gigantycznie zdemonizowane, dlatego obraz jest ponury — świadomie i zamierzenie.

W liście za wszelkie zło odpowiedzialni są rządzący, Kościół natomiast jest jedyną siłą, która może uratować naród od upadku.

Kardynał mówi ciągle o przymusowym, narzuconym ateizmie i laicyzacji o zaplanowanej deprawacji społeczeństwa, szczególnie młodzieży. Przy czym w liście tym ateizm jest wadą społeczną, na równi z nikotynizmem czy alkoholizmem, z którą trzeba podjąć energiczną walkę.

List kardynała Wyszyńskiego jest zatem drugim krokiem kampanii pośrednio wymierzonej przeciwko socjalistycznemu porządkowi społecznemu. Pierwszym krokiem był memoriał opracowany przez biskupa Mazura o "zagrożeniu".

W memoriale tym sytuację w Polsce uznaje się za nadzwyczajne zagrożenie katolicyzmu i narodu, które wymaga podjęcia specjalnych akcji środków — wprowadzenia stanu wyjątkowego.

Celem tych i tym podobnych dokumentów jest narzucenie katolickiej części społeczeństwa określonych tez do dyskusji w okresie przygotowywania przez partię V Zjazdu.

9 III 68 A.P.

Fragment książki Wydawnictwa "Książka Polska" "Kościół — Państwo w świetle akt wydziału ds. wyznań 1967-1968"

opr. MK/PO