Dyskrecja i autorytet. Św. Jan z Kęt (1390-1473)

ks. Edward Staniek

Dyskrecja i autorytet
św. Jan z Kęt (1390—1473)

Święty profesorze, proszę o odpowiedź na kilka pytań: czy można oddzielić wychowanie od nauczania?

Tak, nauczanie polega na przekazywaniu prawdy, a wychowanie na kształtowaniu osobowości.

Czy przekaz prawdy jest równoznaczny z przekazem wiedzy?

Nie. Prawda to realizm. Przekaz prawdy, to podanie informacji o tym, co jest lub co się wydarzyło. Dla ludzi wierzących jest to również przekaz prawdy objawionej przez Boga.

A czym jest wiedza?

To jest pokarm przygotowany przez produkujących wiadomości, którym karmi się ludzi. Te wiadomości są przekazywane w  opakowaniu prawdy, ale często jej nie zawierają.

Kto produkuje wiadomości?

Ci, którzy chcą okłamać ludzi albo przez reklamę, albo przez iluzję. Najczęściej jest to pokarm, na którym się dobrze zarabia, a  który zniewala. Karmieni nim, są zdalnie sterowani. Dziś przekazem tych wiadomości zajmują się w dużej mierze nauczyciele oraz media.

Co w szkole jest najcenniejsze?

W nauczaniu sztuka przekazu prawdy, aby w sercach i umysłach młodego pokolenia rósł jej głód i umiłowanie, a w wychowaniu autorytet nauczyciela i wychowawcy.

Co jest fundamentem autorytetu?

Idealna zgodność słowa mówiącego z jego postawą i działaniem. W szkole i na uczelni ważna jest sprawiedliwość i  życzliwość tak nauczyciela, jak wychowawcy wobec uczniów i  wychowanków. Oni intuicyjnie wyczuwają, że takiemu nauczycielowi i wychowawcy można zaufać. Zaufanie jest kamieniem węgielnym autorytetu.

W jakiej mierze zaufanie jest oparte na dyskrecji?

Dyskrecja w zaufaniu jest nieodzowna. Zaufanie bowiem jest zbudowane na przekonaniu, że młodego człowieka stać na coraz większą wolność i  odpowiedzialność. Kto ufa, nie zatrzymuje się na błędach ucznia, bo wie, że w życiu one są nie do uniknięcia. Umie je wskazać i zabiega o to, aby ich więcej nie popełniać. Błąd wychowanka zawsze jest okryty dyskrecją. Wychowawca nie potępia, lecz mobilizuje.

Jak można umacniać autorytet?

Tylko w bliskim kontakcie z ludźmi, którzy autorytet posiadają.

A czy takich ludzi łatwo spotkać?

Jak się ich szuka, to nietrudno. W bliskim otoczeniu nie zawsze są. Jest ich mało na stanowiskach. Dzisiejszy świat poluje na ludzi z autorytetem, bo są dla niego niewygodni. Historię w dużej mierze tworzą ludzie o mocnym autorytecie. Serca wielu bohaterów, i to nie tylko na polu walki, promieniują dużym autorytetem.

A w Kościele kto nim promieniuje?

Jezus, który jest Prawdą, Drogą i Życiem.

A z ludzi należących do Kościoła kto?

Każdy święty, bo on swoje życie buduje na autorytecie Jezusa. Jako profesor poświęciłem życie wychowaniu młodego pokolenia i przepisywaniu ksiąg wielkich autorytetów w Kościele. W bliskim kontakcie z  nimi, pisząc słowo po słowie, pozostawałem w promieniach ich autorytetu. Czytanie literatury pięknej od starożytności, czyli od Homera do dnia dzisiejszego, jest jedną z najlepszych szkół doskonalenia swego autorytetu. Dla mnie Kościół to środowisko największych autorytetów na ziemi.

Czy do tego jest potrzebne duże wykształcenie?

Nie, jest potrzebne osobiste spotkanie z Chrystusem. Mamy tego dobry przykład w Krakowie. Świętym może być król i  królowa, biskup i  kapłan, profesor i  zakrystianin, zakonnica, jak św. S. Faustyna i służąca, jak bł. Aniela Salawa.

Fragment pochodzi z książki: ks. Edward Staniek Miłosierdzie jest dyskretne ISBN: 978-83-7720-213-5 wyd.: Wydawnictwo PETRUS 2016

Ale większość z nich nie miała kontaktu z literaturą piękną, a cieszą się autorytetem, czy ten kontakt jest konieczny?

Nie jest konieczny. Zaznaczyłem, jaka jest droga doskonalenia autorytetu otwarta dla człowieka, który ma dostęp do literatury pięknej. Natomiast autorytet prawego sumienia jest doskonalony przez wierność Bogu, a ma to miejsce nawet w towarzystwie ludzi lekceważących Dekalog. Człowiek o prawym sumieniu doskonali odwagę, aby być wiernym prawdzie zawartej w przykazaniach. Prawość sumienia jest kamieniem węgielnym autorytetu.

Czym według ciebie jest dyskrecja?

Jest piękną przestrzenią bardzo wielkiego bogactwa, dostępną jedynie dla tych, których można ubogacić.

Czy człowiek niedyskretny może mieć autorytet?

Nigdy.

Święty Janie, Profesorze Akademii Krakowskiej, dziękuje ci za rozmowę i proszę, abyś nam pomógł w  odkryciu roli, jaką odgrywa dyskrecja tak w nauczaniu, jak i wychowaniu młodego pokolenia.

opr. ab/ab