Święty Brunon z Kwerfurtu

W roku 2009 minęła tysięczna rocznica męczeńskiej śmierci św. Brunona Bonifacego z Kwerfurtu. Przypuszcza się, że poniósł on śmierć męczeńską na terenie obecnego Giżycka na wzgórzu nad jeziorem Niegocin, w diecezji ełckiej. Z tego też względu w diecezji ełckiej ogłoszono Rok św. Brunona (od 19 października 2008). (..)

Brunon pochodził z arystokratycznego rodu, urodził się w roku 974 w rodzinie niemieckiego grafa na zamku Kwerfurt koło Merseburga. Od roku 986 kształcił się w katedralnej szkole w Magdeburgu pod kierunkiem magistra Gedeona. Tutaj zetknął się z arcybiskupem Magdeburga Gizylerem, a także z Thietmarem, późniejszym biskupem Merseburga i autorem słynnej kroniki. Właśnie tu, w Magdeburgu, Brunon usłyszał o męczeńskiej śmierci św. biskupa Wojciecha. W tym czasie cesarz niemiecki Otton II wyprawiał się na pogańskich Lutyków i Obodrytów, aby ich nawrócić na chrześcijaństwo. Cesarz przybył także do Magdeburga. Te wszystkie wydarzenia wzbudziły w Brunonie zainteresowanie sprawami Kościoła, jak też jego działalnością misyjną. Brunon został w roku 995 kanonikiem katedralnym w Magdeburgu, a w dwa lata później należał już do kapeli cesarza Ottona III w Akwizgranie. Ten fakt otwierał przed Brunonem możliwość zdobycia kariery na dworze cesarskim. Cesarz Otton III udał się w roku 997 do Rzymu i zabrał tam ze sobą Brunona.

W Rzymie nastąpiła zmiana w życiu Brunona. Za zgodą cesarza pozostawił jego kapelę i wstąpił w roku 998 do Zakonu Benedyktynów, do klasztoru pw. św. Bonifacego i św. Aleksego na Awentynie. Tu przywdział habit zakonny przyjmując zakonne imię: Bonifacy. Brunon był dalej w kontakcie z cesarzem i jego dworem. Klasztor żył wspomnieniem św. Wojciecha, który pięć lat wcześniej wyruszył stąd do swojej pracy misyjnej. Na wiosnę 999 roku mnich Brunon Bonifacy złożył swoje śluby zakonne. Wkrótce też związał się ze św. Romualdem i jego planami reformy zakonnej połączonej z pracą misyjną. W roku 1001 Brunon udał się wraz ze św. Romualdem do jego pustelni w Pereum koło Rawenny. Na jesieni tegoż roku udali się do Polski na życzenie Bolesława Chrobrego i Ottona III zakonnicy: Benedykt i Jan. Mieli oni prowadzić pracę misyjną wśród Słowian nadodrzańskich. Do nich miał dołączyć również Brunon, który zaczął uczyć się języka słowiańskiego. Benedyktyńscy mnisi przybyli do Polski w roku 1002 i zamieszkali w okolicach Międzyrzecza. Do ich wspólnoty wstąpili dwaj bracia: Mateusz i Izaak oraz pełniący obowiązki kucharza braciszek Krystian. Cała piątka zakonników poniosła śmierć męczeńską w roku 1003 (J. Szymański).

Brunon szykował się do pracy misyjnej, dlatego też otrzymał od papieża Sylwestra II paliusz, co równało się ze zgodą na przyjęcie święceń biskupich z poleceniem prowadzenia misji wśród pogan. Nasz Patron udał się więc za Alpy w roku 1002 i związał się z dworem króla Henryka II, późniejszego cesarza niemieckiego i świętego. Święcenia biskupie Brunon przyjął dopiero w roku 1204 w Magdeburgu z rąk tamtejszego arcybiskupa Taginona. Brunon, już jako arcybiskup misyjny (ad gentium), prowadził działalność misyjną na terenie Węgier, w Kijowie i wśród Pieczyngów w okolicach Dniestru nad Morzem Czarnym. Arcybiskup Brunon od momentu sakry biskupiej przebywał kilkakrotnie w Polsce, mając wielkie poparcie Bolesława Chrobrego. On również przez swoich uczniów prowadził misje w Szwecji, które zostały uwieńczone przyjęciem chrztu przez tamtejszego króla, siostrzeńca Bolesława Chrobrego.

Brunon w roku 1009, wraz towarzyszącymi mu misjonarzami, udał się osobiście na misje na pogranicze Prus i Rusi, czyli do krainy Jaćwingów. Według tradycji nawrócił i ochrzcił nad Bugiem tamtejszego króla Nothimera. Wyprawa misyjna szybko zakończyła się tragiczną męczeńską śmiercią arcybiskupa Brunona i jego 18 towarzyszy misjonarzy w dniu 9 marca 1009 roku. Niewiadome jest miejsce śmierci św. Brunona i miejsce pochowania jego ciała, które wykupił Bolesław Chrobry. Męczeńska śmierć św. Brunona szerokim echem rozeszła się po całej ówczesnej Europie, jak wcześniej śmierć św. Wojciecha (H. Fros).

Święty Brunon wsławił się również swoim piśmiennictwem. Otóż pozostawił po sobie własnoręcznie napisany żywot św. Wojciecha oraz żywot pięciu św. męczenników, wyżej wspomnianych. Najbardziej sławny jest list otwarty Brunona do cesarza Henryka II, pisany z wielką odwagą, w którym wstawia się on za Bolesławem Chrobrym i gani niemieckiego władcę, za sprzymierzanie się z poganami przeciwko chrześcijańskiej Polsce, zamiast razem z polskim księciem nawracać pogan na chrześcijaństwo.

W ikonografii najczęściej ukazuje się św. Brunona podróżującego na osiołku i głoszącego Ewangelię.

Święty Brunon Bonifacy jest głównym patronem diecezji łomżyńskiej, patronem Archidiecezji Warmińskiej i diecezji ełckiej. Jego liturgiczny obchód przypada na dzień 12 lipca i w Polsce ma rangę wspomnienia obowiązującego.

Chcemy dziękować Bogu za osobę św. Brunona i jego dzieło misyjne oraz prosić go, aby wypraszał nam umocnienie wiary.

opr. aw/aw