Święta Teresa od Jezusa

Św. Teresa od Jezusa, (zwana też Teresą Wielką, Hiszpańską, z Avili), urodziła się w mieście Avila, w Hiszpanii, 28 III 1515 r. jako trzecie dziecko Alfonsa Sanchez de Capeda i jego drugiej żony Beatrycze Ahumada. Miała 2 siostry i 9 braci. Rodzice jej byli ludźmi głęboko religijnymi i dawali dzieciom dobry przykład. Ojciec oddawał się czytaniu licznych i dobrych książek, natomiast matka nauczyła dzieci modlitwy, a także czci do Najświętszej Maryi Panny i niektórych świętych. W wieku 7 lat, Teresa pod wpływem przeczytanych żywotów świętych, postanowiła wraz z młodszym bratem Rodriguezem uciec do Afryki, aby tam ponieść śmierć męczeńską z rąk Maurów za wiarę. Jednakże wuj odkrył plany Teresy i nie pozwolił na ich realizację. W wieku 12 lat straciła matkę i jak pisała, poprosiła wówczas Matkę Bożą, aby była dla niej matką. Przekonała się wielokrotnie, że Maryja przychodziła jej z pomocą. Ojciec oddał Teresę w roku 1530 do internatu Sióstr Augustianek w Avili, jednakże ciężka choroba zmusiła ją do powrotu do domu.

Teresa pragnęła jednakże całe swoje życie poświecić Bogu w życiu zakonnym, dlatego też mając 21 lat wstąpiła do klasztoru karmelitanek w swoim rodzinnym mieście. Karmelitanki stanowią II zakon karmelitański. Początki karmelitanek są związane ze wspólnotami pobożnych kobiet skupiających się przy klasztorach karmelitów od około 1450 r., szczególnie we Włoszech, żyjących pod ich kierownictwem i według ich reguły zakonnej (karmelici w danym klasztorze żyli pod władzą przełożonego przez siebie wybranego — w posłuszeństwie, ubóstwie, czystości, milczeniu i surowym poście, mieszkając w oddzielnych celach i spotykając się wspólnie jedynie na codziennej Mszy Świętej oraz na tygodniowym zebraniu, tzw. kapitule). W czasie, gdy Teresa wstępowała do karmelitanek, w ich klasztorach mających hojnych fundatorów, nastąpiło odejście od pierwotnego ducha i złagodzenie reguły, co wyrażało się między innymi w dyspensach od postu i wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych, noszenie cieplejszego habitu i trzewików (stąd karmelitanki trzewiczkowe), przyjmowanie gości itp. To właśnie ona postanowiła zreformować zakon karmelitański, doprowadzając go do pierwotnej reguły, co stało się faktem w roku 1953. Związane to było z wielkim cierpieniem naszej Patronki, niezrozumieniem u wielu osób, nawet jej prześladowaniem. Zreformowane karmelitanki, zwane bosymi zobowiązywały się do życia w ścisłej klauzurze, z surową ascezą i modlitwą kontemplacyjną. Za fundament życia zakonnego reformatorka uznała „miłosne poszukiwanie Chrystusa, stałe zjednoczenie z Bogiem, wzajemną miłość, modlitwę, samotność, pokutę oraz pracę (jako warunek ubóstwa)” [M. Daniluk]. Była też ona obdarzona łaską przeżyć mistycznych, pozostawiła po sobie dzieła: Życie, Sprawozdania duchowe, Twierdza wewnętrzna, Droga doskonałości, Podniety Bożej miłości, Wołania duszy do Boga, Księga fundacji, a także utwory poetyckie oraz 440 listów. Zmarła w opinii świętości 4 X 1582 r. w Avili, beatyfikował ją w roku 1614 papież Paweł V, natomiast kanonizował papież Grzegorz XV w 1622 r. Papież Paweł VI ogłosił w roku 1970 św. Teresę od Jezusa doktorem Kościoła, nadając jej tytuł „doktora mistycznego”. W roku 1996 było w Kościele katolickim 882 klasztorów karmelitanek bosych (reformy św. Teresy od Jezusa), a w nich 12282 zakonnice.

Św. Teresa od Jezusa jest patronką Hiszpanii, karmelitanek bosych; wzywa się ją w różnych potrzebach duchowych, patronuje życiu wewnętrznemu chrześcijan i rzemieślnikom (tasiemkarzom). W sztuce przedstawia się ją jako karmelitankę w brązowym habicie, białym płaszczu i czarnym welonie; w dłoni trzyma księgę, względnie płonące serce z napisem „IHS” przebite strzałą. Ukazuje się także św. Teresę z aniołem (Serafinem) trzymającym strzałę, ewentualnie z gołębiem symbolizującym Ducha Świętego lub z biczami świadczącymi o pokucie naszej Patronki (O. Wimmer, H. Melzer).

Liturgiczny obchód ku czci św. Teresy od Jezusa przypada na dzień 15 października i ma rangę wspomnienia obowiązkowego. Teksty liturgiczne (mszalne i brewiarzowe) przybliżają nam osobę Świętej. W modlitwie mszalnej kolekcie prosimy, abyśmy za przykładem św. Teresy, która wskazała Kościołowi drogę do doskonałości, karmili się jej duchową nauką i pragnęli prawdziwej świętości. Modlitwa nad darami zawiera prośbę, aby nasze dar były miłe Bogu, jak całkowite oddanie się Jemu św. Teresy. Natomiast po Komunii prosimy, abyśmy za przykładem św. Teresy na wieki wysławiali Boże miłosierdzie. Warto zwrócić też uwagę na słowa św. Teresy: „Dla kogo Chrystus jest przyjacielem i wielkodusznym przewodnikiem, Ten wszystko potrafi znieść. Jezus sam przychodzi z pomocą, dodaje sił, nie opuszcza nikogo, jest prawdziwym i szczerym przyjacielem” (Liturgia Godzin, t. IV, s. 1268). Zakończmy nasze przypatrywanie się św. Teresie od Jezusa fragmentem brewiarzowego hymnu z Jutrzni:

„Tereso, uproś nam łaskę

Przylgnięcia sercem do Pana,

A Ty, ofiaro miłości,

Przed żarem piekła nas obroń”.

(Liturgia Godzin, t. IV, s. 1270).

opr. aw/aw