List pasterski Metropolity Gdańskiego z okazji Ogólnopolskiego Kongresu Misyjnego Zakonów

„Wypłyń na głębię” Łk 5,4

LIST PASTERSKI METROPOLITY GDAŃSKIEGO
z racji Ogólnopolskiego Kongresu Misyjnego Zakonów

SIOSTRY I BRACIA

1. Z Ewangelią do świata

Chrystusowe polecenie, które odnotował w swej Ewangelii św. Mateusz zostało skierowane nie tylko do Apostołów, którzy w Galilei na górze Wniebowstąpienia żegnali się z Nim wstępującym do nieba. To polecenie nieustannie kieruje Chrystus do swych uczniów wszystkich czasów od dwóch tysięcy lat. Czas Wielkiego Postu ukazuje nam w pełnych wymiarach zbawcze dzieło Chrystusa, który przez Mękę i Śmierć Swoją świat odkupić raczył. W tajemnicy Wcielenia zjednoczył się Chrystus z każdym człowiekiem. W tajemnicy odkupienia umarł i zmartwychwstał, by każdy człowiek nie umarł, ale miał życie wieczne. Ale jak ludzie mają w te prawdy uwierzyć jeśli im nie będzie głoszona Ewangelia? Nikt z nas nie jest zwolniony z tego obowiązku. Wiadomo, że dzieło Ewangelizacji podejmuje Kościół. Wszyscy uczestniczymy w dziele Kościoła, jako członkowie Chrystusowego Ciała, którego On jest Głową. Są jednak wierni, którzy otrzymują specjalne powołanie. Należą oni do wspólnot życia konsekrowanego. Wielkie dzieło ewangelizacji świata stało się w ogromnym procencie zadaniem Zakonów i Zgromadzeń Męskich i Żeńskich, które od tysiąca lat czyli od zarania chrześcijaństwa w Polsce ubogacają nasz naród charyzmatami otrzymanymi od Boga.

W dniu Życia Konsekrowanego, czyli 2 lutego — w Święto Ofiarowania Pańskiego Kościół Gdański, jak cały Kościół, dziękował Bogu za ten dar, jakim są zakony z całym ich duchowym bogactwem. Wystarczy stwierdzić, iż dziś w Polsce ponad 23 tysiące kobiet i prawie 10 tysięcy mężczyzn żyje w 163 wspólnotach zakonnych.

W dniach od 9-16 czerwca Kościół Gdański stanie się gospodarzem I Ogólnopolskiego Kongresu Misyjnego Zakonów. Ale już wcześniej, w miesiącach poprzedzających poprzez sympozja naukowe, wystawy, katechezy, homilie, pragniemy poznać wielką pracę misyjna zakonów.

2. Udział zakonów w ewangelizacji

Słowa Chrystusa „Idźcie, więc i nauczajcie wszystkie narody, udzielając im chrztu w imię Ojca i Syna i Ducha Świętego” (Mt 28,19), były traktowane przez ludzi przeżywających całym swoim życiem Ewangelię, jako testament, który należy wypełnić z całą powagą i troską. Wielu z nich straciło życie dla Ewangelii. Męczennicy towarzyszą postępowi ewangelizacji przez cały czas dziejów Kościoła.

Osoby przepełnione gorliwością o dom Pana i los ludzkości, począwszy od Apostołów szły na krańce ziemi i opowiadali Dobrą Nowinę Jezusa Chrystusa. Czynili to zarówno słowem jak i czynem.

3. Misjonarze z Polski

Pierwsi zakonnicy, którzy osiedli na polskiej ziemi, głównie benedyktyni i cystersi uczyli Polaków wiary, włączając ich poprzez chrzest w Kościół, uczyli nas także nowoczesnych metod życia, budownictwa, uprawy, osuszania bagien, hodowli ryb, pisania i czytania. Polska z kolei podjęła dzieło ewangelizacji wysyłając swoich zakonników do Prusów, na Litwę, Żmudź, Ruś, Jadźwierz oraz Pomorze, głównie przez franciszkanów i dominikanów, którzy przybyli do Polski w XIII w. W XVI w. przybyli do Polski Jezuici. Oni także już w początkach XVII w. mogli wysyłać misjonarzy. W pierwszym rzędzie polscy jezuici wyjechali do Chin. Byli to ojcowie Andrzej Rudomina, Jan Mikołaj Smogulecki, Michał Boym, Jan Bąkowski, który działał także na Filipinach. W Japonii został umęczony za wiarę ojciec Wojciech Męciński (1642), a w Indiach zakończył życie ojciec Gabriel Łętkowski. Pod koniec XVII w. powstała misja polskich jezuitów w Persji z fundacji króla Jana Sobieskiego (1691). W tym miejscu trzeba również wspomnieć ojca Maksymiliana Ryłę, który wyjechał do Bejrutu, gdzie założył Uniwersytet Świętego Józefa. Jezuici podjęli się także pracy misyjnej w Afryce. W 1898 roku wyjechał na Madagaskar ojciec Jan Beyzym, założyciel szpitala dla trędowatych. W tym samym czasie polscy jezuici podjęli także pracę w dorzeczu Zambezi (1881) - dzisiejszy Mozambik, a w 1912 roku li w północnej Rodezji.

Wart odnotowania jest ojciec Mikołaj Florencjusz Szóstak, z zakonu karmelitów, który był arcybiskupem w Verapoly w Indiach.

W pierwszej połowie XX w. w grupie polskich franciszkanów, którzy pracowali nad ewangelizacją Sachalina, Mandżurii, Harbina, Południowej Syberii, szczególnie zasłużonym był tu ojciec Gerard Piotrowski. Polscy franciszkanie apostołowali także w Japonii, wśród nich święty Maksymilian Maria Kolbe, założyciel Niepokalanowa polskiego i japońskiego oraz brat Zeno Żebrowski, apostoł biednych w Nagasaki.

W tym samym czasie podjęli dzieło misyjne Misjonarze Świętego Wincentego a Paulo, najpierw w Brazylii (1903), a potem w Chinach (1929). Wraz z Misjonarzami w Chinach pracowały także siostry szarytki.

W Chinach pracowali także werbiści polscy, wśród szczególnie zasłużonych znajduje się ojciec Franciszek Białas, założyciel Katolickiego Uniwersytetu Fu-Yen w Pekinie oraz Instytutu i Czasopisma Monumenta Serica, zajmującego się badaniem kultur i religii Chin.

Wspomnieć należy wielką rzeszę sióstr zakonnych, zwłaszcza Służebniczki Starowiejskie, które bodaj jako pierwsze, za zgodą Stolicy Apostolskiej wydaną w 1928 roku, wyruszyły z Polski do Afryki. W tym miejscu należy także wymienić Franciszkanki Rodziny Marii, które wraz z polskimi emigrantami udały się w 1906 roku do Brazylii, które w pierwszym rzędzie pomagały uchodźcom z ojczyzny, a potem wszystkim innym potrzebującym.

Do pierwszej grupy zakonnic, które wyjechały z Polski na misję należy zaliczyć także Urszulanki Unii Rzymskiej, które na życzenie Ojca Świętego Piusa XI podjęły w 1928 roku pracę w Mandżurii, która jeszcze w tym czasie należała do Chin. W latach 1928-1949 na misjach w Chinach pracowało 14 sióstr.W okresie międzywojennym na misjach pracowało 210 sióstr zakonnych i 263 ojców i braci. Za typowo polskie terytoria misyjne w okresie międzywojennym uchodziły: misja w Rodezji, placówki misyjne w Shentehfu i Wenchow w Chinach, misja polska na Sachalinie i w Nagasaki w Japonii.

3. Każdy ochrzczony odpowiedzialny za losy Ewangelii

Sobór Watykański II naucza, że każdy chrześcijanin na mocy wszczepienia przez chrzest w Chrystusa, jest posłany, aby głosić Ewangelię aż na krańce świata. Nie tylko, więc sami zakonnicy, ale zakonnicy wspólnie z kapłanami diecezjalnymi i całym Ludem Bożym są zobowiązani do ewangelizowania świata.

Stajemy u progu III tysiąclecia. Mimo tak potężnej pracy ewangelizacyjnej wielu pokoleń misjonarzy i misjonarek, świat jest jeszcze daleki od Ewangelii. Przypatrzmy się statystyce: Na ponad 6 miliardów ludzi, którzy zamieszkują ziemię, zaledwie 1,9 miliarda to ludzie znający Ewangelię. Stanowią około 31% ludności świata. Drugą pod względem wielkości religią świata jest islam, mający 1,1 miliarda wyznawców, stanowią 19,6% ludności świata. Niewierzących jest 768 milionów, czyli 12,7% ludności świata. Kolejne wyznania, to hinduiści - 811 milionów, buddyści - 360 milionów, sikhowie - 23 miliony i żydzi - 14 milionów. Ta wielka liczba ludzi potrzebuje nowego światła Ewangelii.

5. Polskie zakony na misjach dzisiaj

„Żniwo wprawdzie wielkie, ale robotników ciągle za mało; proście, więc Pana żniwa, aby wyprawił robotników na swoje żniwo” ( Łk 10,2). Świadomi tej sytuacji i odpowiedzialności za Kościół, polscy zakonnicy i zakonnice sami pragną jeszcze bardziej być obecnymi na frontach misyjnych. „Jest nas dosyć, by wspomóc Kościół lokalny polski, ale też nie tak mało, by podzielić się swoim personelem ze światem”- mówią.

Dane z 23.10.2001 podają, iż na misjach pracowało 1955 Polaków, kapłanów diecezjalnych - Fidei Donum 265, biskupów Fidei Donum 2, misjonarzy świeckich 26, natomiast kapłanów zakonnych 1034, biskupów zakonnych 5, braci zakonnych 68, kleryków zakonnych 3, sióstr zakonnych 541. W sumie w dzieło misyjne Kościoła zaangażowanych było 56 zakonów żeńskich i 44 zakony męskie. W sumie 100 instytutów zakonnych. Polscy misjonarze i misjonarki pracują obecnie w kilkudziesięciu krajach świata, łącznie z krajami byłego Związku Radzieckiego. Są obecni na wszystkich kontynentach.. Ich praca możliwa jest dzięki zaangażowaniu całego społeczeństwa w Polsce oraz wielu instytucji, wśród nich Komisji Misyjnej Episkopatu i Papieskich Dzieł Misyjnych oraz wielu organizacji międzynarodowych, jak też indywidualnych osób z zagranicy. Zakony chcą być w pierwszym szeregu robotników nowej ewangelizacji. Ojciec Święty wiele razy ich do tego zachęcał, a w przemówieniu, które wygłosił w Kielcach, 3.06.1991 r. życzył, by „byli dobrymi świadkami Boga - ” Tak niechaj świeci światło wasze, aby ludzie widzieli wasze dobre czyny i chwalili Ojca waszego, który jest w niebie.”

Ojciec Święty Jan Paweł II w Liście Apostolskim Nuovo Millenio Ineunte, określającym perspektywy naszego zaangażowania w dzieło ewangelizacji, zwraca się do wszystkich wiernych, aby „wypłynęli na głębię.” Słowami tymi Chrystus Pan zwrócił się do Apostołów, gdy wrócili z nieudanego połowu. Mimo oporów, zawierzyli Jezusowi i złowili wielkie mnóstwo ryb.

Polskie zakony pragną również, zawierzywszy Chrystusowi, wypłynąć na głębię, i w ten sposób przyczynić się do rozszerzenia Ewangelii pośród świata. Są świadomi, że dając Ewangelię światu, wypełnią wszelkie jego pragnienia.

6. Współpraca zakonów i diecezji na płaszczyźnie misyjnej

Wyjeżdżający na misje zakonnicy i zakonnice winni ściślej współpracować z biskupami, kapłanami i Ludem Bożym poszczególnych diecezji. Tylko bliskość zakonów Ludowi Bożemu jest w stanie uczynić z nich jeszcze bardziej sprawne narzędzie w ewangelizowaniu świata. Gdy dadzą się poznać, dotknąć, zobaczyć, gdy przemówią, będą mogli zyskać nowych, młodych ludzi do swoich szeregów, ludzi sympatyzujących z nimi, wraz z całymi parafiami; osoby modlące się i sponsorów, którzy zechcą wspierać ich dzieła. Zakonnicy, jeżeli idą głosić Ewangelię, to dlatego, że są posłani przez Kościół lokalny, nasz polski. Skoro tak, to my w Polsce jesteśmy za nich odpowiedzialni (por. Redemptoris Missio).

Gdańsk jest tym szczególnym miejscem, gdzie przed tysiącem lat działał wielki Apostoł, Misjonarz i chrzciciel tych ziem - biskup męczennik- św. Wojciech. Na jego wierze, trudzie apostolskim i męczeństwie, wyrósł Kościół polski i stolica metropolitalna w Gnieźnie. Te przesłanki sprawiają, że na terenie Archidiecezji Gdańskiej, w tymże dwutysięcznym drugim roku od narodzenia Chrystusa będziemy przeżywali Pierwszy Ogólnopolski Kongres Misyjny Zakonów.

7. Kongres Misyjny Polskich Zakonów i Zgromadzeń Męskich i Żeńskich - założenia ogólne

Na terenie naszej Archidiecezji Gdańskiej odbędzie się Pierwszy Kongres Misyjny Polskich Zakonów i Zgromadzeń Męskich i Żeńskich, który będzie miał charakter wydarzenia duszpasterskiego. Pragniemy nim objąć wszystkie parafie Archidiecezji, a także wszystkie grupy stanowe i wiekowe.

Kongres będzie miał za zadanie zapoznanie wiernych z różnymi charyzmatami i różnorodnością form życia zakonnego w Kościele. Pokaże rolę zakonów w świecie, a zwłaszcza ich zaangażowanie w dzieło ewangelizacji, promocji ludzkiej wśród krajów najbiedniejszych, osiągnięcia, a także trudności temu dziełu towarzyszące. Ukaże perspektywy i problemy, które muszą być wkrótce rozwiązane. Choć na terenie naszej Archidiecezji pracuje ponad trzystu zakonników i ponad pięćset zakonnic, w tym roku częściej niż zwykle będziemy spotykać się z zakonami, zwłaszcza w aspekcie ich zaangażowania w pracy misyjnej. Będziemy chcieli pokazać społeczeństwu, że zakony zawsze były w Kościele i zawsze stanowiły wartościową jego część. Jednocześnie, choć sami jako diecezja posiadamy własnych misjonarzy i własne struktury misyjne, będziemy mieli okazję, dzięki ich misyjności, zdynamizować nasze zaangażowanie misyjne.

8. Program szczegółowy Kongresu

Zakonnicy będą obecni w parafiach prowadząc katechezy oraz nabożeństwa i głosząc kazania. Będą starali się spotkać na terenie parafii z różnymi grupami religijnymi. W ramach praktycznego dialogu religijnego odbędą wspólne modlitwy z braćmi innych Kościołów chrześcijańskich i innych religii. W ramach sesji naukowej organizowanej na Uniwersytecie Gdańskim spotkają się ze studentami i ludźmi nauki. Z wszystkimi zainteresowanymi spotkają się poprzez wystawy etnograficzno - misyjne organizowane w muzeach Wybrzeża a w wyznaczonych kinach poprzez prezentowane filmy i spotkania z misjonarzami i misjonarkami aktualnie przebywającymi na urlopie. Ogrom zaangażowania w świat polskich zakonów i zgromadzeń ukaże wystawa w kościele Mariackim w Gdańsku. Przy tej wystawie będzie można spotkać się twarzą w twarz z przedstawicielami wszystkich zakonów, które pracują misyjnie i porozmawiać na różne interesujące tematy.

Nasze spotkania misyjne w parafiach z przedstawicielami życia zakonnego rozpoczniemy już po Świętach Wielkanocnych. Poszczególne zakony nawiążą wcześniej kontakt z księżmi proboszczami. Z racji diecezjalnego odpustu w dniu Świętego Wojciecha wezmą wraz z nami udział w dziękczynieniu za dar wiary. Główne uderzenie kongresowe natomiast zabrzmi w dniach od 9-16 czerwca. Przez 8 dni będziemy się modlić i wypracowywać model naszej współpracy. Każdego dnia spotykając się w uprzednio określonym miejscu. Każdy dzień będzie poświęcony konkretnej tematyce, istotnej dla zakonnej i ewangelicznej obecności pośród świata.

Ufamy, iż to nasze wspólne z zakonami przygotowanie do dawania świadectwa chrześcijańskiego w trzecim tysiącleciu, do owego „wypłynięcia na głębię,” przysporzy społeczeństwu naszej Archidiecezji większego zrozumienia życia zakonnego, lepszej orientacji w tym, co zakony czynią dla świata i ewangelizacji. Ufamy, iż przez to zakony zyskają pośród nas wielu sprzymierzeńców - naśladowców w praktykowaniu charyzmatów zakonnych w życiu świeckim, ofiarodawców, wspierających różne dzieła misyjne zakonów, zarówno od strony materialnej jak i duchowej. Ufamy, iż zyskają spośród nas dobre i liczne powołania. A my wszyscy zyskamy zakonników przyjaźń i możliwość codziennej naszej obecności w ich pracach i modlitwach.

Wydaje się, iż owocność podjętego w myśl słów Jana Pawła II „wypłynięcia na głębię,” a także wzrost naszego poziomu duchowego i zrozumienie ogromnych potrzeb Kościoła powszechnego, będzie zależało od zaangażowania wielu w to dzieło kongresowe, do którego zachęcam i któremu z serca błogosławię.

Gdańsk, dnia 15 lutego 2002 r.
/-/ + Tadeusz Gocłowski
Arcybiskup Metropolita Gdański

List Arcybiskupa Metropolity należy odczytać w którąś z niedziel Wielkiego Postu.

opr. mg/mg