Łaska pamięci

W dniu swoich 80. urodzin Papież Franciszek przewodniczył Mszy św. w Kaplicy Paulińskiej bazyliki Matki Boskiej Większej w Rzymie. Wraz z nim koncelebrowało ponad 60 kardynałów i biskupów, przebywających stale lub czasowo w Wiecznym Mieście. Na początku Mszy św. podziękowanie i życzenia złożył Ojcu Świętemu dziekan Kolegium Kardynalskiego kard. Angelo Sodano. Ojciec Święty wygłosił następującą homilię:

W chwili, kiedy staje się intensywniejsze czujne oczekiwanie na drodze adwentowej; w tej chwili, kiedy Kościół, dzisiaj, zaczyna modlić się wielkimi antyfonami; w doniosłej chwili, kiedy zbliża się Boże Narodzenie, liturgia zachęca nas do zatrzymania się na chwilę. Mówi: «Zatrzymajmy się», i sugeruje nam przeczytanie tego fragmentu Ewangelii. Co oznacza to zatrzymanie się w chwili, która staje się coraz bardziej intensywna? Kościół po prostu chce, abyśmy wspominali: «Zatrzymaj się i przypomnij sobie. Spójrz wstecz, popatrz na drogę». Wspominanie to postawa deuteronomiczna, która przydaje duszy wiele siły. Samo Pismo Święte uwydatnia wspominanie jako sposób modlitwy, spotkania Boga. «Pamiętajcie o swych przełożonych», mówi nam autor Listu do Hebrajczyków (13, 7). «Przypomnijcie sobie dawniejsze dni...» (10, 32): to jest to samo. A także, w tym samym Liście, owa rzesza świadków, w rozdz. 11., którzy przeszli drogę, aby dojść do pełni czasów: «Wspominajcie, oglądajcie się wstecz, aby móc lepiej iść dalej». Taka jest wymowa dzisiejszej liturgii dnia: łaska pamięci. Trzeba prosić o tę łaskę - nie zapominać.

Jest cechą właściwą miłości niezapominanie; jest właściwością miłości, że ma się zawsze przed oczami bardzo wiele dobra, które otrzymaliśmy; jest cechą właściwą miłości przyglądanie się historii: skąd przychodzimy, naszym ojcom, naszym przodkom, drodze wiary... I to wspominanie dobrze nam robi, ponieważ czyni jeszcze bardziej intensywnym to czujne oczekiwanie na Boże Narodzenie. Dzień spokojny. Wspominanie, które sięga wybrania ludu: «Jezus Chrystus, syn Dawida, syn Abrahama» (por. Mt 1, 1). Naród wybrany, który podąża ku obietnicy z mocą przymierza, kolejnych przymierzy, które zawiera. Taka jest droga chrześcijanina, taka jest nasza droga, prosta. Została nam dana obietnica, zostało nam powiedziane: postępuj w mojej obecności i bądź nieskazitelny, tak jak jest nasz Ojciec. Obietnica, która wypełni się na końcu, ale utrwala się przez każde przymierze, które zawieramy z Panem, przymierze wierności; i pokazuje nam, że to nie my wybraliśmy - daje nam do zrozumienia, że my wszyscy zostaliśmy wybrani. Wybranie, obietnica i przymierze są jakby filarami pamięci chrześcijańskiej, tym patrzeniem wstecz, aby iść naprzód.

To jest łaska dnia dzisiejszego: wspominanie. A kiedy słuchamy tego fragmentu Ewangelii, jest tam pewna historia - historia łaski, bardzo wielka; ale także historia grzechu. Po drodze zawsze spotykamy łaskę i grzech. Tutaj, w historii zbawienia, są wielcy grzesznicy w tej genealogii (por. Mt 1, 1-17) i są święci. I również my w naszym życiu znajdziemy to samo: chwile wielkiej wierności Panu, radości służenia i pewne brzydkie chwile niewierności, grzechu, który powoduje, że czujemy potrzebę zbawienia. A to jest także nasza pewność, ponieważ kiedy potrzebujemy zbawienia, wyznajemy wiarę, składamy wyznanie wiary: «Jestem grzeszny, ale Ty możesz mnie zbawić, Ty prowadzisz mnie dalej». I tak postępuje się naprzód w radości nadziei.

W Adwencie zaczęliśmy iść tą drogą, oczekując czujnie na przyjście Pana. Dzisiaj zatrzymujemy się, patrzymy wstecz, widzimy, że droga była piękna, że Pan nas nie zawiódł, że Pan jest wierny. Widzimy także, że zarówno w dziejach, jak i w naszym życiu były wspaniałe chwile wierności i brzydkie chwile grzechu. Ale Pan jest tam, z wyciągniętą ręką, aby cię podnieść i ci powiedzieć: «Idź naprzód!». I takie jest życie chrześcijańskie: idź naprzód, ku ostatecznemu spotkaniu. Oby to wędrowanie, tak bardzo intensywne, w czujnym oczekiwaniu na przyjście Pana, nigdy nie pozbawiło nas łaski pamięci, patrzenia w tył na to wszystko, co Pan uczynił dla nas, dla Kościoła, w historii zbawienia. I tak zrozumiemy, dlaczego dzisiaj Kościół zaleca czytanie tego fragmentu, który może wydawać się dość nudny, ale w nim jest historia Boga, który zechciał wędrować ze swoim ludem i na koniec stać się człowiekiem jak każdy z nas.

Oby Pan pomógł nam odzyskać tę łaskę pamięci. «Ale to trudne, uciążliwe, jest wiele problemów...». Autor Listu do Hebrajczyków używa bardzo pięknych słów odnośnie do naszych uskarżań, bardzo pięknych: «Bądź spokojny, jeszcze nie doszedłeś do oddania krwi» (por. 12, 4). Jest także trochę humoru u owego natchnionego autora, aby pomóc nam iść dalej. Oby Pan dał nam tę łaskę.

Na zakończenie Mszy św. Papież, dziękując kardynałom koncelebransom, powiedział:

Chciałbym wam podziękować za tę koncelebrę, za to towarzyszenie mi w tym dniu - bardzo dziękuję! I Eminencji, kardynałowi dziekanowi, za tak serdeczne słowa - wielkie dzięki!

Od paru dni nasuwa mi się na myśl pewne słowo, które wydaje się niemiłe: starość. Przeraża, co najmniej budzi lęk... Także wczoraj, robiąc mi prezent, ks. Cavaliere podarował mi De senectute Cycerona - to jeszcze jedna kropla... Przypomnę, co powiedziałem wam 15 marca [2013 r.] na naszym pierwszym spotkaniu: «Starość jest okresem mądrości». Miejmy nadzieję, że również dla mnie tym będzie. Miejmy nadzieję, że tak będzie!

Nasuwa mi się także - ponieważ przyszło to tak szybko, jako że przyszła tak szybko - przychodzi mi na myśl ten poemat... wydaje mi się, że Pliniusza: «Tacito pede lapsa vetustas» [Owidiusz]: cichym krokiem nachodzi cię starość. To jest cios! Lecz kiedy człowiek myśli o niej jako o etapie życia, który jest po to, aby dawać radość, mądrość, nadzieję, zaczyna żyć na nowo. I nasuwa mi się na myśl także inny wiersz, który wam tamtego dnia zacytowałem: «Starość jest spokojna i pobożna» - «Es ist ruhig, das Alter, und fromm» [Hölderlin].

Módlcie się, aby moja była taka: spokojna, pobożna i owocna. A także radosna. Dziękuję.|/p#

opr. mg/mg