Czy Ziemia jest jeszcze okrągła...

Wydaje się, że kulista Ziemia, kulisty świat, obecnie na powrót przyjmuje postać płaskiego dysku. Jesteśmy świadkami szybkiej rewolucji technologicznej. Dochodzimy chyba do schyłku epoki druku, utrwala się jednocześnie epoka komputeryzacji, z cyfrowym zapisem treści. Kurczy się „galaktyka Gutenberga”, postępuje natomiast, i to w ekspresowym tempie, ekspansja hipertekstu. Na płaskim dysku już prawie wszystko udaje się zapisać. A dzięki powszechnemu dostępowi do mobilnych urządzeń elektronicznych można trzymać w garści cały świat, z którym łączność uzyskuje się przez ekran komórki, komputera czy smartfona. Trafnie ktoś nazwał nasze czasy „erą kciuka na klawiaturze”.

Można powiedzieć, że w instytucjach rządzą już nie ludzie, lecz komputery. Każda awaria sieci to paraliż instytucji. Człowiek jest coraz bliżej sprzętu elektronicznego, a jednocześnie coraz bardziej oddala się od drugiego człowieka. Nierzadko w przestrzeni publicznej spotykamy prawie groteskowy obrazek np. dwojga zakochanych, pozostających w serdecznym uścisku, ale oddalonych od siebie, bo każda z tych osób patrzy w swój ekran i manipulując palcami, wchodzi w interakcję z treściami, które przywołuje i enterem zatwierdza w swoim urządzeniu.

Doszło do tego, że w dobie szalonego rozwoju mediów społecznościowych mamy cyfrowych dziennikarzy, żyjących na cyfrowym — szóstym kontynencie. Obecnie 90 proc. polskich internautów korzysta z social mediów: Facebook ma społeczność liczącą 14 mln użytkowników, Twitter — 12 mln, Instagram — 3,2 mln. Następuje więc indywidualizacja i mikronizacja. Przy niewielkim wysiłku można bowiem docierać do wielkiej grupy ludzi, tworząc z nimi sieć przepływu informacji. Podmioty aktywne w sieci mogą niejako „zawłaszczać przekaz” — tak to nazwał papież Franciszek w orędziu na tegoroczny Światowy Dzień Środków Społecznego Przekazu, w którym skupił się na fake newsach, czyli zjawisku celowego wpuszczania w obieg fałszywych wiadomości, co prowadzi do dezinformacji i realizacji konkretnych celów, również do zamierzonego niszczenia drugiego człowieka czy instytucji. Fala szerzenia się fałszywych wiadomości wzrasta wraz z ciągłym zwiększaniem się liczby internautów. W związku z tym Ojciec Święty Franciszek przypomina, że dziennikarz ma być „strażnikiem wiadomości”.

Istnieje pilna potrzeba edukacji medialnej w zakresie korzystania z sieci społecznościowych. Zwracał na to uwagę już św. Jan Paweł II. „Kościół nie może być biernym obserwatorem nowych technologii i społecznych skutków postępu”— stwierdził i zauważył, że „jednostka, siedząc przed monitorem komputera, może osiągać szczyty osobistego rozwoju, ale też może pogrążyć się w głębokiej degradacji”.

W 2002 r. Jan Paweł II napisał do ludzi mediów: „Dzięki Internetowi na milionach monitorów na naszej planecie pojawiają się miliardy obrazów. Czy z owej galaktyki obrazów i dźwięków wyłoni się twarz Chrystusa i da się słyszeć Jego głos? (...). Taki jest cel ewangelizacji. Internet używany w ten sposób stanie się prawdziwie ludzką przestrzenią”. Wprawdzie jesteśmy coraz bardziej zadomowieni na cyfrowym kontynencie, jednak nic nie zastąpi osobistych relacji i spotkania z kapłanem i z drugim człowiekiem. A w budowaniu tych relacji pomaga tradycyjna papierowa gazeta, będąca naszym domownikiem i otwierająca przestrzeń, w której mieszka Bóg.

Lidia Dudkiewicz, Redaktor Naczelna „Niedzieli”

opr. mg/mg