Dzień Środków Społecznego Przekazu okazją do refleksji

Konferencja prasowa odbyła się z inicjatywy Biura Prasowego KEP i Stowarzyszenia Komunikacji Społecznej SIGNIS-POLSKA.

Tuż przed zbliżającym się 51. Dniem Środków Społecznego Przekazu, obchodzonym w Kościele w Polsce w 3. niedzielę września, Prezes Stowarzyszenia Komunikacji Społecznej SIGNIS-POLSKA ks. Krzysztof Ołdakowski SJ oraz dziennikarze Anna Popek (TVP, PAP) i Krzysztof Skórzyński (TVN) dzielili się refleksjami nt. papieskiego orędzia oraz misji, jakości i zagrożeń współczesnego dziennikarstwa.

"Rzeczywistość jako taka nie jest jednoznaczna. Wszystko zależy od spojrzenia, jakim jest obejmowana, od 'okularów', przez które decydujemy się na nią patrzeć: gdy zmieniamy szkła, rzeczywistość również wygląda inaczej" - to jeden z fragmentów papieskiego orędzia, przywołanych przez Krzysztofa Skórzyńskiego, jak punkt wyjścia do refleksji nad dziennikarską moralnością i obiektywizmem. Wyjaśnił, że w jego opinii obiektywizm dziennikarski polega na "dążeniu do tego, by opowiedzieć jakąś historie w sposób najbardziej zbliżony do rzeczywistego". Przypomniał także o kryteriach sprawiedliwości i możliwie największej rzetelności, do których odwołuje się także Ojciec święty.

"Nie wpadnijmy w pułapkę, w którą bardzo często jesteśmy wpychani przez osoby o innym światopoglądzie niż my, która mówi, że rzeczywistość można opisać tylko w jeden sposób" - przestrzegał, odwołując się także do refleksji św. Josemarii Escrivy, który wspomniał, że ten sam przedmiot, choć w swej istocie niezmienny, może wyglądać różnie, w zależności od perspektywy, z jakiej jest opisywany.

Jako inspirujący fragment orędzia na 51. Dzień Środków Społecznego Przekazu, Skórzyński przypomniał także papieską zachętę do prowadzenia konstruktywnej komunikacji. "Powinnością dziennikarza katolika jest to, żeby miał dodatkowy filtr na swoich oczach: tym filtrem jest Katolicka Nauka Społeczna i rozważanie Pisma Świętego" - mówił. Zaapelował też o to uznawanie przez dziennikarzy różnych punktów widzenia opisywanej rzeczywistości i odnoszenie się do nich z szacunkiem.

Z kolei Anna Popek przytoczyła papieski apel o to, aby dziennikarze w przygotowywanych materiałach nie stawiali na pierwszym miejscu zła.

"Chciałbym w związku z tym przyczynić się do poszukiwania otwartego i twórczego stylu komunikacji, który nie będzie nigdy przyznawał złu głównej roli, ale starał się ukazywać możliwe rozwiązania, inspirując w ludziach, którym przekazywane są wiadomości, podejście konstruktywne i odpowiedzialne" - w odpowiedzi na ten fragment orędzia, Popek zachęcała do wyważonego, "pozbawionego naiwności i hurraoptymizmu" pokazywania możliwych rozwiązań opisywanych trudności.

Popek przypomniała także jeszcze jeden fragment papieskiego orędzia, stanowiący niejako definicję powinności dziennikarza. "Nadzieja jest najbardziej pokorną z cnót, ponieważ pozostaje ukryta w zakamarkach życia, ale jest podobna do zaczynu, który zakwasza całe ciasto" - napisał Franciszek, a Popek, odnosząc się także do własnych doświadczeń, zachęcała, by traktować dziennikarstwo jako "zasiewanie dobrego ziarna". Zaapelowała też o powrót do wzajemnego szacunku i dobrych manier, które w przeszłości pomagały kształtować dobre relacje i postawy.

Podczas dyskusji nie zabrakło też pytań o to, co stanowi dziś największe zagrożenia dziennikarstwa. Wymieniano wśród nich m.in. skupianie się dziennikarzy na samych sobie, brak odpowiedniego przygotowania do wykonywania zawodu, silne podziały w środowisku dziennikarskim, będące często kalką podziałów politycznych i skutkujące skrajnie odmiennym przedstawianiem tej samej rzeczywistości, a także pozbawione konsekwencji szkalowanie osób i instytucji "gdzie się chce i kiedy się chce".

Jak zauważył ks. Ołdakowski konieczna jest konstruktywna refleksja nad obecną kondycją i przyszłością dziennikarstwa, tak, aby papieskie orędzia i apele mogły być przekuwane na praktykę.

Dzień Środków Społecznego Przekazu obchodzony jest w Kościele Katolickim od 7 maja 1967 r. W większości krajów obchodzony jest w niedzielę przed uroczystością Zesłania Ducha Świętego, choć poszczególne konferencje episkopatów mogą też ustanowić inną datę. W Polsce dzień ten jest obchodzony w trzecią niedzielę września. W tym roku będzie to 17 września.

abd / Warszawa