Konferencja Naukowa w 100. rocznicę promulgacji Kodeksu Prawa Kanonicznego z 1917 r.

Spotkanie zatytułowane NON NOVA SED NOVE – Codex Iuris Canonici 1917 w setną rocznicę promulgacji miało miejsce 18 października w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim Jana Pawła II. Wziął w nim udział sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski bp Artur G. Miziński.

Konferencję „Non Nova Sed Nove – Codex Iuris Canonici 1917 w setną rocznicę promulgacji” poprzedziła Msza św. w języku łacińskim pod przewodnictwem bp. Artura G. Mizińskiego w kościele akademickim KUL. Eucharystię koncelebrowali księża profesorowie, doktoranci i księża-studenci. Uczestniczyli w niej pracownicy Instytutu Prawa Kanonicznego i zaproszeni na konferencję.

Otwarcia dokonał rektor KUL ks. prof. dr hab. Antoni Dębiński, a słowa powitania skierował do uczestników prof. Krzysztof Wiak, dziekan Wydziału Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL. Pierwszej sesji spotkania poświęconej Kodeksowi Prawa Kanonicznego sprzed 100 lat przewodniczył bp Artur G. Miziński, sekretarz generalny Konferencji Episkopatu Polski. Drugiej zaś ks. dr hab. Ambroży Skorupa, prof. KUL. Podczas trzeciej sesji prof. dr Damián Němec OP z Uniwersytetu Palackiego z Ołomuńca w Czechach wygłosił referat zatytułowany CIC 1917 w Kościele łacińskim w Czechach i na Słowacji. Ks. prof. dr hab. Józef Krukowski mówił zaś o recepcji Codex Iuris Canonici 1917 w Polsce, tekst Źródła Codex Iuris Canonici 1917 wygłosił natomiast ks. dr hab. Krzysztof Burczak, prof. KUL.

Podczas spotkania, w którym wzięli udział naukowcy z wielu ośrodków naukowych z kraju i zagranicy, podkreślano m.in. wartość Codex Iuris Canonici z 1917 r. dla reformy sfery dyscyplinarnej społeczności Kościoła.

Wobec mnogości norm prawnych i ich zbiorów, na Soborze Watykańskim I zrodziła się idea sporządzenia kodeksu na wzór Kodeksu Napoleona (Code civil des Français) z 1804 roku (od 1807 roku Code Napoléon). Kodeks ten zachowywał pewne elementy dawnego stanu prawnego, ale wprowadzał wiele nowoczesnych rozwiązań, zarówno w sferze materii prawnej, jak i technice redagowania norm prawnych.

W podobny sposób miała pracować powołana przez papieża Piusa X w motu proprio Arduum sane munus z dnia 19 marca 1904 roku Komisja, której zadaniem było przygotowanie nie kompilacji, ale kodeksu sensu stricto. Efektem jej prac był Codex Iuris Canonici, Pii X Pontificis Maximi iussu digestus, Benedicti Papae XV auctoritate promulgatus w dniu 27 maja 1917 roku. Zredagowano prawo Kościoła w formie zwięzłych i jasnych norm. Kodeks zawierał w sprawach zasadniczych prawo dawne, lecz zredagowane w nowoczesnej formie (stąd NON NOVA SED NOVE w tytule Konferencji). Wprowadzono liczne nowe przepisy o reformatorskim charakterze. Unormowano wiele instytucji prawnych mających podstawę w zwyczaju lub doktrynie. Ustawodawstwo kościelne ukierunkowano bardziej na sferę wewnętrzną, mając na celu rozwój życia religijnego i moralnego.

Kodeks z 1917 roku był pierwszym w dziejach Kościoła Kodeksem. Ułatwił w znaczący sposób funkcjonowanie sądów i innych instytucji kościelnych. Stał się przedmiotem licznych komentarzy naukowych i naukowego dyskursu na uniwersytetach. – Uczczenie 100. rocznicy promulgacji Codex Iuris Canonici przez środowiska naukowe z Polski i z zagranicy w formie konferencji naukowej, wydaje się być stosowną formą podkreślenia znaczenia wysiłku kodyfikacyjnego Kościoła – podkreślili organizatorzy spotkania.

Codex Iuris Canonici z 1917 roku ma dziś już historyczną wartość, ponieważ przestał obowiązywać w momencie promulgacji Kodeksu Prawa Kanonicznego, dokonanej przez papieża Jana Pawła II 25 stycznia 1983 roku. Jednak jak zauważyli organizatorzy konferencji, przyszłość ma swoje korzenie w przeszłości, a ciągłość prawa kanonicznego, co do istoty, tkwi w jego źródle, którym jest niezmienne prawo Boże.

Spotkanie zorganizowały: Wydział Prawa, Prawa Kanonicznego i Administracji KUL, Instytut Prawa Kanonicznego i Katedra Historii Prawa Kanonicznego.

KUL/ BP KEP